'Zijn wij op de verkeerde weg?'

Onder deze titel heeft de bekende Kampense hoogleraar Herman Ridderbos een boekje geschreven, waarin hij een bijbelse studie geeft over de verzoening. Dat hij dit gedaan heeft, is maar niet omdat hij nu eens graag iets over de verzoening wilde schrijven. Maar hij heeft dit gedaan, omdat hij zich genoodzaakt voelde een bijbels geluid te laten horen tegenover datgene, wat door het boek van dr. H. Wiersinga over de verzoening naar voren is gebracht.

De lezer zal het zich nog wel herinneren, dat dit boek van Wiersinga enige tijd terug grote opschudding heeft veroorzaakt. In dit boek wordt namelijk de verzoeningsleer zoals deze in de belijdenis van onze kerk wordt beleden onder ernstige kritiek gesteld. Ze zou aan de bijbelse leer aangaande de verzoening geen recht doen. Vooral als het gaat om de plaatsvervanging van Christus, om het offer van Zijn bloed, dat Christus gebracht heeft om aan onze schuld te voldoen en om de toorn van God te stillen, zou de belijdenis meer voet hebben gegeven aan allerlei heidense beseffen dan aan de boodschap van de Schrift. Vandaar dat Wiersinga het niet alleen bij deze kritiek laat, maar in dit boek ook ertoe komt een zg. alternatieve verzoeningsleer te ontwikkelen, waarin alle bovengenoemde elementen niet meer voorkomen. De bijbelse verzoening zou volgens hem deze inhoud hebben, dat er door het sterven van Jezus een schokeffect is uitgegaan op de mensen, die daarvan getuigen zijn, waardoor er een inkeer optreedt, een bekering van de mens tot God en ook van de mens tot zijn medemens. En zo zou er dan van Christus' lijden en sterven een werking uitgaan, die leidt tot waarachtige verzoening van alle gebroken relaties.

Nu is er zodra dit boek verschenen was van alle kanten reeds kritiek op uitgeoefend. Maar het waardevolle van dit boekje van prof. Ridderbos is, dat hierin direct vanuit de Schrift wordt gesproken en de inzichten van Wiersinga aan het getuigenis van de Schrift worden getoetst. Wie dit boek van Ridderbos leest, zal moeten zeggen, dat hij dat op een eerlijke manier gedaan heeft. Met een minimum aan eigen inbreng en een maximum aan Schriftgegevens. Wie dit leest, zal ook moeten erkennen, dat Ridderbos ons uit de Schrift heeft aangetoond, hoezeer Wiersinga op een eigenwillige wijze met de bijbelse gegevens is omgesprongen. Ridderbos toont aan, dat de bovengenoemde aspecten van de verzoening alle duidelijk in de Schrift zijn terug te vinden, zowel in het Oude als in het Nieuwe Testament. En ook toont hij aan, dat de belijdenis van onze kerk hier bepaald zich niet heeft laten leiden door buiten-bijbelse motieven, noch door een bepaalde theologie als b.v. van Anselmus, maar dat zij de Schrift heeft willen naspreken en daarin het hart van de bijbelse verzoening heeft geraakt en vertolkt.

Daarom wordt in dit boek van Ridderbos de alternatieve verzoeningsleer van Wiersinga afgewezen. Waarbij het opmerkelijk is, dat Ridderbos aantoont, dat wat Wiersinga eenzijdig naar voren schuift, namelijk de vrucht van Christus' verzoening in de bekering en de vernieuwing van de mens, ook in de belijdenis niet wordt verzwegen, maar met duidelijke woorden wordt genoemd. Alleen, wat in de belijdenis èn in de Schrift als een vrucht van de verzoening wordt verstaan, is door Wiersinga tot de grond van de verzoening gemaakt. En daar ligt dan ook de grondfout. Het zwaartepunt wordt vanuit het unieke plaatsvervangende werk van Christus verlegd naar wat er in de mens ge­beurt en door de mens wordt gedaan. Terwijl Christus dan verlaagd wordt van de unieke plaatsvervanger tot Degene, die in deze geschiedenis van de verzoening de (chronologisch) Eerste is geweest.

Ridderbos wijst ook aan, dat als het alleen om het schokeffect van het sterven van Christus gaat, het dan ook niet meer beslist noodzakelijk is om te geloven, dat de verzoening door Christus alleen tot stand gebracht is. Want dan kunnen even goed ook anderen genoemd worden, die door hun manier van sterven, hun martelaarschap, een schokeffect hebben veroorzaakt. Jezus is dan nog wel de Eerste, maar Hij is niet meer de Enige. En dan zijn wij niet alleen van de belijdenis, maar ook van de Schrift een heel eind verwijderd.

Wij zijn er bijzonder dankbaar voor, dat prof. Ridderbos dit boekje heeft geschreven. Het is te hopen, dat de Gereformeerde Kerken, ook in hun officiële gesprekscommissies, daarmee hun winst zullen doen. Maar het is ook te hopen, dat wij onze winst ermee zullen doen.

Het waardevolle van dit boek is ook, dat prof. Ridderbos het heeft geschreven op een manier, die door allen kan worden gevolgd. Als u nu werkelijk eens een stukje goede informatie wilt hebben, moet u dit boek niet ongelezen laten.

Tegelijk maak ik van de gelegenheid gebruik te wijzen op de serie, waarin dit boek is verschenen. Dit boek is namelijk een deeltje van de serie Theologie en Gemeente. Deze serie is interkerkelijk opgezet en beoogt vooral een positieve tegenstem te doen horen tegenover de ontwikkelingen die er in de neo-gereformeerde theologie aan de gang zijn. Het lijkt me bijzonder waardevol, dat deze poging ondernomen wordt. Maar dit kan mede alleen maar slagen, wanneer velen door hun daadwerkelijke belangstelling dit begeleiden. Ook om die reden zou ik u willen aansporen dit boek te kopen.

Hierna zal er een boek verschijnen van prof. Van Itterzon over het ambt, terwijl ik zelf bezig ben aan een boekje in deze serie over het onderwerp: Waarom nog gerefonneerd?.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen