Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

De vrouw in het gezin

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

De vrouw in het gezin

8 minuten leestijd Arcering uitzetten

De tegenstanders van de openstelling der kerkelijke ambten voor de vrouw beweren dat de vrouw in het gezin en niet in een openbaar optreden haar ereplaats inneemt. Dit is niet het handhaven van een 19-de eeuwse gedachte. Het idee heeft veel oudere wortels. Reeds van Paulus is het woord dat de vrouw behouden zal worden, kinderen ter wereld brengende (2 Tim. 2 : 15). Daarmee besluit hij de overbekende zwijgtekst in zijn eerste brief aan Timotheus. Maar laten wij bij het begin beginnen.

Adam is eerst gemaakt.

Paulus hanteert twee argumenten om te bewijzen, dat de vrouw in de gemeente behoort te zwijgen. Het ene is ontleend aan de schepping, het andere aan de zondeval. In 1 Cor 14 : 34 leert de apostel dat het de vrouwen in de gemeente niet is vergund te spreken. Hij betoogt daar dat zij onderworpen moeten zijn, zoals ook de wet zegt. Waarschijnlijk doelde hij daar op dezelfde Bijbelse gegevens als die welke hij in zijn brief aan Timotheus uitdrukkelijk vermeldt.

Adam is eerst gemaakt. De bedoeling van deze opmerking is niet te zeggen, dat het eerste altijd het belangrijkste is. De gehele verbondsgeschiedenis spreekt daartegen. Niet Ismaël, de oudste, is uitverkoren, maar Izak; niet Ezau, maar Jacob; David is de jongste van Isaï's zonen, enz. Adam kon evenwel bestaan zonder Eva. De vrouw leunt als hulp tegen de man aan. Dat God eerst de man en daarna de vrouw heeft geschapen, is geen toevalligheid, doch heeft blijvende betekenis. Paulus ziet in de volgorde waarin God man en vrouw heeft geschapen een aanwijzing voor de verhouding van de geslachten. Volgens de scheppingsorde behoort de vrouw niet over de man te heersen; hieruit vloeit voort dat zij in de gemeente geen onderwijs mag geven.

Is Adam niet verleid geworden?

Het tweede argument dat de apostel voor het zwijggebod aanvoert, luidt: „En Adam is niet verleid geworden; maar de vrouw, verleid zijnde, is in overtreding geweest". Misschien komt er een vraag bij u op, als u deze tekst leest. Hoe kan Paulus zeggen dat Adam niet werd verleid? Antwoord: De apostel ontkent niet dat Adam in zonde is gevallen. Hij wijst slechts op het verschil in de manier waarop Adam zondigde in onderscheid van Eva. Eva werd door de slang verleid; Adam werd door zijn vrouw overgehaald ²).

De vrouw speelde in de zondeval een bepaalde rol. Zij trad als leidster van haar man op, maar werd zijn verleidster. Er staat bij Eva een sterkere vorm van het werkwoord dan bij Adam. Wij zouden de tekst b.v. zó kunnen vertalen: „Adam heeft zich niet laten verleiden, maar de vrouw werd jammerlijk verleid en is zó ten val gekomen". Er wordt niet gezegd dat de vrouw in het algemeen gemakkelijker voor verleiding bezwijkt dan de man. Wel wordt er bepaaldelijk vastgesteld, dat Eva deerlijk werd verleid, terwijl Adam op een andere wijze ten val kwam, nl. door overreding ³).

Paulus noemt Adam, maar Eva's naam vervangt hij door de aanduiding de vrouw. Zo bereidt hij de weg voor het volgende vers. Is de vrouw verleid geworden, de vrouw wordt ook weer behouden.

De conclusie, die Paulus trekt.

Paulus trekt uit het verhaal van schepping en zondeval conclusies voor het optreden van de vrouw in de christelijke gemeente. Men kan aan dit apostolische voorschrift gehoorzamen, men kan er zich ook tegen verzetten. Het verband dat Paulus legt tussen „ik sta niet toe dat een vrouw onderricht geeft" en de gebeurtenissen uit Gen. 1—3 is echter onmiskenbaar. Want Adam is eerst gemaakt, schreef hij. Het voegwoord want geeft de reden aan van dit apostolische gebod.

De vrouw zalig omdat ze. moeder is?

„Doch zij (= de vrouw) zal zalig worden in kinderen te baren, zo zij blijft in het geloof, en liefde, en heiligmaking, met matigheid". Het woord dat door zalig worden is vertaald, betekent in het Grieks „gered, behouden worden". Natuurlijk bevat de tekst niet de leer dat het moederschap voor de vrouw de oorzaak is van de behoudenis. Wat betekenen deze woorden dan? Met deze aan de argumentering toegevoegde zin, duidt de apostel de levensorde van de vrouw aan. Zij zal behouden worden niet met onderricht te geven, noch met over de man heerschappij te voeren, doch met kinderen voort te brengen. De vrouw is in zonde gevallen, doordat zij zich liet verleiden; zij zal behouden worden door het geloof! De apostel had hier geen andere weg tot de zaligheid op het oog dan die van het geloof. Hoe zou zij in het geloof kunnen blijven, zoals de tekst zegt, wanneer zij niet eerst in het geloof is? De levensorde van de vrouw, moeder van kinderen te zijn, is nauw verbonden met de behoudenis. De Heiland, die de redding van-zondaren heeft bewerkt, is door een vrouw ter wereld gebracht. Naar Gods wonderlijke raad is voor de mens, ook voor de vrouw, het voortbrengen van kinderen het middel tot de behoudenis geworden. De vrouw is als moeder eveneens de voortbrengster van de nieuwe mensheid, door wie het Koninkrijk Gods erkend zal worden. Dat en niet het onderwijzend optreden in de gemeente is haar eer.

Is deze redenering on-paulinisch?

Men heeft wel beweerd, dat deze gedachtengang in strijd is met wat Paulus elders heeft geschreven *). Met name wijst men dan op Rom. 5 : 14, waar Paulus de overtreding van Adam vermeldt. De hier genoemde argumenten zouden aan de joods-rabbijnse redeneertrant zijn ontleend. Ze moesten dienen om de vrouwen binnen de perken te houden van wat toen voor fatsoenlijk gold. Op deze wijze wil men het aan Timotheus overgeleverde gebod-aan Paulus ontzeggen. Daarmee schijnt hét dan ook krachteloos te worden voor de gemeente van heden. Er is echter geen enkele reden om onder de indruk te komen van deze schriftkritische redenering. In 1 Tim. 2 : 14 ont­ kent de apostel niet de val van Adam, doch onderscheidt hij de manier waarop Adam zondigde van die waarop Eva ten val kwam 5).

De levensorde van de vrouw.

In het ter wereldbrengen van kinderen wordt de vrouw behouden, mits zij in het geloof blijft, in de liefde en in de heiligmaking. De genoemde deugden zijn maatstaven die in de christelijke gemeente voor ieder gelden. Er is voor de vrouw geen andere weg tot behoudenis dan voor de man. Niemand wordt gered zonder het geloof in Christus. Daarbij is geen sprake van mannelijk en vrouwelijk (Gal. 3 : 28). Zowel mannen als vrouwen worden als verloren zondaren behouden uit Gods onbegrijpelijke genade in het offer van Christus betoond.

Aan het slot van het vers, waarmee de behandeling van het onderwerp wordt afgesloten, herhaalt Paulus een reeds eerder gebruikt woord. In de Statenvertaling is dat weergegeven door „matigheid", in de Nieuwe Vertaling door „ingetogenheid". Deze term werd ook in vers 9 gebezigd: „Dat de vrouwen in eerbaar gewaad met schaamte en matigheid zichzelf versieren". Door zich helemaal aan het eind van de vermaning opnieuw van dit woord te bedienen, bindt Paulus de gehele passage samen. Ingetogenheid moet het kenmerk zijn van de vrouw, die in geloof, liefde en heiligmaking leeft.

Zij moet niet willen heersen over de man, of onderricht geven in de gemeente, maar ingetogen zijn. Dat zegt de wet (1 Cor. 14 : 34); Adam is als eerste geschapen, Eva is verleid. De vrouw heeft een bepaalde bestemming en die is niet: ezig zijn in het onderwijzen van de gemeente, maar bezig zijn in haar gezin. Weliswaar kan men de uitdrukking „kinderen voortbrengen" niet zonder meer exegetiseren als „kinderen opvoeden". Het krijgen van kinderen omsluit echter ook de blijvende zorg waarmee de moeder haar kinderen omringt. In het gezin ligt haar taak, niet in het leiding geven aan de christelijke gemeente.

De ongehuwde vrouw.

Vanuit onze westerse denkbeelden en indelingen vragen wij dan onmiddellijk: maar hoe staat het dan met de ongehuwde vrouw? Over haar gaat het niet in 2 Tim. 2 (wel op andere plaatsen in Paulus' brieven). Hier gaat de apostel van Eva over op de vrouw, zowel de gehuwde als de ongehuwde; alle vrouwen worden samengevat in hen die het moederschap kennen.

Met betrekking tot de ambtsbekleding door vrouwen kan hier evenals bij 1 Cor. 14 : 34 v.v. de vraag worden gesteld: ogen we aannemen, dat aan het ongehuwde meisje wordt vergund, wat aan de echtgenote en moeder niet wordt toegestaan?

De vrouw als moeder in het gezin.

Uit het bovenstaande blijkt dat volgens de Heilige Schrift het gezin de normale plaats voor de vrouw is. Vooral na het einde van de tweede wereldoorlog is er op dit terrein een geheel nieuwe vraag opgedoken. Hoe ligt voor de vrouw de juiste verhouding van beroep en huwelijk? Tal van gehuwde vrouwen in West-Europa oefenen nog regelmatig beroepsarbeid uit. In vele gevallen komt hierdoor de moederlijke zorg van de vrouw voor het gezin in de knel. Op dit moderne probleem willen wij, na de behandeling van de Bijbelse gegevens over de positie van de vrouw, nog graag eens terugkomen.

Rotterdam,  H. Goedhart.

  1) Dit betoogt G. Huls, De Dienst der Vrouw in de Kerk, blz. 48.

2) Zo b.v. reeds Bengel in Gnomon.

3) Zo dr. C. Bouma in de Korte Verklaring. Er is sindsdien in de Geref. Kerken heel wat veranderd. Intussen is de uitg. 1953 (tweede druk) gegeven exegese m.i. nog steeds de juiste.

4) Zo ook weer H. Greeven in Religion in Geschichte imd Gegenwart, Dritte Auflage, onder Prau IIIA.

5) In het grieks hoort de ontkenning niet bij Adam, maar bij „heeft zich laten verleiden": Adam ouk èpatéthè.

 

Dit artikel werd u aangeboden door: de Gereformeerde Bond

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 7 april 1966

De Waarheidsvriend | 8 Pagina's

De vrouw in het gezin

Bekijk de hele uitgave van donderdag 7 april 1966

De Waarheidsvriend | 8 Pagina's