RONDOM DE LEESTAFEL

OVERZICHT der werken, brochures, tijdschriftartikelen, enz., van de Herv. Geref. Hoogleeraren dr. J. A. C. van Leeuwen, dr. H. Visscher en dr. J. Severijn, bewerkt door W. de Zwart te Dordrecht. Met een inleidend woord van ds. I. Kievit. Uitgave: J. Bout, Huizen (N.-H.).
Prof. Severijn is de jongste van dit drietal. Van hem is, als de Heere hem spaart en daartoe kracht geven mag, nog heel wat te verwachten. Prof. Van Leeuwen is, naar menschenoordeel, te vroeg ons door den dood ontnomen. Prof. Visscher is gekomen tot hooge ouderdom, en als de Heere hem wijsheid geeft bij zijn wetenschap, zou er nog menige' vrucht der grijsheid kunnen verwacht worden. We hopen er op. En zoo staan die drie mannen als „Hervormd-Gereformeerde-Hoogleeraren" (wat een weelde hebben we gehad, onder Gods voorzienig bestel) voor ons. Daardoor is de heer W. de Zwart, van Dordt, ook onder onze lezers bekend door zijn medewerking aan „De Waarheidsvriend", aangetrokken. En hij, die bezig is zich een weg te banen op 't terrein van de journalistiek, heeft zich aan "t werk gezet, om de geschriften, brochures, studiewerken, tijdschriftartikelen, enz., van „onze"' professoren naarstig te onderzoeken, om er nu in dit boekje, bij Bout te Huizen uitgegeven, een overzicht van te geven.
’t is zeer zeker een reuzen-werk geweest, dat veel tijd en inspanning gevergd heeft, om alles te verzamelen, te sorteeren, te lezen, te excerpeeren, om het dan vervolgens in goede orde overzichtelijk ons te beschrijven. En wij verheugen er ons in, dat het den heer Zwart, die een harde en ijverige werker is, is gelukt om dit geschrift saam te stellen en het dienstbaar te maken aan ons Herv. Gereformeerde volk, de jongeren en de ouderen inbegrepen. We kunnen ons voorstellen, dat ds. Kievit schrijft, dat hij „met genoegen" heeft voldaan aan het verzoek van •den Schrijver „dit boekje met een aanbevelend woord te voorzien en het zoo in te leiden bij ons Herv. Gereformeerde volk".
Eerst komt er een overzicht met breede aanhalingen en duidelijke typeering en omschrijving van alles wat prof. Van Leeuwen heeft geschreven en gepubliceerd (blz. 7—^24). Dan volgt een hoofdstuk over prof. Visscher (blz. 25—^57), waarin worden behandeld: wetenschappelijke geschriften, politieke geschriften, stichtelijke geschriften, het werk der barmhartigheid, en tenslotte : Artikelen in week-en dagbladen. Hoofdstuk 3 handelt over Prof. Severijn (58—84) en geeft een overzicht van : werken en brochures; tijdschriftartikelen ; diverse publicaties (Christ. (Militair Blad ; De Vaandrager; De Rotterdammer ; De. Alblasserwaard en de Vijfheerenlanden (over Het Gezag en over De Staatkundig Geref. Partij enz.) ; De Waarheidsvriend ; Geref, Weekblad (de theologie van Karl Barth) ; Arja ; AIgem. Weekblad voor Christendom; en Cultuur (Het boek van prof. Vollenhoven) ; Predikbeurtenblad van Dordrecht enz. Een overzicht wordt b.v. ook gegeven van het proefschrift van prof. Severijn : Spinoza en de Geref. Theologie ; Het Profetisme ; Religie en Kunst (Tijdschrift voor geschiedenis). Gezag en Vrijheid in Onderwijs en Opvoeding (Paedagogisch Tijdschrift) ; Art. 36, Overheid en Kerkedienst (Antirev. Staatkunde, maandelijksche editie, 1ste jaarg., 1924—'25) ; Ernst Troeltsch-over de beteekenis van het Calvinisme voor de Cultuurgesch. (Antirev. Staatkunde, 3-maandelijksche editie, Ie jaarg., 1927); De Staatsleer van het Fascisme (Antirev. Staatkunde, 3-maandel. editie, 1930), De eugenetica in het licht eener Chr. zedekunde (Predikant en Dokter, : 5e jaarg., 1935), Brunner's Ethiek (Antirev. Staatkunde, 1936) ; De roeping van het Christendom in onzen tijd tegenover het vraagstuk van den oorlog (Erven J. Bijleveld, Utrecht, 1938) enz. enz.
Wij zijn den heer Zwart dankbaar, dat hij een poging heeft gewaagd, om, als gids ons Herv. Gereformeerde volk — en ook vele anderen ! — rond te leiden —en in te leiden — in de werken 'van de drie professoren, die onder Gods Voorzienig bestel zoo'n belangrijke plaats hebben verkregen in het midden van onze kerkelijke-en theologische wereld. Waar men anders niet zoo gemakkelijk kan weten wat er alzoo geschreven is — en ook niet altijd weet, waar het moet worden gezocht — daar is men nu door dit hulpmiddel ten zeerste gebaat. En wij hopen, dat zéér velen dit overzichtelijk boekje, dat met groote nauwkeurigheid en zorg is bewerkt, zich zullen aanschaffen.

ONS GELOOF. Overzicht van de Geref. Geloofsleer, door dr. H. Steen, Geref. pred. te Andijk. 2de herziene druk. Uitgave : J. H. Kok te Kampen.
Zoo'n beknopt, mooi, duidelijk, volledig, uitvoerig en tegelijk sober overzicht van de Gereformeerde Geloofsleer hebben we te voren niet ontmoet op onzien weg. Het is kennelijk een excerpt van de groote Dogmatiek van prof. dr. H. Bavinck, en daarom is dit boekje, dat door een kundig man als dr. Steen .bewerkt is, ons zoo bijzonder welkom. Het geeft ons alles, en dan in een zéér compact, goed ingedeeld, overzicht, zijnde een uittreksel uit een van de beroemdste dogmatieken van onzen tijd. En dat is wat waard !
We zullen dit boekje voortaan gaarne aanbevelen — en ook zelf gaan gebruiken — op Kweekschool, Gymnasium, H, B, S., Cursusvergaderingen, enz. enz. Ook onze vereenigingen binnen er hun voordeel mee doen. Predikanten, onderwijzers, studeerenden, enz., moeten zich dit boekje aanschaffen ! Het is keurig uitgegeven, in zakformaat, en dus zéér „handig", en kost slechts ƒ 0.75. De Uitgever Kok weet, hoe hij zulke boekjes onder de menschen moet brengen !
Prof. dr. H. H. Kuyper geeft „een woord van aanbeveling", dat zeer warm gesteld is, wat we kunnen begrijpen.

LIBELLEN-SERIE. Uitg. : Bosch, en Keuning, Baarn.
Lichten in de wereld, door ds.W. A. Wiersinga.
Voor onze zieken, door dr. J. H. Gunning J.Hzn.
Möttlingen, door ds. W. A. Plug, 2e druk. "Drie verschillende boekjes. Dr. Gunning schrijft „voor onze zieken" zooals hij, de 80-jarige dienaar des Woords, dat zoo uitnemend kan. Ds. Wiersinga schrijft over de roeping des Christens lichtdrager te zijn en hoe deze taak is te vervullen. En ds. Plug handelt over Möttlingen, een boekje, dat reeds voor de tweede maal gedrukt is. Een portret van „Vader Stanger" vinden we voorin ; hij draagt Die Heilige Schrift in den arm.

DE SCHOOLSTRIJD IN DE EERSTE JAREN NA DE WET VAN 1857 (1857— '66) door dr. D. Langedijk. Uitgave J. H. Kok te Kampen.
Dit is het proefschrift waarmee dr. Langedijk, leeraar aan de Chr. H.B.S. te 's-Gravenhage den doctorstitel heeft verkregen aan de Vrije Universiteit. Wij hadden van hem zoo iets verwacht. Want sinds jaren heeft hij zich in deze materie Ingewerkt en de geschiedenis van de Vereeniging voor Christelijk-Nationaal Schoolonderwijs nam dan altijd een breede plaats in bij zijn studiën, waarbij de notulen-boeken dezer Vereeniging, waarvan mr. Groen van Prinsterer de geestelijke vader is, hem goede diensten hebben bewezen.
Het gaat dus over de Wet van 1857 — van Van der Brugghen, met al de teleurstellingen en wederwaardigheden. Eerst stonden de orthodoxen nogal welwillend tegenover deze Wet; hun Sympathie ging niet uit naar het bijzonder onderwijs, maar zij hielden vast aan de Openbare School — die wel niet kon geven wat voor een christelijke opvoeding noodig werd geacht, maar zij hoopten dat de Kerk het ontbrekende, door godsdienstonderwijs buiten de schooluren zou aanvullen. Maar al spoedig bleek, dat men van de Openbare School (optreden van Hofstede de Groot e.u.) niets te verwachten had. En er waren er, die zich omstreeks 1860 min of meer enthousiast rondom mr. Groen van Prinsterer schaarden, die ook allesbehalve met de Wet van 1897 dweepten ! Groen had gehoopt op facultatieve splitsing, maar ook hierin werd hij teleur gesteld. De stichting van de Vereeniging voor Ohr. Nat. Schoolonderwijs heeft hem toen vereenigd en meer en meer kwam de Christelijke School naast en tegenover dei Neutrale School te staan. De stichting van deze Vereeniging was het bewijs, dat er een einde gekomen was aan de moedeloosheid van de voorstanders van Christelijk Onderwijs, waardoor de eerste jaren na 1857 gekenmerkt waren. Er was een drang gekomen, om bijzondere scholen te stichten ; en men liet de idee van facultatieve splitsing meer en m< eer los. Ook bij de modernen, kwam de teleurstelling, omdat de Openbare School niet kon blijven, wat men zich had voorgesteld.
De onderwijskwestie in het land was nauw verbonden met de struisvogelpolitiek van de regeering, die uitkwam bij het schooltoezicht. En intusschen organiseerden zich de voorstanders van het Christelijk Onderwijs meer en meer. De Vereeniging voor Chr. Nat. Schoolonderwijs heeft daarop grooten invloed uitgeoefend. (Zie hoofdstuk II).
In hoofdstuk IIl wordt dan „de onderwijskwestie in de Kamer" behandeld en wordt geschreven over : „Groen buiten de Kamer" ; „Subsidie voor Israëlietische scholen"'. Het gaat over het ministerie-Rochussen, het ministerie Van Hall; het ministerie Van Zuylen—Loudon ; het ministerie Thorbecke, enz. Tal van „zittingen" van de Tweede Kamer komen dan ter sprake. (Zitting van 32 Sept. 1862, van 12 Nov. 1862, 14 en 20 Nov. van dat jaar, van 3 Maart 1863, enz. enz.).
In hoofdstuk IV wordt de „verscherpte tegenstelling" beschreven (de „vliegende blaadjes" van Groen, conflict Groen—Freun ; veranderde houding van de Roomsch-Katholieken ; het ministerie Heemskerk—Van Zuylen, enz. enz.).
Wij bevelen dit buitengewoon accuraat bewerkte boek, dat van zooveel voorstudie en langdurig voor-onderzoek getuigt, gaarne hartelijk aan bij alle voorstanders van het Christelijk Onderwijs. Een bad in de geschiedenis van onze Scholen met den Bijbel is verfrisschend, aangenaam, sterkend! En het feitenmateriaal doet ons Gods groote daden aanschouwen ! Soli Deo Gloria !
Wij wenschen dr. Langedijk hartelijk geluk met dit zijn proefschrift, dat een rijke en onmisbare bron is voor allen, die de geschiedenis van ons Christelijk Onderwijs willen kennen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen