De Vrijmetselarij.

III.
Symbolische beteekenis hebben de winkelhaak, het dieplood, het paslood, de ruwe steen, de slijpsteen en de teekentafel der meesters. Over al die voorwerpen een enkel woord.
De winkelhaak leert dat al onze handelingen, door billijkheid moeten gemeten worden; het dieplood, dat alle menschen gelijk zijn en er een volkomen eenheid onder de broeders heerschen moet; het paslood ziet op de vastheid der orde; de ruwe steen, door de leerlingen bearbeid, is het beeld der ziel, die zoowel voor goede als slechte indrukken vatbaar is; de slijpsteen toont aan, dat men slechts door waakzaamheid zich tegen kwaadsprekendheid kan beveiligen en het teekenbord is het goede voorbeeld dat ons de deugdsbetrachting helpt verlichten.
Reeds in de Middeleeuwen had het bouwgilde eenige teekenen aangenomen, waardoor men elkander kon herkennen. De Vrijmetselaarsorde nam deze teekenen over. Ze zijn de handdruk, de groet en het wachtwoord. Soms werden enkele dingen vergeestelijkt, zooals de Tempel van Salomo met zijne beide zuilen Jachin en Boaz. Salomo's tempel werd nu de Tempel der humaniteit en aan de zuilen werd de beteekenis gegeven van wijsheid en kracht. 1)
Amos Comenius spreekt dan ook van „een tempel der wijsheid, gebouwd volgens de plannen van den Oppersten Bouwmeester, God", en zegt, dat dit werk niet alleen den Christenen tot voordeel moet zijn, „maar allen, die als mensch geboren zijn". 2)
Er is in de symbolieke taal" - aldus Carpentier Alting — „aan den Bijbel ontleend 3) maar zich materieel aansluitend aan den arbeid der bouwgilden, waaruit de Orde is voorgekomen, een prachtig geheel van beelden, waardoor dit deel van het werk van den vrijmetselaar teekenend wordt uitgedrukt. De menschheid der toekomst wordt beschouwd als een bouwwerk waanvan alle menschen de bouwsteenen uitmaken. ledere steen, oorspronkelijk ruw, maar onder welks ruw oppervlak de volmaakte steen verborgen is, moet tot volledige kubiek worden gemaakt, geschikt om in het bouwwerk te worden ingevoegd. De vrijmetselaar beschouwt zichzelf en zijne medemenschen als zulke ruwe steenen, die tot volmaakte steenen moeten, ook kunnen worden bewerkt. Zoo arbeidt bij aan de ontwikkeling der menschheid, te beginnen bij het individu. 4)
Het spreekt vanzelf, dat niemand beter dan een vrijmetselaar ons kan inlichten over de beteekenis der symbolen en ceremoniën in de Loge. In dit opzicht blijft de brochure van den Hoogleeraar Carpentier Alting voor niet-deskundigen een betrouwbare gids.
„Het symbool heeft dit eigenaardige, dat het slechts eene algemeene leidende grondgedachte aangeeft, welke echter door ieder, die het hanteert of ziet gebruiken, kan worden aangekleed en aangevuld overeenkomstig zijne neiging, zijne opvattingen. De Vrijmetselarij spreekt tot hare beoefenaren nimmer door geformuleerde voorschriften, maar door symbolen, die, ééne grondidee vertolkend, niettemin ruimte laten voor persoonlijke opvattingen.
De symboliek is de ware, de eenig mogelijke wereldtaal. Gelijk of nagenoeg gelijk immers de in verschillende landen waar te nemen verschillen betreffen slechts bijkomstigheden — in alle vrijmetselaarskringen over het geheele oppervlak der aarde, kan ze alleen verstaan worden door elken vrijmetselaar, welke taal hij spreekt en maakt zij dat een vrijmetselaar, van waar ook afkomstig, zich thuis gevoelt in den broederkring, waar ter wereld ook. Zoo is de symboliek de band, die meer dan verordeningen en regelen kunnen, de vrijmetselaren van alle landen tot een wereldbond, naar den geest, samenbindt.
Treed ik over den inhoud der maconnieke symboliek niet in bizonderbeden, gezegd mag toch worden, dat zij in haar geheel in vormen aangeeft, hoe de vrijmetselaar zich voorstelt zijn plicht jegens zichzelf, jegens de menschheid, jegens de oneindige macht van Goedheid en Schoonheid, die de wereld beheerscht
De drieërlei verhouding, waarin hij zich geplaatst weet, ziet hij in beeldspraak zich voor oogen gesteld en het treffende is wel, dat het aanschouwen van één enkel teeken voor den werkelijken vrijmetsdlaar voldoende is om hem althans één duren plicht op het hart te binden. 5)
Wij kunnen met deze omschrijving tevreden zijn, al wordt ons geen klare wijn over de ceremoniën en symbolen geschonken.
Maar waartoe de geheimdoenerij. De Loges, aldus Br. Dr. Zuidema, hebben alle redenen om niemand in hare vergaderingen toe te laten, die zich niet als broeder kan doen kennen, opdat er geen verklikker insluipe. „En voor het overige is de wijze, waarop men zich als zoodanig doet kennen, het eenige geheim der vrijmetselarij". 6)
De Loge, als vrije spreektribune wordt dan ook door de Vrijmetselaars wel eens „de vluchtheuvel van het individualisme" genoemd.
En toch, wat ons in de Vrijmetselarij tegenstaat is het geheimzinnige. Wel wordt het van maconnieke zijde wel eens ontkend, dat het genootschap het karakter eener geheime vereniging zou dragen, maar het feit zelf is luce clanius, duidelijker dan het licht.
Sterker nog is, dat het genootschap zelfs voor vele in allen vorm toegetreden en toegelaten leden geheim blijft.
Ik wensch daartoe een drietal voorbeelden, alle citaten, te geven, die wij konden vinden in de brochure Contra, een artikel van den heer Jac. P. van Term, een arsenaal voor de wetenschappelijke bestrijding der Vrijmetselarij. De citaten worden goed gedocumenteerd gegeven met verwijzing naar de weekbladen of tijdschriften, aan welke zij zijn ontleend.
Het eerste citaat luidt aldus: „Zeer weinige Orde-leden hebben het W: . L: .. 7) gezien en ± 97 van de 100 laat men ronddolen in de stikdonkere duisternis".
Het tweede: „Ieder V: . 8) zoekt het doel, het geheim der Vrijmetselarij, weinigen zijn er, die het daar zoeken, waar zij het zouden kunnen vinden".
En het derde: „Naar ons groot moreel geheim staat de juiste uitlegging van onze mystieke zinnebeelden, die onverstaanbaar zijn voor den oningewijde, ja zelfs voor den ingewijde, totdat hij aanzienlijken voortgang zal hebben gemaakt in onze wetenschap en daardoor in staat zal zijn geraakt om eene oplossing te vinden voor het maconnieke stelsel". 9)
Bij alle waardeering voor de burgerlijke braafheid van vele Vrijmetselaars, acht ik toch het onwetend laten van vele (97%) der leden omtrent het innerlijke en diepste wezen der organisatie, misleidend. Het is bekend, dat in verreweg de meeste tempels, de geopende Bijbel op het altaar ligt, als deel van de maconnieke symboliek.
Vergun mij nog twee citaten. „Inderdaad de Bijbel is het eerste der drie groote Lichten in de V: . M: . Maar hij is niet meer dan een symbool der godsdienst, evenals passer en winkelhaak symbolen zijn. In één woord, onze geheele wijze van zien en spreken is niet aan den Bijbel ontleend, evenmin aan 't Oude als aan het Nieuwe Verbond. De zinspelingen toch, zoo vele wij er hebben, op den Tempel van Salomo zijn minder gegrond op de verhalen van den Bijbel, dan wel op eene talmudische overlevering". 10)
Dit klopt geheel met het oordeel van Carpentier Alting: „Van een plicht om den bijbel hiertoe (n.l. goddelijke autoriteit) te gebruiken, is geen sprake. Andere boeken mogen in de plaats van den Bijbel worden gebezigd". 11)

1) T. Kuiper, (Geschied, van het Godsd. en KerkeUjk Leven, blz. 301.

2) Vrijmetselarij in „Kerk en Secte", blz. 13.

3) Ephese 2 : 20, 22.

4) Kerk en Secte, blz. 17.

5) Kerk en Secte, blz. 22.

6) „Pro", blz. 12.

7) W: . L: . = Ware Licht.

8) V; = Vrijmetselaar.

9) "Contra" blz. 17 en blz. 18.

10) „Contra", blz. 29.

11) Kerk en Secte, blz. 23.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen