Confessionalisme

Eenzijdige nadruk op de confessie. De confessie nemen als een eens en voor goed vaststaande grootheid. Dat is confessionalisme. En geenszins ontkennen wij, dat zulk confessionalisme onder ons heerscht. Er zijn er zelfs, die voor de confessie opkomen, zonder dal zij die naar den inhoud ook maar verstandelijk kennen. Dat alles neemt echter de waarde der confessie niet weg. Het geeft alleen den bestrijders een wapen in de hand. Daarbij merken wij echter tegelijk op, dat ook de bestrijders vaak niet weten, wat zij bestrijden, omdat zij even weinig kennis dragen van den inhoud. Zulk anti-confessionalisme kan evenmin door den beugel.

Het zou daarom reeds verhelderend werken als aanhangers en tegenstanders begonnen met eerst de belijdenis maar eens grondig te bestudeeren. Het z.g. kerkelijk gesprek zou in dit opzicht ook vruchtbaar kunnen worden en de actualiteit der belijdenis aan het licht brengen. Het is hiermede precies als met de oude schrijvers en de oude theologen. Veel geprezen en weinig gelezen en onbekend maakt onbemind. Men zou zich vaak kunnen verwonderen over het feit, dat wat zij in hun tijd schreven, treffend op hedendaagsche vragen en toestanden zou slaan. De genoemde euvelen vinden intusschen ver­klaring in de geschiedenis der kerk en van het kerkelijk leven, die de tegenstelling confessioneel en vrijzinnig wederkeerig eenzijdig heeft verscherpt. Actie werkt nu eenmaal reactie en maakt zaken en belangen veeltijds tot leuzen. Dat zijn nu eenmaal verschijnselen, die iedereen kan waarnemen en begrijpen. Verschijnselen, die de zaak, waarom het gaat, vertroebelen.

In dit licht kan men zelfs de huidige leuze verstaan van geen richtingen meer. Ook dat is een woord, een reactie tegen den partijstrijd van voorheen. En ook deze leuze heeft ernstige bedenkingen. Ook hier dreigt het gevaar van eenzijdig doorgaan op een ijdel ideaal. De partijstrijd bevredigt niemand in de kerk, maar deze komt op uit geestelijke controversen, die door miskenning en negatie niet worden opgelost.

Het is ook volstrekt niet juist, dat de waarheid aan éen kant is, noch aan de zijde van het confessionalisme, noch aan den anderen kant. Het confessionalisme heeft zonder twijfel zijn grond in een geestelijke werkelijkheld, maar het anti-confessionalisme heeft ook zijn rechten. En deze kunnen worden erkend en moeten worden erkend voor zoover zij gegrond zijn. Zoo kan men b.v. op het standpunt der confessie nooit volhouden, dat zij een eens en voor goed vastgestelde grootheid zou zijn. Daartegen komt de confessie zelf op. (Art. 7 Ned. Geloofsbel.). Maar dat beteekent niet, dat het anti-confessionalisme recht heeft om de belijdenis zoomaar als historische grootheid en niet meer voor onzen tijd passende aan den kant te zetten, of te negeeren. Zulk een doen is ten eenenmale onrecht en gebrek aan oordeel.

Het is zelfs niet gerechtvaardigd te beweren, dat de waarheid der belijdenis op een wijze, die aansluit aan het modern bewustzijn, moet worden omgewerkt, omdat men die waarheid niet verstaat. Dit is een formalisme van de gevaarlijkste soort. Willem Deurhoff zette de Christelijke waarheden om in de vormen, die aansloten op een Spinozistische mystiek.

Daarmede werden zij tevens beroofd van hun Christelijken inhoud.

Anderzijds laten wij ons niet drijven door een voorkeur voor verouderde taalvormen, hoewel de schoonheid en kracht van de klassieke dictie ons zeer wel bevallen. Het gaat niet in de eerste plaats om den vorm, maar het gaat om den geestelijken inhoud. Wie vertolken wil, moet den geestelijken inhoud overdragen. De vorm wordt daardoor echter mede bepaald. En zoo komen wij weer terug op de noodzakelijkheid van de kennis van dien geestelijken inhoud, alvorens men aan het oordeelen en vertolken kan beginnen.

Wie daaraan toe is, zal zelfs het confessionalisme vergeven en mogelijk er in slagen met den confessionalist den weg te zoeken in de vraagstukken, waarvoor de kerk van heden zich zie geplaatst. Want dan komt de confessie der kerk in functie en zullen zij beiden door één Geest worden geleid.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen