STAAT EN MAATSCHAPPIJ

Drie nadeelen.
't Was te verwachten, dat in den vacantietijd, waarin 't nieuws toch al schaarsch is, de pers zich niet onbetuigd zou laten om breedvoerig hare op- en aanmerkingen uit te meten over den afloop van de ministeriëele crisis.
Inderdaad is dit zoo gegaan. En dienengevolge heeft het nieuwe kabinet heel wat moeten hooren. Het waren woorden van goedkeuring en van afkeuring, van opbouwende en van afbrekende critiek. Wij voor ons betreuren het nog altijd, dat het aan Minister Ruys niet gelukt is, een parlementair Kabinet, rustende op de partijen der rechterzijde, samen te tellen. 
De nadeelen, die van deze mislukking het gevolg zijn, zijn niet weinigen.
In de eerste plaats is, doordat de poing niet gelukte, het uitgesloten dat in de naaste toekomst ooit weer een parlementair Kabinet tot stand komt. Want wanneer ditmaal de Christelijk Historischen weigerden om op vast accoord met de andere groepen der rechterzijde samen te werken, welke reden zouden zij dan hebben om dit over vier jaar wél te doen?
De Christelijk Historischen vinden een extra parlementair Kabinet nog niet zoo kwaad. Zij zijn bij zulk een ministerie vrij om te doen en te laten wat zij willen. Onder de vroegere leiding van mr. de Savornin Lohman zou zulk een vrijbuiters-politiek nimmer zijn goedgekeurd.
Doch hoe dit zij, wij zien op dit oogenlik — en dit is het schadelijke van een extra-parlementair Kabinet, waarvan verschillende Rijken van Europa het bewijs leeren — de macht van de regeeringspersoen groeien, terwijl de positie van de volksvertegenwoordiging met den dag verzwakt.
Zoo de zaken staande, zullen wij tengevolge van de houding der Christelijk Historischen voorshands met extra-parlementaire Kabinetten, tot schade van een gezonde politieke ontwikkeling van ons volksleven, moeten voortsukkelen.
Een ander nadeel is, dat bij een extraparlementair Kabinet, dat uit den aard der zaak geheel voor eigen rekening optreedt — en dit is ook duidelijk in de binnen enkele dagen afloopende parlementaire periode gebleken — de invloed van de Kamergroepen gelijk nihil is.
Dat dit thans bij het Kabinet Ruys — ook al hebben daarin uitsluitend mannen van de drie rechtsche groepen zitting — anders zal worden, lijkt ons, rekening houdend met den aard en het karakter van 't Ministerie, uitgesloten.
De proef op de som werd dezer dagen reeds geleverd in het antwoord, dat ds. Kersten op zijn vragen, betreffende den Zondagsarbeid bij de Spoorwegen, van Minister Reymer ontving. De telling van het verkeer op Zondag bij de Spoorwegen zal — zoo zei de de Minister — op de gewone wijze voortgang hebben.
Ds. Kersten kreeg hier nul op 't request.
En juist ten opzichte van den Zondagsdienst bij de Overheids- en semi-Overheidsdiensten zou, zoo overleg plaats kon hebben tusschen regeering en Kamer, en wij hebben hier bijzonder de bemoeienis van de A.R. Partij op het oog, die  tot ingrijpende maatregelen hebben geleid.
Doch van dit alles kan thans niets komen. Zij, die er toe hebben medegewerkt dat er in stede van een parlementair Kabinet, rustende op de partijen der rechterzijde, een extra-parlementair Ministerie optrad, heblen de verantwoordelijkheid te dragen als de pleiziertreinen op Zondag blijven loopen, de Zondagsarbeid in de Overheids-ven semi-Overheidsdiensten op dien dag wordt uitgebreid en de Dag des Heeren in steeds erstjger mate wordt ontheiligd. De Antirevolutionairen, wien door den loop van zaken alle invloed is ontzegd, zullen zelf dit in niet geringe mate betreuren.
De Ministers kunnen elk voor zich doen, wat hun goeddunkt. De Kamer heeft haar invloed prijsgegeven. Men heeft een Kabinet, op vast accoord, niet gewild.
Er is nog een derde nadeel, waarop wij willen wijzen.
Uit de samenstelling van het Kabinet zal men ontwaard hebben, dat de Roomsch-Katholieken en de Christelijk Historischen anders tegenover het Ministerie staan dan de Antirevolutionairen. Hebben van eerstgenoemde partijen vooraanstaande mannen zitting in het Kabinet, dit kan men niet zeggen van laatstgenoemde partij.
Deze omstandigheid sluit in, dat de Roomsch Katholieken, zoowel als de Christelijk Historischen, hun partijen in het Ministerie vertegenwoordigd zien, terwijl dit bij de Antirevolutionairen niet zoo is. De Antirevolutionaire Partij draagt dan ook, al zitten in het Kabinet twee van hare mannen, evenmin als dit in het extra-parlementair Kabinet de Geer het geval was, voor het Ministerie eenige verantwoordelijkheid.
Van dit feit heeft ons volk goede nota te nemen. Zoowel minister Donner als minister Terpstra zitten in het Kabinet voor eigen rekening. De Antirevolutionaire Partij staat geheel buiten de zaak. Daar komt nog iets bij, en wel dit, dat wijl de Antirevolutionaire Partij geen bemoeienis wil hebben met een extra-parlementair Kabinet, zoolang een parlementair Kabinet op vast accoord mogelijk is, geen leidende mannen uit die partij deel zullen uitmaken van eenig extra-parlementair Ministerie. Zij sluiten zich daarvan uit. Dit komt ongetwijfeld ten nadeele van den goeden gang van zaken.
Doch dit is niet anders mogelijk.
De Antirevolutionairen dragen daarvoor geen schuld. De volle verantwoordelijkheid is voor hen, die een gezonde politieke ontwikkeling van ons volk tegenstaan. Zoo kleven aan het extra-parlementaire stelsel heel wat nadeelen.
Wij voor ons — en dit zij nog eens gezegd — betreuren het dan ook ten zeerste, dat Minister Ruys niet in zijn opdracht is geslaagd om een parlementair Kabinet op vast accoord samen te stellen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen