Uitgave van de Statenbijbel

'Door last van de H.H. Staten Generaal der Verenigde Nederlanden, volgens het besluit van de Synode Nationaal, gehouden te Dordrecht in de jaren 1618 en 1619', kwam in 1637 de Statenvertaling uit. Al sinds de Synode van Embden van 1571 had de bijbelvertaling op de agenda van de Generale Synode gestaan. Aanvankelijk wilde men een herziening van de Deuxaes-bijbel van 1562, maar tenslotte rijpte het plan voor een geheel nieuwe vertaling. De beraadslagingen op de Nationale Synode van Dordrecht vergden acht dagen. Als hoofdregels voor de vertaling golden: men zou zo nauw mogelijk aansluiten bij de grondtekst, ook in de weergave van de Hebreeuwse zegswijzen, en men zou letten op zuiver Nederlands. De naam van Jahwe zou met kapitale letters geschreven worden (HEERE). Verder zouden verklarende kanttekeningen worden toegevoegd en ook de apocriefe boeken zouden worden opgenomen.

Vier van de vertalers, die aan het werk begonnen, hebben het ook mogen afmaken, namelijk Johannes Bogerman, Willem Baudartius, Antonius Walaeus en Pestus Hommius. De Staten Generaal schonken de benodigde financiën. En verder werden als revisoren benoemd o.a. Franciscus Gomarus en de dichter-predikant Jacob Revius. Na jaren gewerkt te hebben werd in een reeks van gemeenschappelijke vergaderingen van vertalers en revisoren (gedurende twee jaar) de definitieve tekst vastgesteld. Tijdens dit laatste overleg werd de stad Leiden door de pest geteisterd.

De nieuwe vertaling ging ter perse bij Paulus Aertsz Van Ravesteyn, die zijn bedrijf ervoor verplaatste van Amsterdam naar Leiden. Op 17 april 1637 werd net eerste exemplaar in luxe-uitvoering aan de Staten Generaal aangeboden.

Monumentaal werk

Het is een bekend feit dat de Statenbijbel grote invloed heeft gehad in ons land. De statenvertaling heeft taalbevorderend gewerkt. Maar dat niet alleen. Er is een grote religieuze invloed van uitgegaan, ook wat betreft de taal, waarmee de inhoud van de Schrift voortaan verwoord ging worden.

Daarbij kwam dat het 'getrouwelijk overgezet', zoals de titelpagina aangeeft, meer is dan een vanzelfsprekendheid. Eerbied voor de Schrift, zoals die jn de grondtalen tot ons kwam, weerhield de vertalers ervan om al te vrij te werk te gaan of eigen dogmatische vooronderstellingen op te dringen aan de tekst. Zelfs de kanttekeningen dragen, overeenkomstig de wens van de Dordtse Synode, geen dogmatisch maar een exegetisch karakter. Waar de opstellers aarzelden ten aanzien van de meest juiste vertaling of waar woorden in de grondtekst niet terug te vinden waren, plaatsten ze de vertaalde woorden tussen haken en gaven ze in de kanttekeningen mogelijke andere vertalingen. Verder hebben ze zo strikt grondtekst-gebonden vertaald, dat iemand eens schreef dat de vertalers woordjes vertaald hebben, die ze in de volgorde van de grondtekst achter elkaar plaatsten.

Op deze wijze is het monumentale werk ontstaan, dat het eeuwen heeft uitgehouden en, in voorname uitvoering als kanselbijbel of in eenvoudiger uitvoering in de gezinnen, zijn plaats had onder ons volk en een diep religieus spoor heeft getrokken.

De tijd dat de statenvertaling algemeen gebruikt werd is weliswaar voorbij omdat andere vertalingen hun intrede deden. Maar duidelijk is wel dat de statenvertaling een dermate unieke vertaling is dat deze zijn plaats in ons volk zal behouden. Er is thans zelfs een hernieuwde oriëntering op de statenvertaling aan de gang.

Uitgave van De Banier

De uitgeverij De Banier heeft de moed gehad om in onze tijd een fotografische herdruk te maken van de grote uitvoering van de Ravesteyn-editie, zoals die in 1657 verscheen. Dit kapitale werk, bestaande uit ruim 1400 bladzijden, is gedrukt op speciaal daarvoor vervaardigd, licht getint gevergeerd papier en is uitgevoerd in geheel leren band (bruin) met koperen hoeken en sloten, voorzien van oorspronkelijke blindstempels. Het lettertype is uiteraard het gothische. Het formaat van deze bijbel is 27 x 54 cm. Dankzij moderne technieken is deze uitgave volkomen gelijk aan de oorspronkelijke. De zes kaarten, die in de originele bijbel aanwezig waren, zijn ook in deze editie opgenomen, namelijk de wereldkaart, de kaart van het paradijs, van de woestijnreis van de kinderen Israels, van het land Kanaan, van Jeruzalem en van de reizen van Paulus. Ze zijn in kleur uitgevoerd.

De prijs van dit werk bedraagt ƒ 750, —. Dat de uitgever met dit werk een goede greep heeft gedaan blijkt wel uit het feit dat van de 1000 exemplaren, die gedrukt zijn, er reeds 750 zijn verkocht. Er volgt geen herdruk maar er zijn dus nog exemplaren te verkrijgen. Ongetwijfeld zullen van de nog aanwezige exemplaren een aantal hun weg vinden als kanselbijbel. Maar daarnaast vormt dit werk ook een kostbaar privé-bezit. Iemand zei mij dezer dagen dat hij dit werk voor zijn kinderen kopen wilde. Een mooier geschenk is inderdaad niet denkbaar. Zoals in het verleden de Statenbijbel van vader op zoon gingen zo een familiestuk was, waarin de namen op het titelblad geschreven werden, zo kan dat nog. Maar dat is natuurlijk niet het belangrijkste. Belangrijker is deze bijbel in zijn oorspronkelijke versie te bezitten en daarbij dan te beschikken over de kanttekeningen, die een schat aan bijbelstudie en bijbelse theologie op zichzelf bevatten. Werden de kanttekeningen maar wat meer geraadpleegd dan zouden wat minder onrechtzinnigheden onder welke mantel dan ook gedebiteerd worden.

Misschien mag deze bredere aankondiging ertoe bijdragen dat lezers zich dit fraaie werk aanschaffen. In een tijd van devaluatie is de aanschaf van een werk als dit een goede investering. Wie zich dit werk aanschaft kan erbij kopen een prentbijbel, waarin de bijbelse prenten zijn opgenomen, die in de verschillende statenbijbels na 1637 zijn voorgekomen, met een korte beschrijving naar het betreffende bijbelgedeelte. Deze prentbijbel heeft hetzelfde formaat als de Statenbijbel, en is ook uitgevoerd in lederen band. De prijs ervan bedraagt ƒ 150, — (met reductie ƒ 125, —). Men kan zijn bestellingen richten aan Uitgeverij De Banier, Brigittenstraat 1, Utrecht. Zeer aanbevolen. Een waardevol bezit voor uzelf en uw kinderen. Een felicitatie aan de uitgever voor dit werk.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen