Staat en Maatschappij.

Een moeilijke tijd.

Het wordt voor de Christelijke Gymnasia en de Christelijke Hoogere Burgerscholen" een steeds moeilijker tijd.

De kosten dier inrichtingen nemen toe, terwijl de inkomsten niet vermeerderen.

Van alle kanten hoort men hoe met steeds grooter wordende onkosten wordt geworsteld.

Om verhooging van subsidie uit 's Rijks kas gevraagd, verwijst de Minister van Binnenlandsehe Zaken bij zijn begrooting naar de voorstellen van de bevredigingscommissie. Later, zoo zegt de Minister, zal bij de wijziging van de Onderwijswetten, welke noodig zal zijn ter uitvoering van het nieuwe artikel 192 der Grondwet, ook dit punt de aandacht der Regeering hebben.

Voorshands zuhen de besturen dus maar moeten zien hoe zij rondkomen, en het met de gift moeten doen, welke volgens de thans geldende bepalingen wordt toegekend.

En ondertusschen leven de openbare gymnasia en hoogere burgerscholen in weelde.

Nieuwe uitgaven worden gedaan of in het vooruitzicht gesteld om de openbare instellingen in betere conditie te brengen.

Met stichting van hoogere burgerscholen wordt voortgegaan, (er zal o. a. te Oud-Beijerland een dergelijke inrichting worden gebouwd) en gemeentelijke hoogere burgerscholen, die in financieelen nood verkeeren, worden door het Rijk overgenomen.

Vrijzinnigen en. Sociaal-Democraten krijgen wat zij begeeren. De gelden uit de schatkist zijn voor het onderwijs dat zij voor hunne kinderen wenschen beschikbaar.

Wanneer zal de bevoorrechting ook bij dit onderdeel van het onderwijs ophouden?

Eere of smaad?

Het is haast vier jaren geleden.

En toch staat het voor onze aandacht, alsof het gisteren gebeurde.

De verkiezingen voor de Tweede Kamer waren in het zicht, en al wat vrijzinnig, en socialist was, had het op den ondergang van de rechtsche meerderheid gemunt.

Geen middel, zelfs het meest perfide niet, werd ongebruikt gelaten om de executie te volbrengen.

Vooral moest 't het koloniale bewind van het Kabinet Heemskerk ontgelden, en in dat Kabinet zou de Gouverneur-Generaal Idenburg getroffen worden.

Naast de vrijzinnige pers, waaronder het oud-liberale blad de Nieuwe Courant, liet vooral de tegenwoordige Minister van Koloniën, die toen voor een der Amsterdamsche districten candidaat was, zich niet onbetuigd.

Het heette in een politieke vergadering, waar de heer Pleyte op 6 Juni 1913 te Amsterdam optrad:

De politiek van het Kabinet Heemskerk is een glad verkeerde. Zij ial Indië een onherstelbare schade aa brengen. Wat deie regeering op het gebied van het onderwijs heeft gedaan doet de haren ten berge rijzen.

De politiek, die thans in Indiö gevoerd wordt, leidt het land ten verderve. Heeft men dus ginds sde Meiboora in de kap», wij willen voeren «den bezem in de mast».

De heer Idenburg de droomer, de christen-dweeper moest heen. •

De heer Pleyte werd Minister van Koloniën.

Doch hoe zijn de rollen nè. 1913 niet omgekeerd.

De heer Idenburg bleef op verzoek van Minister Pleyte nog twee jaren als Gouverneur-Generaal aan en keerde daarna met eere in het Vaderland terug.

En Minister Pleyte?

Deze bewindsman staat thaus aan het eindpunt van zijn vierjarige ministerieele loopbaan.

Wat is zgn deel, eere of smaad?

Binnenkort zal Mr. Pleyte zgne begrooting in de Staten-Generaal te verdedigen hebben, en bij die gelegenheid zal zijn beleid aan critiek worden onderworpen.

Over dat beleid schreef de Nieuwe Courant, die we hierboven noemden, in haar nummer van 16 Januari 1.1. nu reeds dit: Geen kracht, geen energie, geen beslistheid, geen vaste lijn in zijn beleid, — het laat aan duidelijkheid niet te wenschen over. Het zijn dezelfde bedenkingen, welke inen ook in particuliere gesprekken met Kamerleden telkens tegen Minister Pleyte kan vernemen. En ongelukkig voor hem, valt daar niet veel tegen in te brengen. Men wijst uitdrukkelijk de tot bewijs dienende voorbeelden aan, welke ieder, die de koloniale politiek volgt, in het geheugen liggen. Onder gewone omstandigheden zou over het ministerieel leven van den heer Pleyte, zoo dit al niet eerder geschied ware, bij deze^ begroöting vermoedelijk het vonnis uitgesproken worden.

Voor' den Gouverneur-Generaal Idenburg eerst smaad daarna eere.

Voor den Minister van Koloniën mr.

Pleyte eerst eere en thans smaad.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen