Kerkelijk leven in Amerika (2)

Zoals reeds in het vorige artikel werd gereleveerd, valt het gereformeerd protestantisme in Amerika in twee groepen uiteen, de presbyterianen en de hervormden of gereformeerden („reformed") De traditie van beide groepen wortelt in de reformatie van Calvijn, de presbyteriaanse kerken hebben echter een engels/schotse achtergrond, terwijl de hervormden of gereformeerden van nederlands-hongaarse origine zijn. Dit verschil in oorsprong komt o.m. tot uitdrukking in het feit dat de presbyteriaanse kerken de confessie van Westminster als belijdenis aanvaarden, terwijl de hervormde of gereformeerde kerken zich baseren op de ons welbekende drie formulieren van enigheid.

Presbyterianen.

De presbyterianen in Amerika vallen uiteen in twee-grote kerken, t.w. de „United Presbyterian Church in the U.S.A." en de „Presbyterian Church in the U.S.", en acht kleinere kerkgroeperingen.

De „United Church" omvat ruim 9000 gemeenten met ruim 3 miljoen leden. De „Presbyterian Church", die in de wandelgangen de „Southern Presbyterian Church" wordt genoemd, heeft bijna 4000 gemeenten met een totaal ledenaantal van ongeveer 1 miljoen. De scheiding tussen deze beide grote presbyteriaanse kerken is terug te voeren tot de tegenstelling tussen de noordelijke en de zuidelijke staten ten aanzien van het negervraagstuk. De breuk in de presbyteriaanse gelederen ontstond in 1865, toen de gemeenten in de zuidelijke staten van de Verenigde Staten, waar de meeste negers wonen, weigerden de synodeuitspraak te aanvaarden waarin de slavernij zonder enige reserve werd afgewezen. Deze gemeenten organiseerden zich toen afzonderlijk in wat nog steeds genoemd wordt, de „Southern Presbyterian Church". Tot een fusie tussen beide kerken is het sindsdien niet gekomen. Het negervraagstuk blijkt nog steeds een struikelblok te zijn. Bovendien is een belemmering voor de hereniging dat de zuidelijke presbyterianen orthodoxer in de theologie zijn dan de „United Church". De zuidelijke presbyterianen menen dat de noorderlingen liberaal zijn. Het is niet aan mij om uit te maken in hoeverre deze beschuldiging juist is. Wel staat vast dat de kerken in de zuidelijke staten van Amerika als orthodox bekend staan. Dit geldt ook voor de methodisten en de baptisten.

Al kan een fusie tussen beide grote presbyteriaanse kerken niet in de naaste toekomst verwacht worden, wel is er overleg over kerkelijke vereniging gaande tussen de zuidelijke presbyterianen en de hervormde of gereformeerde kerk in Amerika („reformed church"), die later nog ter sprake komt. Op de synodale vergadering van beide kerken zijn recentelijk de eerste officiële stappen tot kerkelijke fusie genomen. Het zal echter nog heel wat voeten in aarde hebben voordat de vereniging een feit is. De oppositie is in beide kerken tamelijk sterk.

Van de kleine presbyteriaanse kerken wil ik er twee noemen, omdat ze in Nederland enige bekendheid gekregen hebben vanwege de actie van Carl Mcintire, de voorzitter van de I.C.C.C. (Internationale Raad van Christelijke Kerken), te weten de „Orthodox Presbyterian Church" en de „Bible Presbyterian Church".

De orthodoxe presbyteriaanse kerk ontstond in 1936 onder leiding van ds. Machen als protest tegen de modernistische tendenzen in de wat nu heet de „United Presbyterian Church". Aanvankelijk gaf Machen aan zijn kerk dezelfde naam als de kerk waar hij uittrad, maar bij gerechtelijke uitspraak werd hij in 1939 gedwongen om de naam te wijzigen, het werd toen de „Orthodox Presbyterian Church".

Ik mag hier wel bij aantekenen dat het brengen van kerkelijke geschillen voor de wereldlijke rechter kennelijk geen Nederlandse specialiteit is. De orthodoxe presbyteriaanse kerk telt overigens 92 gemeenten met 10.000 leden. Sterke nadruk wordt gelegd op de onfeilbaarheid van de Bijbel.

Binnen een jaar nadat de Orthodoxe Presbyteriaanse kerk gestalte kreeg, scheidde een deel van haar leden zich af onder leiding van Carl Mcintire. Zij organiseerden zich tot de „Bible Presbyterian Church". Het motief voor de afscheiding was de voortdurende noodzaak van protest tegen-wat zij beschouwden als de modernistische, pacifistische en communistische tendensen in het presbyterianisme zowel als in het protestantisme in Amerika in zijn geheel. De „Bible Presbyterian Church" telt 103 gemeenten met 8870 leden. Deze kerk legt, zoals uit het optreden van Mac Jntire bekend zal zijn, eveneens sterke nadruk op de onfeilbaarheid van de Schrift.

De hervormde of gereformeerde kerken.

Met de behandeling van de hervormde of gereformeerde kerken in Amerika komen we dichter bij huis, deze kerken zijn immers goeddeels van Nederlandse oorsprong. Het typische onderscheid dat wij in Nederland kennen tussen de woorden „hervormd" en „gereformeerd", is in Amerika onbekend. De engelse taal kent voor hervormd en gereformeerd maar één begrip, n.l. „reformed".

De oudste hervormde of gereformeerde kerk in Amerika (en tevens de oudste van alle kerken in Amerika, waar ze niet weinig trots op is) is de „Reformed Church in America". Zij is ontstaan in het begin van de 17e eeuw uit Nederlandse kolonisten, die onder auspiciën van de West-Indische Compagnie de oceaan overgestoken waren. De eerste officiële gemeente werd gevormd in 1628 in Nieuw Amsterdam (het huidige New York). De gemeente telde vijftig leden. Als eerste predikant kwam ds. Jonas Michaelius uit Nederland over om de herdersstaf over deze kleine kudde op zich te nemen.

Toen in 1644 de Engelsen Nieuw Amsterdam in bezit namen telde de „Dutch (Hollandse) Reformed Church", zoals zij toentertijd genoemd werd, ongeveer 8000 leden. Er waren behalve in New York, ook gemeenten in Albany (het voormalige Fort Orange), Kingston, Brooklyn (oorspronkelijk „Breukelen") en in Bergen (New Jersey). Deze gemeenten vormden geen zelfstandige kerkorganisatie, zij waren een onderdeel van de classis Amsterdam van de hervormde (toentertijd gereformeerde) kerk in Nederland. De predikanten kwamen óf uit Nederland óf waren daar tenminste opgeleid. De kerkdiensten werden uitsluitend in de Nederlandse taal gehouden. Het was dus met recht een stukje Holland in Amerika. Deze situatie veranderde toen Amerika zich in de 18e eeuw losmaakte van Engeland en een zelfstandige natie werd. Aan de bevoogding door de moederkerken in Europa kwam toen spoedig ook een eind. Het begon, wat de Nederlandse gemeenten betreft, met de oprichting van een eigen opleidingsinstituut voor predikanten in 1766 in New-Brunswick, tegen de zin van de classis Amsterdam in overigens. Het werd steeds meer als een handicap (belemmering) gevoeld dat de a.s. predikanten naar Nederland moesten voor hun opleiding tot dienaar des Woords. Het was niet alleen erg duur, maar bovendien was het reizen naar Europa in die dagen bepaald geen eenvoudige zaak.

In 1792 maakte de hollandse kerk in Amerika zich officieel los van de moederkerk. De generale synode van de jonge kerk, die twee jaar later voor het eerst bijeen kwam, besloot als naam te aanvaarden de „Reformed Protestant Dutch Church of North America". Moeilijke jaren volgden voor de nu zelfstandige kerk. De Verenigde Staten van Amerika hadden in hun onafhankelijkheidsverklaring het Engels als de officiële taal aanvaard. Voor de „reformed church" ontstond toen de noodzaak om de hollandse traditie aan de nieuwe situatie aan te passen, met name door de hollandse taal op de preekstoel te vervangen door de Engelse. Deze omschakeling is met grote moeite tot stand gekomen en heeft vele jaren nodig gehad. Vooral van de ouderen was de oppositie heel sterk. Omstreeks 't midden van de negentiende eeuw was het hollands uit de kerkdiensten verdwenen. Het verdwijnen van de Nederlandse achtergrond komt ook tot uitdrukking in de wijziging van naam van de kerk. In 1819 werd de naam „Reformed Dutch Church" aangenomen, welke in 1869 werd gewijzigd in „Reformed Church in America". De aanduiding „Dutch" (Hollands) verdween toen officieel voor goed. Enkele oudere gemeenten noemen zich echter nog steeds „Dutch Reformed". In het midden van de negentiende eeuw breidde de „Reformed Church" zich sterk uit tengevolge van een nieuwe golf van immigranten uit Nederland. Het waren z.g. „afgescheidenen", die in Nederland vanwege de vervolgingen moeilijke tijden hadden doorgemaakt en in de nieuwe wereld de vrijheid zochten. Zij kwamen in twee groepen, de eerste onder leiding van ds. Van Raalte, vestigde zich in 1847 in Michigan, de tweede onder leiding van ds. Scholte vestigde zich ongeveer in dezelfde tijd in Iowa.

Na enige aarzeling, gezien hun ervaringen met de hervormde kerk in Nederland, sloten beide groepen zich bij de „Reformed Church" aan. Hoewel enkele jaren later een afscheiding volgde, die geleid heeft tot het ontstaan van de „Christian Reformed Church", die later nog ter sprake komt, zijn Michigan en Iowa twee belangrijke centra van de „Reformed Church" geworden. Het probleem van de taal op de kansel kwam door de nieuwe aanwas uit Nederland opnieuw aan de orde. Door het feit dat in beide genoemde staten de Nederlanders zich min of meer als aparte kolonies vestigden, kreeg de noodzaak tot aanpassing niet de scherpte als voorheen in het oosten van Amerika, waar de Nederlandse kolonisten overspoeld werden door emigranten uit andere delen van Europa. Nog steeds hebben bepaalde streken in Michigan en lowa een sterk hollandse inslag.

De „Reformed Church in America" telt thans 867 gemeenten niet 220.000 leden. Het is dus een kleine kerk, zowel vergeleken met de hervormde kerk in Nederland, als met andere protestantse kerken in Amerika. Eén van de oorzaken van haar geringe omvang is het relatief kleine aantal Nederlanders, dat naar Amerika geëmigreerd is. Onder de 40 miljoen immigranten die in de periode 1820/1960 Amerika binnenkwamen, waren 300 duizend Nederlanders. De voornaamste factor echter, die de groei van de „Reformed Church" belemmerd heeft, is het besloten karakter dat deze kerk jarenlang gehad heeft ten gevolge van het vasthouden aan de nederlandse traditie.

G. Verweij.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen