Geografisch begrensde wijkgemeenten

PROF. DR. J. SEVERIJN

Dr. W. J. de Wilde constateert, dat De Waarheidsvriend niet tevreden is met de kerkelijke gang van zaken 1). Dat is trouwens niet alleen De Waarheidsvriend. Om een punt van bezwaar te berde te brengen, dat hem klaarblijkelijk nog al ter harte gaat, haalt hij ons artikel van 27 maart j.l. op, waarin wij, terecht niet voor de eerste maal, hebben gewezen op het feit, dat de geografisch begrensde wijkgemeente in de grotere plaatsen met een gemengd-gezinde kerkbevolking een bron van moeilijkheden en wij mogen wel zeggen ongerechtigheden is. De naïeve vraagtekens, die dr. de Wilde hier en daar tussen voegt, kunnen wij heus niet ernstig nemen, omdat wij niet kunnen onderstellen, dat hij niet zou begrijpen, waarop wij het oog hebben.

Vervolgens geeft hij een caricatuur van een sympathie-gemeente, welke in feite het woord sympathie moet treffen. Dit woord is echter niet zo dwaas, want er zit een flinke dosis gemeenschap in, al is het misschien wat teveel gevoelig. Bovendien is het woord als onderscheiding van de geografische wijkkerk door ons niet het eerst gebezigd.

Het Hoofdbestuur van de Gereformeerde Bond heeft reeds, vóórdat de kerkorde werd aangenomen, gevraagd om het betreffende artikel te wijzigen en de lidmaten vrijheid te geven zich te voegen bij de wijkkerk, waarbij zij begeren gerekend te worden, en bij deze hun rechten en plichten waar te nemen. Als wij dan schreven: , , Men heeft dat nooit gewild", zet dr. De Wilde achter , , men" weer zo'n (? ). Wederom wij nemen niet aan, dat hij niet weet, dat het Hoofdbestuur voornoemd iedere gelegenheid te baat genomen heeft om een dergelijk verzoek ter kennis te brengen van moderamen of Synode.

Het komt ons veeleer voor, dat de , , men", die het niet wil, niet zo ver buiten zijn gezichtseinder ligt.

Aan het woord sympathie-gemeente blijven we dus niet hangen. Tegen de voorstellingen van een sympathie-gemeente, zoals dr. De Wilde ten beste geeft, behoeven overigens geen argumenten te worden aangevoerd, want wij hebben het oog op maatregelen, die bevorderlijk kunnen zijn aan een kerkelijk leven overeenkomstig de belijdenis.

Hoewel dr. De Wilde opmerkt, dat dit niet duidelijk is, schijnt hij dat toch wel begrepen te hebben. Om misverstand te voorkomen, willen wij echter nog een enkele opmerking hieraan toevoegen.

Een legitiem kerkelijk leven moet mogelijk zijn voor allen, die de belijdenis der kerk aanhangen, een legitiem kerkelijk leven is inderdaad overeenkomstig de belijdenis kerkelijk leven.

Dr. De Wilde is het met die waardering legitiem niet eens en zou haastig willen opmerken: , , Pardon, professor, de kerkorde (en die is toch legitiem? ) zegt: , , in gemeenschap met de belijdenis der vaderen". Hij wordt bij het schrijven van dit woord , .gemeenschap" in zijn loop gestuit en schrijft: , , Maar laat ons daarover niet twisten". , , Het gaat om de sympathie", zo vervolgt hij. Neen, dr. De Wilde, het gaat om de opvatting van Art. X, met name om de waardering van die woorden: , , in gemeenschap met de belijdenis der vaderen".

Ons voorstel: , , in overeenstemming met" heeft men(!) niet gewild. Beweerd werd, dat , , in gemeeöschap" meer betekende dan in overeenstemming. Dat is duidelijk geworden: , , meer vrijheid ten aanzien van de belijdenis".

Bovendien is dr. De Wilde te haastig met het tussen () geplaatste: , , en die is toch legitiem". Hij bedoelt de kerkorde. Maar onze opponent weet toch zeer goed, dat het legitiem zijn van een kerkorde of een bepaling der kerkorde een geheel andere waarde vertegenwoordigt dan , , het legitiem zijn" van geloof en kerkelijk leven, waarop wij doelen? , , In gemeenschap met de belijdenis der vaderen", kan naar onze overtuiging slechts betekenen in gemeenschap met het geloof der vaderen, zoals zij daarvan belijdenis doen in de belijdenisgeschriften, die in Art. X genoemd worden.

Het geloof der vaderen wordt gekend uit hun belijdenis. Er is een onmiddellijk en innig verband tussen geloven en belijden. Gemeenschap van geloof is gemeenschap van belijden en belijdenis.

De kerk is nu eenmaal geloofsgemeenschap. Haar leden worden door eenzelfde geloof verenigd. Daarom is de kerk krachtens haar aard confessioneel bepaald.

Dr. De Wilde meent, dat ik alleen maar kerkeraden zou willen, waarvan alle leden de richting van de predikant aanhangen. Dan volgt een passage over , , ja-knikkers" en , , knikkers", die wij voor rekening van de schrijver laten.

Het is echter wel duidelijk, dat dr. De Wilde met het begrip gemeenschap, inzonderheid geloofsgemeenschap, op gespannen voet staat, want hij onderstelt, dat kerkeraadsleden en predikanten onderling van verschillende richting zijn en dat zulks zelfs een gezonde toestand mag heten. De Kerk derhalve een discussie-gezelschap. In het licht van zulke onderstellingen wordt de geografische wijkkerk meer ideaal naarmate zij meer onenig is in het stuk des geloofs.

Met volle vrijmoedigheid houden wij tegenover dergelijke beweringen vast aan het confessioneel karakter der kerk in zoëven genoemde zin. De kerkeraad gelooft en belijdt overeenkomstig de confessie en beroept een predikant, die dat ook doet en daarin voorgaat. Ik meen dat dit kerkelijk beoordeeld heel gewoon en vanzelfsprekend mag heten en dat het zo overal behoorde te zijn.

Het ontgaat ons daarbij niet, dat er binnen de geloofsgemeenschap der confessie, modaliteiten kunnen zijn, maar de briefwisselingen Berkhof-Boer en Buskes-De Wilde hebben wel aangetoond, dat er tussen de betrokken , , richtingen" tegenstellingen liggen, die de grenzen der kerkelijke confessie overschrijden en onverzoenlijke spanningen teweegbrengen.

Is het nu zo vreemd en overdreven, dat de legitieme belijders — niet naar de kerkorde, want niemand kan zeggen, wie volgens Art. X legitieme belijders zijn en wie niet — vrijheid vragen om zich bij een wijkkerkeraad te voegen, welke een kerkelijk leven voorstaat, dat naar de' confessie is ?

Wat kan daar nu eigenlijk tegen zijn? Als men het zelf met de confessie niet eens is, kan dat toch geen reden zijn om de vrijheid van anderen te beperken? Of zou men willen beweren, dat de leden der kerk, die de confessie aanhangen en in ere houden, geen recht zouden hebben om naar hun belijdenis kerkelijk te leven?

Tenslotte haalt dr. De Wilde ook 238 er bij. Dr. De Wilde vindt dat wij ons onduidelijk hebben uitgelaten. Toch heeft hij wel begrepen, dat wij 238 niet tegelijk verdedigen en verwerpen. En hij vraagt: , , Zijn de gemeenten en 238 ook niet sympathiegemeenten in de zin van prof. S. ? "

Het schijnt derhalve niet zo erg onduidelijk geweest te zijn. Er is maar één punt, waar het hapert. Dat is het begrip legitiem. Dr. De Wilde wil het begrip van uit de kerkorde bepalen, terwijl wij legitiem noemden, wat met de belijdenis der in Art. X genoemde belijdenisgeschriften overeenkomt.

En wat doet men nu met 238? Men neemt deze bepaling te baat om groepen, die vrijheid wensen ten aanzien van de officiële confessie, gelegenheid te geven om zich naar eigen smaak en inzicht, , kerkelijk" in te richten naast en tegenover de in beide genoemde opzichten legitieme kerkeraad.

Daartegen gaat o.a. ons bezwaar.

.Voort zijn de kerkeraden te Veenendaal. Ede en Barneveld niet geroepen om voor dissenters een soort, , kerkelijk" leven naar hun smaak in te richten, maar de Synode is verplicht de vrijheid en de rechten van de legitieme belijders te beschermen.

Dat is het, wat wij vragen.

S.

1) Cf. Hervormd Weelotalad dd. 1 mei '56.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen