KRONIEK

1968.

We igaan ons prepareren op het in memoriaim van het stervende jaar. Wat heeft dit jaar ons gebracht en wat heeft dit jaar ons armer gemaakt? Ik dacht niet dat we er zoveel op vooruit zijn gegaan lals we volgens goeid koopmansgdbruik ons ertoe zetten om winst-en veiiliesrekenimg op te maken. Intemattionaal zijner de nodige dingen die ons verontrusten, nationaal in wat andere proporties ook de onmiodige. Wat wil Mosikou? Sommigen weten van de Rus geen 'kwaad. Tooh slaat hij af en toe f dl raak om daarna weer te ontspannen en te kijken of hij zeggen wil: Waar heb je je todh zio druk over gemaakt? In de Middellandse Zee wordt geroerd en enkele golven hdbben via de Bosporus de wateren van de Zwarte Zee in deining gebracht. M gaat het, als igelbruikelijk in zo'n procedure, traag met de inleidenldè ondeihandelinigen op de vrödesbesprekinigen inzake Vietnam, 't schijnt dat er ginds enige ontspanning inzet. Concentreert het z(ich nu in het Midden-O'osten? Israël is in igeding en naden-'kend vragen we ons af wat Gods Woord van dit alles zegt. Genesis dreigt in de verte uit het gezicht verloren te raken, koimt thans het eiode binnen oogbereik? En zal dan toch het einde het begin weer verklaren? Ook kerkelijk en geestelijik is er veel dat verontrusten kan.

Het is iöder jaar een moeilijke op­ gaaf voor idfe gemeente om populair gezegd „oud en nieuw te vieren". De oiieboHen van preken zijn gauw gebakken. 'De ingrediënten staan bij de hand. Wat „uren, dagen, maanden"-weemoed en wat dies meer zij.

We zouden het eens moeten proberen met de woorden van 'de apo'stel. „Daarom vertragen wij niet - ook niet op de sentimenteelste van Mie avonden van het jaar - maar hoewel onze uitwendige mens verdorven wordt, zo wordt nochtans de inwendige vernieuwd van dag tot dag." Ergo oo'k op de laatste dag van het ja'ar. De apostel zegt niet dat dit digenlijk zo zou moeten zijn zoals wij igaarne en gemafckdlijlk verzudhten. Hij oonstateert een gang van za'ken, een beloop. Die oude gaat eraan. Misschien m'oeten we daarin wdl 'leedvermaak hebben. In dik geval geen noiod, want de inwendige wordt vernieuwd bij de dag. Het mag niet zo zijn dat we met een formidabele draf op oudejaarsavond een heel jaar moeten inhalen. Het gaat met de onvers tooi^bare regelmaat van de statige ouderwetse 'klok voort. Van dag tot dag. We moeten in een heel bijzondere en heilige zin „binnenvetters" zijn. Dit is de critische vraag, waar we onszelf beslist aan moeten blo'otstellen, indien onze 'geestelijke welvaart ons ter harte gaat: Veruitwendigen we, 'leven we all meer aan de oppervlakte van de dingen, of verinnerlijken we? Hij was ermee 'bezig, geldt tegenwoordig wel als troost als iemand van ons heenging. Hij was ermee bezig. Maar hbe en hoezeer? We 'mogen niet vergen dat hij ermee klaar 'kwam, want geen mens kwam ermee Maar. En toOh moet hij in bepaalde zin er wel mee klaargekomen zijn.

De apostel constateert in alle verheven rust. Er zijn van die 'dingen die zonder 'ons 'in ons 'hun gang gaan. Gewo'on souverein. Je kunt er wat bevreemd je sdh'ouders 'Over ophallen of met blijde herikenning uitroepen: Ja, dat gaat zo, hdt is zo. Er zijn van die ontwikkelingen, 'die 'gelovigen „in zichzelven met ene 'geestelijke blijdschap en heilige vermaking waarnemen".

Barth.

Karl Barth, de 'bekende theologische hoogleraar, 'overleed te Bazel op hoge leeftijd. Hij 'heette een igevaarlijke ketter. Als jongen 'herinner ik me hoe met name in 'kei^kelijk gereformeerde kringen 'het noemen van de naam van deze theoloog afgrijzen opriep. Zwaar in het harnas bevodht men de 'dialectische theologie op leven en dood.

Barth veranderde, veel veranderde O'm 'hem heen en 'hijzelf zall bijgedragen hebben tot veranderingen. Als 'bestrijder van het nationaal socialisme ver-Wierf Barth reeds een zekere mate van goodwill. Barth nam afscheid van Bonn, omdat er voor hem geen plaats was in het Duitsland van Hitler. „Ik 'had ge^ dadbt hier 'aan de Rijn mijn graf te vinden", zei 'hij ten afscheid. Niet hier aan de Rijn, maar elders, hogero'p zal hij zijn graf vinden.

Barth werd zelf geen Barthiaan. Wat we in hem mogen bewonderen en waarderen is d'at we 'bij hem merkten, dat hij, zoals ide gereformeerde theo'loo'g van Geideren van Job zei, steeds behoefte had aan nieuwe geziohtspimten. Al kunnen we niet woord voor woord acoo'ord gaan met Barths humor, toch waarderen we 'het 'dat 'hij menigmaal gepo'ogd heeft door een goede en 'diepzinnige 'kwinkslag de mens en speciaal ook hemzelf tot ide ware prop'orties terug te brengen. Echte himaor kan er ons van dooTdringen, dat Go'd groot is en dat wij parmantige, eigenwijze mensen Hem niet begrij'pen. Er is veel doidelijke serieusiheid, in schijn gericht op de Heere en Zijn idienst, die in wezen niets anders is dan een krampachtige zelfingenomenheid. We geven geen gedocumenteerde beoordeling van zijn theologie. Alles 'heeft zijn tijd 'en wiMen we rechtvaardig zijn dan zullen we 'die mioeten kennen. Die mij oordeelt is de Heere, sdhreef ide apostel en itoen hij 'dat stelde interesseerde hem minder wat mensen zeiden.

In het begin kreet men Barth uit, later was hij 'hevig verbolgen over de nieuwste 'theologie zoals 'di'e thans wordt opgescho'teld. De atheïsmen, dat God do'O'd is en de volslagen verticale ko'ers van 's mensen moderne religiositeit.

Horizontalisme en verticalisme.

In 'de aanvang riepen de stdllingen van Barth longerustheid op. Niet ten onrechte. Ook het dwepen van tallozen, die op dit terrein wilden gelden, maakte de man niet b'eter in onze 'O'gen. Het feit, dat de imeesten 'hem even gehaast weer hdbben verlaten 'doet 'Ons edhter vragen of er mogelij'k door 'hem 'dingen gezegd

zijn, waarmee zijn volgelingen niet lang hebben willen leven oin er niet mee in coinflict te komen. Men wist het allemaal van Barth, maar dra wist men het beter. In elk geval heeft Barth dingen gezegd, die heilzaam zouden zijn voor het huidig theoilogengeslacht aJs ze die ter harte zouden willen nemen.

Barth had oog voor de verticale lijn. Hij wist ook waar hij beginnen moest orn die lijn te trekken. Natuurlijk blijven er omstandigheden te over om van gevoelen te verschillen. Is die verticale lijn een constante of een periodiek zich aftekenende? Is die lijn samengesteld en hoe? Hoe: dat wil zeggen uit welke draden, die samen vervlochten de ene lijn vormen? Hoe is de verbintenis tussen de verticale lijn en de horizontale, die in verschillende windrichtingen uitgaan van het snijpunt van verticale en horizontale? Het is allemaal wat wiskundig uitgedrukt. U voelt misschien echter dat het mogelijk is aan de hand van dit toöh vrij eenvoudig lijnenspel tal van theologieën te toetsen, die telkens weer nieuwe en gewijzigde opgeld doen. Voor mij hebben die twee lijnen, die verticale en die horizontale, de manier waarop ze getrokken worden van boven naar beneden en van beneden naar boven enzovoort iets van een paslood, waarmee we nagaan of theologisohe constructies de toets van rechtvaardige critiek kvmnen doorstaan. We zouden als we hiermee doorgaan een hele Waarheidsvriend kunnen vullen. Ik zal het er echter maar bij laten. Men zegt wel eens, dat iemand een belijnde man is. In dit opzicht mogen we goed belijnd zijn.

Er bleef veel onbesproken. Al is het met name niet genoemd, er is toch wel een en ander verwerkt in wat u geboden wordt. Het gaat niet o^m namen maar om wat daarachter geschiedt.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen