STAAT EN MAATSCHAPPIJ

HET NIEUWE KABINET
Midden van de vorige week is dr. Colijn er in geslaagd een nieuw Kabinet te vormen.
Uit de samenstelling van het Kabinet blijkt, dat het Kabinet een positief Christelijk karakter draagt.
Dat het bij de formatie dien kant zou uitgaan, behoeft niet te verwonderen. Immers heeft de formateur als Minister-President in het vorig Kabinet tot tweemaal toe, zoowel bij de laatst gehouden algemeene beschouwingen over de begrooting in de Tweede-als in de Eerste Kamer verklaard : „dat de Christelijke grondslagen van ons volksleven moeten worden erkend en samenwerking van personen slechts mogelijk is, wanneer allen willen medehelpen om die grondslagen te handhaven en hun invloed op het Staatkundig terrein tot gelding willen helpen brengen."
Woordelijk zeide dr. Colijn op 13 November 1936 in de Tweede Kamer :
„Daarom herhaal ik, wat ik gezegd heb: men mag de grenzen niet te eng trekken. Bij de hopelooze versplintering, ook onder het positief-Christelijke volksdeel in ons land, zou dit leiden tot negatie van elke Christelijke invloed op de staatkunde.
Daarom komt het mij voor, dat men allen bij de samenwerking moet betrekken, die de groote levenswaarheden van het Christendom bereid zijn te aanvaarden, ook in haar toepassing op de staatkunde. En dan sluit ik in deze tijd van grenzelooze geestelijke verwarring in een gespleten en gebroken wereld zelfs hen niet uit, die slechts krachtens traditie aan de uiterlijke openbaring van de levenswaarden van het Christendom vasthouden, die gehandhaafd en gesterkt willen zien."
Deze wensch heeft dr. Colijn bij het samenstellen van zijn Kabinet tot uitdrukking gebracht.
Natuurlijk was het op de basis van een positief Christelijk Kabinet ook mogelijk een Kabinet te vormen van breede samenstelling.
Dat de formateur in die richting stappen heeft gedaan, is bekend. Ook is het bekend, dat de pogingen van dr. Colijn, om welke redenen dan ook, op dit punt zijn mislukt.
Het karakter van het Kabinet zal waarschijnlijk voor de vrijzinnigen te positief zijn geweest.
Doch diende de formateur voet bij stuk te houden.
De ervaring van 1933—1937 had toch geleerd, dat, wanneer vrijzinnigen deel uitmaken van een Kabinet, zulk een Kabinet, hetzij het een nationaal-dan wel een extra-parlementair Kabinet is, als men er niet op let, spoedig een vrijzinnigen inslag krijgt ; het optreden van den Minister van Sociale Zaken ten opzichte van het vaccinatie-vraagstuk en de houding van den Minister van Waterstaat ten aanzien van het laten rijden van treinen tegen goedkoop tarief op Zondag, zijn daarvan de bewijzen.
Daarom drage het Kabinet een positief Christelijk karakter.
Dat er bij sommige politieke groepen bezwaren bestaan, dat in het Kabinet ook Roomsch-Katholieke Ministers zitting hebben, is moeilijk te verstaan.
Men zou voor deze bezwaren eerbied kunnen hebben, wanneer men althans duidelijk wist te maken, hoe een Kabinet van positief Christelijk karakter zonder Roomsch-Katholieken zoude zijn samen te stellen.
Doch daaraan wagen deze groepen zich niet.
Met groote belangstelling wachten wij thans de daden van het nieuwe Kabinet af.
Moge de Heere de mannen, die leiding zullen geven aan het Staatsbeleid, wijsheid schenken, om in den nog ongetwijfeld moeilijken tijd, waarin wij leven, het schip van Staat in veilige wateren te sturen.

IN GROEN’s TIJD
Het kan vooral in dezen tijd nuttig zijn om nog eens in de geschriften van mr. Groen van Prinsterer na te slaan, wat deze Christen-Staatsman geschreven heeft over zijn verhouding tot de Roomsch-Katholieken.
Zoo lezen wij bij den aanvang eener rede, die mr. Groen van Prinsterer op 13 December 1849 hield (Adviezen II pag. 296 en 299):
Ik heb verlangd, en ik zal toonen, dat het mij ernst was, te spreken in conciliatoiren zin. Ik heb verlangd te spreken, omdat ik dacht, vooral nu, na het voorgevallene, daartoe verpligt te zijn. Ik acht goede verstandhouding tusschen Protestanten en Roomsch-Katholyken een der gewigtigste aangelegenheden van het Land. Ik heb ten allen tijde getoond toenadering te verlangen. In de behandeling der geschiedenis, waarbij ik regt heb doen wedervaren aan de Roomschen, die deel aan de bevrijding des Vaderlands hebben genomen, dermate zelfs, dat geloofsgenooten mij beschuldigd hebben misdrijven te hebben vergoelijkt. In de behandeling van de politieke aangelegenheden ; altijd ben ik er tegen op gekomen, dat aan de Roomsch-Katholyke landgenooten onregt wierd gedaan. Ik heb mij verzet tegen deze, niet Protestantsche, maar liberale politiek, en niet voor de aantijgingen van sommige Protestanten gevreesd. Ik wenschte u te kunnen voorleggen de verzameling der bladen en pamfletten, waarin ik schampere verwijten daarvoor heb verduurd ; ik zou er niet ongaarne een volledige collectie van bezitten. Ik was, zeide men, Crypto-Katholyk ; ik had een monster-unie met de Jezuïeten gesloten, ik had verraad gepleegd tegen Vaderland en Kerk. Dit alles is tegen mij en mijne vrienden in het midden gebragt "
Tot zoover Groen's rede.
Deze rede leert ons, dat de menschen van toen en nu nog weinig veranderd zijn.
Vooral in den tijd, waarin wij nu leven, kan het nuttig en noodig zijn, nog eens in Groen's werken te bladeren.
Mochten zij ons zijn tot leering.
 

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen