DE VEREENIGING VOOR CHRISTELIJK NATIONAAL SCHOOLONDERWIJS.

Gelijk bleek uit Artikel 2, zou de Vereeniging voor Christelijk Nationaal Schoolonderwijs zich allereerst toeleggen op : ondersteuning van scholen. Zij heeft dit gedaan op tweeërlei manier : door subsidieering en door haar voorschotten-fonds — later door het verstrekken van waarborgsom bij nieuwbouw sinds de wet van 1920.
Met de subsidieering werd reeds op den stichtingsdag der Vereeniging een begin gemaakt. Natuurlijk konden de uitkeeringen in het begin niet groot zijn. Per school werd soms ƒ 200.— betaald, later was het ook wel ƒ 100.— per school — maar in 1863 beliep het totaal toch ƒ 7000.—-; en in 1883 was het reeds ƒ36.000.—. De Statuten bepaalden als maximum per school tweederde der jaarwedde van den hoofdonderwijzer.
Op de eerste Algemeene Vergadering van 23 April 1861 zei Groen : „Onbekrompen uitgaaf voor hetgeen sympathie wekt, is dikwijls het meest geschikte middel om tot onbekrompen hulpverleening te brengen". Maar, bedachtzaam als de Christen-Staatsman was, liet hij er op volgen : „Evenwel zou men ook licht te ver kunnen gaan in het rekening maken op gelden, die men nog tegemoet ziet".
Er moest en er zou dus geholpen worden met steunverleening ter financiering van de Scholen met den Bijbel — waarvoor men alles betalen moest uit eigen kas — vooral om zoo de salarissen van de onderwijzers, met name van de hoofdonderwijzers, ietwat beter te maken (wat waarlijk geen weelde was), maar men moest ook aan den anderen kant geen geld toezeggen, als er geen geld was.
Er is in den loop der jaren sinds 1860 door de Vereeniging voor Christelijk Nationaal Schoolonderwijs onnoemelijk veel geld in het belang van de Christelijke Scholen, ook in het belang van de Opleiding van onderwijzers, door middel van Kweekscholen, Normaallessen en particuliere opleiding, uit gegeven. De Christelijke Normaalschool te Nijmegen ontving terstond toezegging van ƒ500.— per jaar. En uit de jaarrekening over 1864—'65 blijkt, dat de Opleidingsklasse te Rotterdam ƒ l000.— en te Groningen ƒ 200.— heeft ontvangen. Terwijl er voor Zetten ƒ 500.— en voor Nijmegen ƒ 500.— staat. Waarbij dan belangrijke posten voor „kostgelden voor leerlingen op de Christelijke Normaalschool te Nijmegen" a ƒ 2150.—, idem voor de Opleidingsklasse te Utrecht a ƒ2216.—, idem te Groningen ƒ 325.— op dezelfde rekening voorkomen. Bij Groen vond de opleiding van onderwijzers altijd veel waardeering. Als een hulde aan zijn ijver voor deze zaak is dan ook te beschouwen „het Groen van Prinsterer-fonds" dat na zijn dood door vrijwillige giften is bijeengebracht. De bedoeling was, dat de renten zouden worden besteed voor de opleiding.
De Kweekscholen, die tegenwoordig bij de Vereeniging voor Christelijk Nationaal Schoolonderwijs zijn aangesloten, zijn 12 in getal en wel : Gereformeerde Kweekschool te Amsterdam (directeur R. Venema) ; Christelijke Kweekschool te 's-Gravenhage (directeur W. J. Visser) ; Kweekschool met den Bijbel te Groningen (directeur G. Meima) ; Christelijke Kweekschool te Zetten (directeur G. KalsbeèK' I'lOveekschbol met den Bijbel te Rotterdam (directeur J. Brink man) ; Christelijke Kweekschool te Leeuwarden (directeur J. E. van Buuren) ; Christelijke Kweekschool te Leiden (directeur H. Schilp) ; Groen van Prinsterer-Kweekschool te Doetinchem (directeur O. F. W. Rietveld) ; Christelijke Kweekschool te Gorinchem (directeur C. Groen) ; Christelijke Kweekschool te Dordrecht (directeur D. W. Okker) ; Christelijke Kweekschool te Dokkum (directeur J. Strikwerda) ; de Chr. Kweekschool te Sneek (directeur A. L. J. Wytzes) en de Chistelijke Kweekschool te Middelburg (directeur dr. K. Huizenga). In het geheel zijn er 21 Protestantseh-Christel. Kweekscholen, en wel te Groningen, Dokkum, Leeuwarden 2, Sneek, Zwolle, Doetinchem, Nijmegen, Zetten, Utrecht 2, Amsterdam 2, Haarlem, Dordrecht, Gorinchem, 's-Gravenhage, Leiden, Rotterdam 2, Middelburg.
De 8 Kweekscholen, die niet bij de Vereeniging voor Christelijk Nationaal Schoolonderwijs zijn aangesloten, zijn : de Hervormde Kweekschool te Leeuwarden, te Zwolle, te Nijmegen, beide Kweekscholen te Utrecht, de Hervormde Kweekschool te Amsterdam (directeur P. A. Versluys) ; te Haarlem en de Hervormde Kweekschool te Rotterdam (directeur S. Stemerding).
Van deze 8 Kweekscholen zijn er 7 aangesloten bij de Vereeniging voor Christelijk Volksonderwijs (Herv.) en 1 (te Utrecht, directeur J. van der Spek) bij het Gereformeerd Schoolverband.
Het verband tusschen de Vereeniging voor Christelijk Nationaal Schoolonderwijs bestaat onder de huidige omstandigheden óók nog wel voor een (klein) gedeelte door subsidiën (o.a. voor beurzen van buitenleerlingen), maar meer wordt nu de samenwerking gezocht op geestelijk terrein, o.a. door het bijwonen van Gecommitteerden der Vereeniging voor Christelijk Nationaal Schoolonderwijs van het eigen examen, dat door de Kweekschool wordt afgenomen aan de leerlingen van de hoogste klasse in de geestelijke vakken, n.l. bijbelsche geschiedenis, bijbelsche aardrijkskunde, geloofsleer, kerkgeschiedenis en christelijke paedagogiek (hoewel dit programma voor de z.g.n. geestelijke vakken nog niet overal uniform is. Juist de laatste jaren v/ordt aan deze zaak de aandacht geschonken door de Vereeniging voor Christelijk Nationaal Schoolonderwijs, en de verwachting is, dat een grootere uniformiteit kan en moet bereikt worden.

(Wordt voortgezet).

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen