GOTT UND MENSCH,

Ernst Haenchen, GOTT UND MENSCH, Gesammelte Aufsatze, 488 S., DM 38.-, J. C. B. Mohr (Paul Siebeck), Tubingen, 1965.

Ter gelegenheid van de zeventigste verjaardag van Haenchen zijn in deze bundel een aantal artikelen en verhandelingen samengebracht die in de jaren 1ï)51-'63 gepubliceerd zijn, voornamelijk in het Zeitschrift filr Theologie imd Kirche. Haenchen doet zich hierin kennen als een veelzijdig geloerde, die zich zowel op het terrein van de nieuwtestamentische wetenschap en de antieke godsdienstgeschiedenis beweegt, alsook op het gebied van de dogmengeschiedenis.

In een inleidend artikel Gott und Men.^ch gaat de auteur na hoe de vraag naar de verhouding tot God beantwoord is in het N.T., de gnosis, de middeleeuwse schohistick en de 19e-eeuvvse theologie.

In de artikelen over het N.T. komen vooral het Johannesevangelie en de Handelingen der Apostelen ter sprake. Met name het opstel Der Voter der mich geaandt hat heb ik geboeid gelezen.

Drie artikelen zijn gewijd aan de gnosis. De vraag: Was er een praechristelijke gnosis? , wordt door Haenchen aan de hand van een analyse van de berichten i'Vor do simoniaanse gnosis bij Hipolytus, Irenaous, Justinus en Hand. 8 bevestigend beantwoord.

De twee laatste artikelen gaan over .Vuselmus en Ritschl en zijn stellig niet de minst lielangrijke van de bundel. Vooral het opstel over Bitschl is een beknopte numugratic geworden, waarin Bitschls theologie op heldere wijze is behandeld. Beide theologen doen tot op de dag van \'ai)daag toe hun invloed gelden — men denke slechts aan het gesprek over de verzoening of aan de wijze waarop Paul van Buren liet kerygma vertaalt, waarbij men volgens prof. v. Niftrik keer op keer aan Bitschl herinnerd wordt. Ook uit de opstellen van Haenchen over deze theologen blijkt hoezeer de vragen die dc: or hen aan de orde gesteld zijn, vandaag nog in het geding zijn.

Het is uiteraard ondoenlijk in het kader van een boekaankondiging op de vele facetten van deze bundel in te gaan. Belangwekkend zijn de opmerkingen van Haenchen over het verschil tussen het Johannesevangelie en de gnosis. In de opstellen over de Handelingen der Apostelen treft men het standpunt aan dat ook Haenchens grote commentaar op dit bijbelboek beheerst.

De auteur legt zo'n grote nadruk op het compositie-element van Lucas dat de liistoriciteit van hetgeen in de Handelingen bericht wordt, er goeddoels door ontkend wordt. Het gevolg is ook dat Haenchen een diep onderscheid ziet tussen de paulinische theologie en de Handelingen

der apostelen. Op deze wijze wordt de eenheid van liet nieuwtestamentisch getuigenis opgeofferd aan een veelheid van elkaar weersprekende theologieën.

Ook in het artikel over Matth. 23 wordt het beeld scheefgetrokken ten gevolge van llacnohens standpunt over de verhouding van het Matth. Evangelie en het .Todenehristendom.

De nogal apodictische wijze waarop de auteur zijn visie op een en ander naar voren brengt verspert m.i. de weg tot een juist verstaan van de Schriftgegevens. Allerlei accentsverschillen worden op

\rillekeurige wijze tot onverzoenlijke tegenstellingen gemaakt.

Do Schriftgegevens worden ingepast in een van te voren l> opaald kader. En het kan dan niet uitblijven — de slotpagina's van liet artikel over Matth. 2.3 laten het zien — dat Haenehen op deze wijze komt tot een canon in de canon.

Voor wie op de hoogte wil blijven van de gang van de nieuwtestamentische wetenschap biedt de bundel veel en belangwekkend materiaal. Het is verheugend dat op deze wijze artikelen die anders gemakkelijk in het vergeetboek geraken, op deze wijze onder de aandacht gebracht worden. Hoevee! bezwaren men ook kan inbrengen tegen het critische standpunt van de auteur, zijn artikelen verdienen deze aandacht zeer zeker. Men leert er een veelzijdig geleerde uit kennen die ons op Iieldere en overzichtelijke wijze inleidt in de problematiek.

Obr.

A.N.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen