HET CHILIASME

III.
Ook in de dagen van het Reveil werd onder invloed van bekeerde Joden als Neander, Da Costa en Capadose, de Chiliastische idee hier en elders nog al sterk gepropageerd.
En van mannen als prof. Van Oosterzee, Chantepie de la Saussaye Sr., prof. dr. J. H. Gunning Sr., ds. Roozemeijer, van Arnhem, enz., moet ook worden getuigd, dat zij van Chiliastische smetten niet vrij waren.
Prof. Gunning spreekt b.v. van „de verrukkelijke beteekenis van de leer omtrent het duizendjarig rijk", die — zegt hij — „zoo vaak door kortzichtig misverstand des ongeloofs als onpractische droomerij veroordeeld werd". En ds. Roozemeijer verwacht, dat aan het einde der eeuwen Israël als natie voor zijn Koning zal worden gewonnen !
De hedendaagsche secten als de Swedenborgianen, Irvingianen, Apostolischen, Darbisten. Mormonen enz., óók groepen van menschen als de „Internationale Vereeniging van ernstige Bijbelonderzoekers" (kantoor te Leiden) ijveren sterk voor de leer van het Duizendjarig vrede-rijk op aarde. En vele Amerikaansche geschriften vloeien er van over.
Vooral gedurende den grooten wereldoorlog is de idee van het Chiliasme weer sterk naar voren gekomen. En toen 9 Dec. 1917 het bericht door de wereld ging : „Jeruzalem is door de Engelschen ingenomen" ~ riep men : „nu wordt Jeruzalem niet meer door de heidenen vertreden" (Luk. 2 vers 24) en zal Palestina den Joden worden teruggegeven. Men droomde van een Joodschen Staat met Jeruzalem als hoofdstad — waarbij de Chiliasten zeiden, dat Israël nu naar Palestina zou terugkeeren en dan zou Jezus nederdalen op aarde en het Duizendjarig vrede-rijk aanvangen. Israël zou zich als natie in haar geheel bekeeren en in het vrede-rijk een vooraanstaande plaats innemen onder de Christusheerschappij.
Hoewel de leer van het Chiliasme met taaie wortels diep in vele tijden en vele kringen der menschen zit ingeworteld — heeft de Gereformeerde theologie en de Christelijke Kerk hier en elders het stand-Punt gehandhaafd, dat de H. Schrift niet 'eert, dat een Duizendjarig vrede-rijk op aarde in aantocht is.
Wel zegt een bekend theoloog, J. P. Lange, in zijn bekende Bijbelverklaring : 4e profetie van de duizendjarige regeering van Christus is een ware parel der Christelijke waarheid; en verder: „De Komst van het duizendjarig rijk wordt door de gansche H. Schrift voorzegd". Maar als wij dan als bewijs noemt Psalm 72, Jesaja 5, enz., dan zeggen wij, dat de profetie van de Christus-regeering daar niet ziet op een tijdelijk aardsch Koninkrijk in Palestina, maar dat hier geestelijke perspectieven geopend worden voor het Godsrijk tot aan het eind der dagen.
En als die zelfde Duitsche theoloog J. P. Lange zegt, dat straks „de eerste opstanding der dooden een begin zal maken voor een anderen geestelijken en socialen toestand ; dat dan de afgrond van den vloek gesloten zal worden en de hemel van zegeningen wijd open zal gaan" — dan gelooven we dat de H. Schrift voor een aardsch vrederijk van duizend jaar, als hemelsche tusschenperiode op aarde, geen grond geeft. Wij gelooven, dat de wederkomst van Christus ten oordeel zal zijn en dat dan de nieuwe hemel en de nieuwe aarde zal komen als een eeuwig heerlijk Godsrijk, waarbij de Heere alles zal zijn in al de Zijnen.
Nergens in Gods Woord wordt de Gemeente van Christus opgewekt om het Duizendjarig vrede-rijk te verwachten. Maar wèl om uit te zien naar de toekomst des Heeren, als Hij zal komen op de wolken en naar het eindoordeel — waarbij het recht Gods zal triomfeeren, Christus' Koninkrijk zal uitschitteren in heerlijkheid en al Gods volk, het geestelijk Israël, de geestelijke kinderen Abrahams, uit alle volkeren saamgebracht, zullen verheerlijkt worden om te leven het zalig Gods-leven tot in eeuwigheid.
Wel probeeren de Chiliasten telkens om allerlei Schriftgedeelten zóó te verklaren, dat er een leer van een Duizendjarig vrede-rijk uit te voorschijn komt. Maar de doorloopende prediking van het Woord is anders ; en bizondere gedeelten der Schrift weigert men met de duidelijke prediking van Gods Woord overeen te brengen.
Onze ernstige grief tegen de Chiliasten is, dat men niet genoegzaam Schrift met Schrift vergelijkt en dat zoo het gebruik misbruikt wordt.
Bizonder wordt als klassieke bewijsplaats voor het Chiliasme genoemd Openb. 20.
Ds. Berkhoff, Chr. Geref. pred. te Sneek, zegt dan ook bladz. 28 van zijn boek „De Christus-regeering" : „Natuurlijk nemen wij ons uitgangspunt in Openb. 20. Dat is toch de klassieke tekst voor ons onderwerp. Hoe men ook over het „Duizendjarig rijk" moge denken, dit staat vast: Het is niet uitgedacht door dezen of genen theoloog, of door iemand uit de breede scharen der geloovigen in het algemeen, maar het is ons door des Heeren eigen Woord geopenbaard. En wel in dat wondere boek, dat de verheerlijkte Christus Zelf (1:1) aan Zijn apostel Johannes op Patmos kwam bekend maken" enz.
Tegen die beschouwing van ds. Berkhoff hebben we al aanstonds dit bezwaar, dat hij het voorstelt, alsof het boek de Openbaring méér nog dan de andere Schriften van Christus ingegeven is. En dat is niet waar. De manier moge verschillen, maar de andere bijbelschrijvers zijn niet minder geïnspireerd door den H. Geest dan Johannes bij het opstellen van het laatste bijbelboek.
Ook hebben we bezwaar, dat men in één hoofdstuk, met name Openb. 20, z'n uitgangspunt neemt. We moeten d e Schriften hebben als lamp voor den voet en als licht op ons pad — en niet een of ander hoofdstuk, of een of ander vers. Dat is niet overeenkomstig ons Gereformeerd beginsel.
Maar toegegeven, dat Openb. 20 : 1—l0 op bizondere wijze spreekt over de dingen, die nu bij dit leerstuk aan de orde zijn, willen we dat Schriftgedeelte eens nader bekijken.
Dat de bruidskerk des Heeren verlangt naar bevrijding, naar rust en heerlijkheid, is te verstaan. Zij ziet uit naar de komste en de openbaring van Gods Koninkrijk. Zij verlangt, dat Sion naar recht zal worden verlost en dat Satan zal worden uitgeworpen.
En dan gaat men Openb. 20 : 1—10 lezen. Daar staat inderdaad allerlei, dat door de Chiliasten gretig gebruikt wordt en vaardig zóó wordt uitgelegd, dat het alles spreekt, zooals het in hun kraam goed te pas komt.
Er staat: „En hij greep den draak, de oude slang, welke is de duivel en Satanas, en bond hem duizend jaren".
Vervolgens lezen we van de zielen dergenen, die onthoofd waren, dat „zij leefden en heerschten als koningen met Christus de duizend jaren" ; terwijl de overigen der dooden niet weder levend werden tot de duizend jaren geëindigd waren". Deze is — zoo staat er dan verder : de eerste opstanding en over dezen heeft de tweede dood geen macht, maar zij zullen priesters van God en Christus zijn, en zij zullen met hem als koningen heerschen duizend jaren. En wanneer de duizend jaren zullen geëindigd zijn, dan zal de Satanas uit zijn gevangenis ontbonden worden".
’t Kan niet ontkend, dat hier dingen genoemd worden, die de Chiliasten prachtig kunnen gebruiken. Maar wij mogen niet vergeten, dat hier Schrift met Schrift moet worden vergeleken — wat de secten en dwaalleeraars, altijd veel te veel vergeten.

(Wordt voortgezet).

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen