Christus Victor

Dit is één van de klassieke teksten voor Hemelvaart. Psalm 68 is een psalm, waarin telkens het gedreun van de strijd opklinkt en daar boven uit het trompetgeschal van de overwinning. De Heere heeft de vijanden van Zijn volk verslagen, maar als wij nu vragen : welks vijanden en wanneer is dat gebeurd, dan geeft welhaast elke exegeet zijn eigen antwoord. Laten wij dan maar zeggen, dat wij het niet weten : wij hoeven niet alles te weten en zeker niet, wat de Heere ons niet heeft geopenbaard. Trouwens : deze psalm overstemt zichzelf in zekere zin, want hij bezingt een bepaalde overwinning in het licht van de grote en uiteindelijke overwinning van Christus. Wij zien dit loflied in een Messiaanse kleur en gloed. De Schrift gaat ons daar zelf in voor, want in Ef. 4:8 wordt onze tekst gezien als een profetie van de Hemelvaart.

Gij zijt opgevaren in de hoogte, ja, dat is de hemelvaart, dat is de zegetocht van Koning Jezus. Maar vanuit psalm 68 is dat de hemelvaart in een zeer bijzonder licht. Prof. Böhl zet boven zijn verklaring: Triumflied: Christus Victor. Wij moeten denken aan het beeld van een overwinnend veldheer, die zijn glorieuze intocht houdt in de hoofdstad van het rijk. Zo was het immers in die oude tijd : als een veldheer zegevierend thuiskwam was het volop feest, dan werd hij met muziek en zang door de hele bevolking ingehaald (b.v. 1 Sam. 18 : 6 en 7). Die uitbundigheid zien wij haast voor onze ogen, als wij ps. 47 zingen : God vaart voor het oog, met gejuich omhoog !

In dit licht zien wij nu de Hemelvaart : Gij zijt opgevaren. Gij, dat is Christus, die de strijd gestreden heeft, die tevoren is nedergedaald in de benedenste delen der aarde en daar op leven en dood gevochten heeft. Gij : wij denken aan Gethsemané en Golgotha. Wat was de strijd ontzaglijk zwaar ! Maar Hij overwon en heeft de vijanden stuk voor stuk verslagen. Zo predikt ons de hemelvaart de volkomenheid van Christus' overwinning. Hij wordt als de over­winnaar toegezongen. Ja, deze tekst is een lied der vreugde van degenen, die bij deze strijd betrokken waren, 't Waren hün vijanden en als die overwinning niet behaald was, waren zij hun prooi. Daarom past ons de vraag : kennen wij die vijanden wel uit ervaring en weten wij wel wat zij met ons voor hadden, n.l, ons te, binden in de eeuwige dood ? Gaat het niet over déze vijand : de Satan en over dézen : de zonde en het eigen vlees ? Als wij dat verstaan, als wij die als onze vijanden hebben leren kennen, krijgt de overwinning pas werkelijk waarde; Het weten van deze dodelijke bedreiging is de vooronderstelling van de vreugde van de Hemelvaart. Psalm 68 zegt: dit is ónze overwinning, wij zijn bevrijd ! Geloofd zij God met diepst ontzag !

Het gevangen zitten in de klauwen van de Boze, het overgeleverd zijn aan hem en het hartgrondig zuchten onder die bezetting, ligt óók opgesloten in het beeld van onze tekst. Hebt u dat geleerd ? Dan gaat het nu over Christus Victor, Hij overwon. Neen, niet wij. Wij — wij zijn dan de vrouwen en kinderen, schoon niet mee uitgetogen. Hemelvaart is bevrijdingsfeest voor degenen, die, er niet tegen opgewassen waren, omdat hen zelfs de minste kracht ontbrak. Zie, als wij zuchten onder die machteloosheid en dit gevaar, dan verkondigt Hij ons hier de zege.

Eigenlijk was dit de stijd, waar wij zelf voor stonden. Wij hebben toch immers deze vijanden zelf in huis gelokt — of u soms niet ? — welnu, dan moeten wij ook maar zien om ze weer kwijt te raken. Maar zie nu de liefde van Christus, want Hij wilde voor zo'n volk de plaatsbekleder zijn en Zelf deze strijd tot een beslissing brengen. Dat is Zijn overwinning, maar Hij maakt hem tot de onze. Gij zijt opgevaren. Gij o Borg en Middelaar. Gij geeft in 't eind Uw volk de zege.

Nu gaat de tekst die overwinning verder uitbeelden om te laten zien, wat het betekent.

Gij hebt de gevangenis gevankelijk gevoerd. Zo'n overwinnend veldheer sleepte immers de overwonnenen mee, achter zijn wagen aan. Geboeid werden ze meegesleept om overal getoond te worden en zo moesten ze door hun ellende zijn grote lof nog groter te maken. Vac victis: wee de overwonnenen. Wat moet dat voor het volk een geweldige aanblik zijn geweest : de koning van Syrië, of van Edom, als èèn stuk ellende in de optocht van de overwinnaar.

Achter de zegewagen van de Heere Jezus Christus lopen de overwonnenen: geboeid en machteloos. Welke overwonnenen ? Er staat: de gevangenis, ja de gevangenis zelf. Als wij uit de gevangenis ontslagen worden, blijft die gevangenis er altijd nog staan en daarmee de mogelijkheid er opnieuw in te worden opgesloten, Maar Christus heeft de gevangenis gevangen genomen ; dan bestaat er geen gevangenis meer. Dat is toch wel de meest radicale verlossing, die denkbaar is.

Welke gevangenis ? Weet u dat niet? Hebt u dan nog nooit geklaagd : ik lag gekneld in banden van de dood ? Hebt u zich dan nog nooit een gevangene gevoeld: een gevangene van Satan, een gevangene in de zonde, een gevangene onder de vloek der wet ? Die gevangenis is de ergste, want die heeft muren en sloten, zo dik en stevig, dat ze op de eeuwigheid berekend zijn. Wie zal die gevangenis ontvluchten, als hij er in opgesloten is ? Wie daar in zit, wordt er eeuwig in bewaard. Hij is het, die gevangenen van de boeien redt, maar dan moeten wij toch van die boeien weten !

En wat zegt nu de Hemelvaart ? Christus heeft de vijand zelf verslagen en achter Zijn zegewagen loopt de dood (Hij heeft de dood verslonden) en de hel (Hij heeft de hel vernietigd) en de zonde (die heeft Hij krachteloos gemaakt) en de Satan (Hij heeft zijn kop vermorzeld). Hij stelt ze ten toon als een overwonnen vijand. Wie klaagt er over, dat zijn gevangenis onherroepelijk is en dat hij er in zal moeten blijven, nog langer dan levenslang ? Het enige, dat door de Hemelvaart van Christus onherroepelijk is, is Zijn overwinning. '

Verbazend : de overwonnenen worden meegesleept om door het volk bespot te worden. Ja zeker, daar wil de Heere bij Zijn Hemelvaart Zijn volk toe opwekken om te gaan spotten — met de dood, omdat hij geen prikkel meer heeft, — met de zonde zelfs, omdat de genade overvloediger geworden is, — met de hel, omdat hij op slot zit en de sleutel heeft de Middelaar, — met de Satan, omdat hij naakt werd uitgetogen. Deze, heilige spot is het geloof in de Hemelvaart. En dit recht er toe, dat door de overwinnaar zelf gegeven wordt, is dat niet voldoende .om een verslagen ziel te troosten ? De gevangenis zelf gevangen genomen : wat kan ons dan van Hem nog blijvend scheiden ?

De veldheer heeft nog meer gedaan : Hij heeft gaven genomen om ze uit te delen. Hij heeft immers buit behaald : schapen, runderen, slaven, van alles heeft hij meegebrachl; . En dat deed hij om ze uit te delen. Dat hoorde er immers bij : het volk kreeg een feestgave mee naar huis. De buit van 't overwonnen land, viel zelfs de vrouwen in de hand, schoon niet mee uitgetogen !

Zó komt de Heere Jezus zeker niet met lege handen thuis. Wat een buit! Zal ik eens wat noemen : de vervulde wet, de gerechtigheid voor God, de heiligheid, de vruchten van de Heilige Geest, het eeuwige leven. In één woord: Zijn verzoeningswerk, zoals het door de Heilige Geest wordt toegepast. Ja, dat heeft Hij allemaal veroverd en buitgemaakt. Die hele stoet van gaven gaat de hemel in, ja, maar om nu van daar uit te worden uitgedeeld. Nu gaat de vervulling nog veel verder dan het beeld : een aardse veldheer denkt aan zichzelf het eerst. Jezus deelt alles uit, maar Hij doet het met verstand en overleg, naar dat ieder nodig heeft. Hij geeft al Zijn volk zoveel, dat zij weten, dat zij een rijke Christus hebben. Hemelvaart is het begin van de uitdeling van de buit.

Maar : het komt er op aan, dat wij er bij zijn als de buit wordt uitgedeeld. En wij zijn er alleen bij, als wij behoren bij die stad, die in de stijd gewikkeld was en het nodig had om van de vijanden verlost te worden. Want anders gaat de uitdeling van de gaven aan ons voorbij. Dan moeten wij niet zeggen, dat Hij ons niets wil geven. Dan kunnen wij beter zeggen, dat wij er geen prijs op stellen, omdat wij zelf met de vijand heulen. Dan gaat de zegetocht voorbij, op de duur onherroepelijk voorhij en de uitdeling vindt elders plaats.

Weet u, het is voor vrouwen, die niet mee uitgetogen zijn. Want het zijn gaven en dat betekent: het is genade. Mag ik u een goede raad geven : houdt u maar dicht bij Jezus, want bij Zijn overvloed valt altijd wel wat af. Hoe dichter bij Hem, hoe meer u in de schoot kan vallen.

En nu komt het laatste en daarmee wordt het hele beeld als het ware overtroefd. Wederhorigen, dat zijn de gevangenen, die zich verzet hebben tot het uiterste, maar tenslotte gevangen genomen werden en meegesleept. Wat kunnen die anders verwachten, dan dat zij gedood zullen worden of als slaaf verkocht? Die wederspannigen waren immers het lijfelijk eigendom van de overwinnaar geworden : die mocht ze gebruiken voor wat hij wilde. Weet u wat die wederhorigen bij déze overwinnaar mogen doen : wij steken 't hoofd omhoog want wat wil Hij er mee ? Hij geeft ze om bij Hem te wonen, ja, een plaats bij Hem om daar te genieten van Zijn heerlijkheid en gedurig te eten van 's Konings tafel. Hij doet ze bij Zich wonen : dat is definitief. Verbazend : rekenend op de dood en de slavernij, krijgen zij de vrijheid van het leven.

Zalig om als een wederspannige Hem in handen te vallen, want het is nergens beter. Zijn overwinning is zo ruim en Zijn hart zo mild, dat Hij aan wederspannigen de grootste genade schenkt. Hij maakt ze door Zijn Heilige Geest tot huisgenoten Gods, die Hij van hun wederspannigheid geneest. Tot in de uiterste consequentie is het waar : Christus Victor. Daarom zingt Zijn volk van harte het overwinningslied.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen