NOVUM TESTAMENTUM GRAECE

NOVUM TESTAMENTUM GRAECE, E. Nestle & K. Aland, 860 S., In DM 18.-, ƒ24.50, Deutsche Bibelstiftung, Stuttgart, 1979.

Terecht is een meer dan gebruikelijke publiciteit gegeven aan de verschijning van deze 26e uitgave van het Griekse Nieuwe Testament. De naam van Nestle, die de eerste editie verzorgde (1898), sinds de 21e uitgave verbonden met die van Aland, is ook nu gehandhaafd. In de loop der jaren zijn honderdduizenden exemplaren van 'Nestle' gedrukt. De naam wil wijzen op de continuïteit van deze editie met de voorafgaande, anderzijds is er sprake van een andere opzet. Het nu uitgekomen werk, waaraan sinds 1955 is gewerkt is resultaat van internationaal en interconfessioneel teamwerk.

Het titelblad vermeldt voor de tekst de namen van K. Aland, Munster, M. Black, Edinburgh, C.M. Martini, Rome, B.M. Metzger, Princeton en A. Wikgren, Chicago. De tekst is dezelfde als die van de derde editie van het Greek New Testament — 'de moderne stan­ daardtekst' — met enige wijzigingen in orthografie, interpunctie en indeling van cesuren. Deze derde editie is nog te verkrijgen bij het Nederlands BijOelgenootschap (ƒ 18, —). Vooral door het uitgewerkte kritische apparaat en de uitvoerige inleidingen en registers onderscheidt deze 26e uitgave zich van de genoemde derde druk. Ook de bewerking van het kritische apparaat is resultaat van internationale samenwerking. In het gehele werk gaat het er om, de beste tekst te vinden, een grondslag voor wetenschappelijke arbeid aan de oertekst, grondslag ook voor de moderne vertalingen.

De aantekeningen geven een indruk van de geschiedenis van de tekst. Het redactionele werk van uitwerking en completering van het kritische apparaat nam het echtpaar Aland voor zijn rekening. Men staat ook hier verwonderd hoe met de ruimte is gewoekerd; door een vrij ingewikkeld systeem van sigla wordt zeer compact een overvloed van informatie gegeven; daarbij alle gegevens uit de originele stukken d.i. de handschriften. De tekst van de oude Nestle was een meerderfaeidstekst waarbij werd uitgegaan van drie bestaande edities, die van Tischendorf, Westcott-Hort, (Weymouth, later: ) Weisz.

Dit alles zou nooit mogelijk zijn geweest zonder het Institut für neutestamentische Textforschung an der Universitat Munster (1959) met zijn brede staf van fulltimers e.a. Hier zijn 95 % van alle 5300 handschriften van het Nieuwe Testament in microfilm of foto aanwezig. Vraag niet hoeveel uren het collationeren van dit onoverzienbare materiaal heeft gekost. Het materiaal dat moest worden verwerkt is niet alleen méér geworden door nieuwe vondsten van handschriften, maar ook door een andere waardering: de 19e eeuw was de periode van de uncialen, het midden van de 20e eeuw die van de papyri, nu

worden de vele minuskels in het onderzoek betrokken. Ook het tekstmateriaal uit de Kerkvaders, waarvan de betekenis voor de tekstvaststelüng niet mag worden onderschat, uit eerste-handsbronnen verzameld, is aan een strenge selectie onderworpen.

Alegemeen wordt erkend, dat de oudheid van een handschrift niet beslissend is voor de juistheid en oorspronkelijlcheid van een bepaalde lezing, evenmin ook het aantal — ook in manuscriptis mag niet worden vergeten, dat de meerderheid niet 'altijd' gelijk heeft. Nodig is een stamboom van het handschrift. Hiervoor schrijft Aland in Die heutige Ausgaben des Griechischen Neuen Testaments (in Neutestamentiche Entwürfe, 1979) en hier in de uitvoerige inleidingen in het Duits en in nhet Engels, een gedeelte, dat geen gebruiker van deze uitgave zonder schade kan voorbijgaan. Commissoriaal werk sluit in, dat soms bij meerderheid van stemmen een tekst moet worden vastgelegd. Aland verdedigt zich in dit verband tegen wat men eclecticisme noemt. Hij wijst erop, dat er een enorme verantwoordelijkheid rust op de schouders van de medewerkers, een verantwoordelijkheid die door één man niet kan worden gedragen, de tekst is n.l. de grondslag voor de geloofsuitspraak van de gehele christenheid. De 'nieuwe standaardtekst' is geen invariabele grootheid. Integendeel, in het kritische apparaat is een nieuwe bassis gegeven voor het kritische toetsen van deze tekst. In voorbereiding is een werk van K. en B. Aland over de tekst van het Griekse Nieuwe Testament, een pendant van het werk van Würthwein over de tekst van het Oude Testament.

In de marge van elke bladzijde zijn zeer vele verwijzingen naar andere tekstten opgenomen, waarbij een verschil in lettertype de aard van een verwijzing aanduidt.

Zeer uitvoerig zijn ook de aanhangsels over: griekse en latijnse codices (30 blz.), overzicht over de varianten in moderne uitgaven (Tischendorf en 'Nestle/Aland 25> , register van de oudtestamentische citaten (sterk uitgebreid ten opzichte van Nestle) en tenslotte opsomming van de signa, sigla en afkortingen. Het komt wel enige tijd om aan de sigla te wennen, maar ruimte wordt erdoor uitgespaard en het overzicht wordt erdoor bevorderd.

Bij de algemene afwijzing van de textus receptus in deze tijd sluit deze uitgave zich geheel aan. legenover deze wat men wel genoemd heeft onttroning van de overgeleverde tekst wordt van andere zijde strak vastgehouden aan de byzantijnse tekst. En ook al wordt erop gewezen, dat wij over geen zuivere byzantijnse tekst beschikken, toch acht men die tekst het betrouwbaarst, vanwege de traditie; op een ongenuanceerde wijze wordt dan deze tekst tegenover andere geplaatst en daarbij gevoel ik mij weinig happy. Heel de geschiedenis van de tekst is van zulk een ernstige complexiteit dat een solutie met verwijzing naar één tekstrecensie mij te eenvoudig is en daarom onaanvaardbaar. Als van eclecticisme gesproken wordt dan geldt dit niet alleen van tekstvaststelling, maar ook van elke Bijbelvertaling; er is wel een element van waarheid in en dat hebben bijvoorbeeld de mannen van de Statenvertaling gehonoreerd door geen vertaling zonder kanttekeningen te aanvaarden.

Op details kan ik niet ingaan. Aland CS. deden soms een keuze, die ons aanvechtbaar lijkt. Maar het werk geeft zoveel, dat het volslagen onmisbaar is voor ieder die het Nieuwe Testament bestudeert. Van het geheel nam ik met veel respect en met stille dankbaarheid keimis.

H.

Bt.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen