JOHANNES

Jan C. M. Engelen, JOHANNES 7-10, Verklaring van een bijbelgedeelte, 160 blz., ƒ 19, 50, uitg. mij J. H. Kok, Kampen 1982.

Bij zijn verklaring combineert de schrijver voortdurend gegevens op-deklank-af. Nu is daar geen enkel bezwaar tegen, als de tekst zelf dat uitlokt of oproept. Een duidelijk voorbeeld daarvan is de wijze waarop ons de geschiedenis van Esther wordt verhaald. Door de woordkeus wordt voortdurend verband gelegd met Gods leiding in het leven van Jozef en met de uittocht van Israël uit Egypte (zie de commentaar van J. A. Loader). Nog overtuigender is in het NT de wijze waarop Jezus Zichzelf voorstelt als de Knecht des Heren. Hij doet dat door de woorden uit Jes. 53 toe te passen op Zijn persoon en werk (verg. b.v. Mare. 10:45 met Jes. 53:10-12). Wat opvalt aan deze voorbeelden is, dat ze bepaalde aspecten van de historia revelationis zichtbaar maken. Zulke associaties zijn inderdaad verrassend, wekken verwondering, brengen tot aanbidding. Maar deze werking danken ze niet hieraan, dat ze aan het heilshistorisch kader van de Schrift als geheel nieuwe elementen toevoegen. Integendeel, ze willen ons juist de heerlijkheid van dit handelen van God laten zien. Daar zit lijn in. Houden we dat niet scherp voor ogen, dan verliezen we onze weerstand tegen het biblicisme. Hoe dat ook gekleurd mag zijn, overgeestelijk of exclusief gericht op dit aardse leven, het eindigt altijd in de mens Anders geformuleerd: ls we de christologie en pneumatologie uitschakelen, blokkeren we voor onszelf de toegang tot elk Schriftwoord.

Bovendien zullen associaties op grond van assonerende woorden gebaseerd moeten zijn op de tekst die voor ons ligt. Zullen werkelijk Grieks sprekende christenen op het idee gekomen zijn, de naam van de plaats Ainon, Joh. 3:23, waarvoor de Septuaginta in Joz. 15:61 Madoon of Maddein leest, gecombineerd hebben met Maddin, dat vertaald zou kunnen worden met 'vanwaar recht'? Maar dan zijn we er nog niet, want Ainon ligt bij Salim. Salim wordt

dan in verband gebracht met Salem, dat is Jeruzalem. De schrijver zegt daar dit van: Sinds Gen. 14:18 is 'Gerechtigheid' daar 'Koning' (Melkitsedek), uit de hemel, zo maar op aarde. Geen vader, geen moeder is van hem bekend'. Dan begint voor de hoorder van het in het Grieks geschreven evangelie weer een nieuwe associatie op grond van een Hebreeuws (!) woord: Ainon betekent 'oog' en 'bron'. Geen wonder dat daar veel water is, sjaloom van water. Jerusalem', blz. 9.

Verschillende medewerkers aan de reeks 'De verklaring van een Schriftgedeelte' kunnen gerekend worden tot de Amsterdamse school. Het lijkt mij, dat het goed zou zijn als exegeten, die deze richting zijn toegedaan, in een gesprek met elkaar zichzelf en ons meer duidelijkheid zouden kunnen verschaffen over de 'hermeneutische horizon van de tekst' waarover Breukelman heeft geschreven. Turen wij de 'hermeneutische horizon' van één bepaalde tekst van de Schrift af, zou het dan niet zo zijn, dat iets zichtbaar gaat worden van het gehéél van de Schrift? Zou die 'hermeneutische horizon' dan niet het heilshistorisch kader zijn, dat het gehéél van Gods daden omspant? Als we de Schrift lezen van a tot z, zien we toch dat God de Alpha en de Omega is? In hoeverre is een bijbeltekst nu een graphè, een Schriftplaats, Hand. 8:35? Klaarheid op dit punt zal m.i. de positie, functie en betekenis van de Amsterdamse school voor de komende jaren bepalen. Hier ligt haar kracht of... haar zwakheid.

H.

H.d.B.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen