STAAT EN MAATSCHAPPIJ

HET WERKLOOSHEIDSVRAAGSTUK.
De groei van het getal werkloozen heeft in den laatsten tijd een onrustbarenden omvang aangenomen.
Uit Washington berichtte dezer dagen een Reuter-telegram, dat in de Vereenigde Staten van Noord-Amerika zich tengevolge van de geweldige sociale-en economische crisis acht millioen menschen zonder werk zijn. Alleen Chicago telt 700.000 werkloozen.
De federale regeering van het land van den dollar heeft in de Senaats-commissie een wetsontwerp in studie gegeven, waarin de regeering wordt gemachtigd tot de uitgifte van schatkistbons tot een bedrag van een half milliard, dat is vijfhonderd millioen, dollar ten behoeve van de Staten en de gemeenten, omdat op 15 Juli de hulpbronnen zullen zijn uitgeput.
En zooals de toestand in de Vereenigde Staten is, zoo is hij ook in Europa.
In Duitschland gaat het getal der werkloozen de vijf millioen te boven ; in Engeland nadert dit getal de drie millioen en in Frankrijk — om ons slechts tot deze 3 landen te bepalen — dat zich nog het vorig jaar er op kon beroemen geen werkloozen onder zijne bevolking te hebben, wordt het getal werkloozen op dit oogenblik reeds op meer dan een millioen geschat.
En wat de economische toestand der werkloozen betreft, biedt inzonderheid Duitschland een zeer droevig beeld.
De steunuitkeeringen, die daar reeds laag waren, moesten in de laatste maanden, omdat de belastingen bij het toenemend aantal werkloozen niet meer te dragen vielen, nog weer belangrijk worden verlaagd. Voor menschen met jonge kinderen — zoo luiden de berichten — is het een tijd van verschrikking. Daarom wil een ieder, desnoods met geweld, uit dezen toestand verlost worden.
Werk is het parool, loon wordt bijzaak. In België wordt in officiëele kringen de naaste toekomst met groote bezorgdheid ingezien. De werkloozenzorg kost op dit oogenblik reeds een milliard francs per jaar aan de schatkist, welk bedrag weldra tot twee milliard zal stijgen. Deze, zware last zal het land niet kunnen blijven dragen, vandaar dat maatregelen worden overwogen om de regeling van den werkloozensteun te herzien.
En hoe staat het nu in ons land met het vraagstuk der werkloosheid ?
Voornamelijk ten gevolge van de malaise, waarin de industrie benevens tal van bedrijven verkeeren, de moeilijkheden, die handel en transportwezen ondervinden en het feit, dat een aanmerkelijk deel van den boerenstand zich in grooten nood bevindt, is het cijfer der werkloozen reeds boven de 300.000 geklommen. Dat wil zeggen, het gezin van een werklooze op 4 personen stellende, dat 1.200.000 menschen in Nederland, d.i. 1/7 der bevolking zonder bestaan is. Die 1.200.000 menschen zijn voor hun geheele levensonderhoud op de overheidskassen aangewezen.
Blijkens de cijfers, die in het Aprilnummer van het Maandschrift van het Centraal Bureau voor de Statistiek over de werkloosheid worden gegeven, bedroeg b.v. in de maand Februari het aantal werkloozen, die steun ontvingen, in Amsterdam en Rotterdam alleen reeds respectievelijk 25521 en 28471 personen. Het totaal der werkloozen in die gemeenten was belangrijk hooger.
Dat de last, tengevolge van de buitengewone werkloosheid zeer zwaar op de openbare kassen drukt, en de gemeentefinanciën ruïneert, is een algemeen bekend feit.
Uit de maandelijksche opgaven, die vanwege het Departement van Binnenlandsche Zaken worden verstrekt, blijkt, dat aan den werkloozensteun, die van gemeentewege wordt verstrekt, per maand ruim 8 millioen gulden wordt uitgegeven. Voor Amsterdam en Rotterdam worden bedragen genoemd van rond ƒ 320.000 en ƒ 350.000 per week. De uitkeeringen uit de werkloozenkassen bedroegen over het jaar 1931 meer dan 25 millioen gulden, welk bedrag over 1932 nog belangrijk zal stijgen.
Dat deze toestand niet op den duur zal zijn vol te houden, is begrijpelijk. De uitkeeringen zullen dan ook niet op het peil kunnen blijven, waarop zij op het oogenblik staan.
De Rijks-en de gemeente-begrootingen zouden niet meer sluitend zijn te maken.
Toch is de financiëele zijde van het werkloozenvraagstuk niet de eenige schade, die de werkloosheid ook in ons land veroorzaakt.
Bleef het maar bij het geldelijk verlies, dat de openbare kassen tengevolge van de crisis lijden, dan zou bij een voorzichtig financieel beleid en bij een goede samenwerking van de onderscheidene groepen der bevolking het nog een heel eind te sturen zijn. Doch naast de stoffelijke schade, die de werkloosheid brengt, valt een groote geestelijke schade te constateeren, die op het leven van ons volk diep inwerkt en die niet zoo gemakkelijk zal zijn te overwinnen.
Het gevolg toch van de werkloosheid is, dat het overgroote deel der werkloozen den tijd in ledigheid moet doorbrengen. Dat niets-doen demoraliseert; wat zich openbaart in den ontredderenden invloed, die de geestesgesteldheid der werkloozen ondergaat. Het is demoraliseerend om onvrijwillig werkloos te moeten zijn, waarbij de werklooze voortdurend gekweld wordt door het besef, niet zelf in het onderhoud van zich en van het gezin te kunnen voorzien.
Deze geestelijke schade doet zich op ernstige wijze gevoelen.
Nu zijn wel allerlei organisaties op het gebied van het jeugdwerk en de vakbeweging bezig om aan de werkloozen moreelen steun te verleenen. In Rotterdam werd met dit doel — om een voorbeeld te noemen — een Protestantsch Comité opgericht, waarbij zich onmiddellijk de Christelijke Vakbeweging en de Christelijke Jeugdvereenigingen aansloten. Vele gemeentebesturen beijveren zich om door het oprichten van cursussen voor vakonderwijs en algemeen vormend onderwijs de werkloozen nuttig bezig te houden. Doch of daardoor het geestelijk kwaad, dat de werkloosheid onder ons volk aanricht, voldoende wordt geneutraliseerd, betwijfelen wij, omdat slechts een gedeelte der werkloozen wordt bereikt. Toch moet iedere poging, die in de richting van het verleenen van moreelen steun aan de slachtoffers van de crisis wordt aangewend, van harte worden toegejuicht.
Dit onderwerp moet te meer aller aandacht hebben, omdat de ervaring leert, dat tengevolge van de werkloosheid de jeugdcriminaliteit stijgt.
Berichten, die daarover b.v. uit Engeland komen, bevestigen dit. In dat land was het totaal aantal misdaden, dat in 1930 ter kennis van de politie kwam 147.031, hetgeen het hoogste aantal was, dat in deze eeuw nog werd bereikt n.l. 12.450 meer dan in 1929 en 62.784 boven het gemiddelde van 1900—1904.
Het grootste deel van deze stijging der misdadigheid komt op rekening van de rubriek misdaad tegen den. eigendom.
Twee vijfden van alle personen, die veroordeeld werden wegens een of andere misdaad, waren in leeftijd jonger dan 21 en twee derden jonger dan 30 jaar.
Ook in andere landen wordt eenzelfde ervaring opgedaan. De jeugd-criminaliteit zal daarom de volle aandacht van ons volk moeten hebben.
Naast deze schadeposten van de crisis komen verder nog als groote nadeelen van de werkloosheid, vooreerst de arbeidsschuwheid bij de arbeiders, waardoor deze gaandeweg ongeschikt worden om geregelden arbeid te verrichten ; voorts de geringe kans voor vele werknemers om als gevolg van de sterk doorgevoerde rationalisatie en mechanisatie der bedrijven ooit weer aan het werk te komen, en eindelijk, om niet dieper op de zaak zelve in te gaan, de moeilijkheden voor tal van jonge intellectueelen om een passende positie in de maatschappij te veroveren.
Alles bij elkander genomen is het vraagstuk der werkloosheid er een, dat zoowel financieel als geestelijk en moreel diep in het leven van het volk ingrijpt en dat in zijne gevolgen ook voor het komend geslacht van groote beteekenis zal blijven.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen