De kinderbijbel

Inleiding -

Het is mogelijk, dat we bij het woord kinderbijbel alleen denken aan namen als Van der Hulst en Anne de Vries. Deze kinderbijbels, die onder ons grote bekendheid hebben gekregen, zijn de laatste jaren echter in de verdrukking gekomen door vele andere uitgaven. Sinds 1945 zijn er namelijk 50 nieuwe kinderbijbels of herdrukken van bestaande kinderbijbels uitgegeven.

Dit is opmerkelijk. Waarom zijn er zoveel nieuwe uitgaven verschenen ? Ten dele, omdat er in het algemeen een grote vraag naar de kinderbijbel bestaat, maar niet minder omdat voor velen de 'oudere' kinderbijbels theologisch en pedagogisch niet meer verantwoord blijken te zijn. Daarom zijn er steeds weer nieuwe kinderbijbels geschreven, zoals b.v. 'de Bijbel voor kinderen', van dr. J. L. Klink.

In 1972 is door een commissie van het Nederlands Bijbel Genootschap en de Katholieke Bijbel Stichting een rapport ver-

schenen, waarin een onderzoek wordt beschreven naar de vele kinderbijbels, die in omloop zijn.

Het verschijnen van dit rapport is de aanleiding geweest om ons op dit punt eens wat nader te bezinnen. Het is immers een grote verantwoordelijkheid om kinderen in aanraking te brengen met Gods Woord. En niet minder zwaar weegt de wijze, waarop we dat hebben te doen. Dat hierbij de kinderbijbel een grote invloed heeft, zal iedereen, die met kinderen omgaat direct beamen.

Voor de duidelijkheid hebben we ons onderwerp in de volgende punten verdeeld:1. Waarom gebruiken we de kinderbijbel?

2. De geschiedenis van de kinderbijbel.

3. Het rapport van het N.B.G. en K.B.S.

4. Welke eisen mogen we aan de kinderbijbel stellen ?

5. Het gebruik van de kinderbijbel. \

1. Waarom gebruiken we de kinderbijbel ?

Het is nog niet zo lang geleden, dat men bezwaren maakte tegen het gebruik van de kinderbijbel. God heeft ons Zijn Woord gegeven, zo redeneerde men, en dat Woord (de 'gewone' Bijbel), hebben we te gebruiken. Ook voor de kinderen. De kinderbijbel zou op z'n minst een vermagering van het bijbels getuigenis betekenen en daarom onaanvaardbaar zijn. Dat de kinderen lang niet alles begrijpen, wat ze uit de gewone Bijbel horen voorlezen, is van minder belang. Bij het ouder worden wordt dit vanzelf beter.

Ik dacht niet, dat deze redenering juist is. De nood van onze tijd dwingt ons ertoe alle mogelijke middelen te gebruiken om onze kinderen bij Gods Woord op te voeden. Zó op te voeden, dat het kind het Woord van God op zijn eigen kinderlijke wijze leert verstaan. We mogen en moeten de boodschap van Gods Woord middenin de belevingswereld van het kind brengen.

Jezus nam de kinderen ook apart en wilde op een eigen wijze met hen omgaan (Mare. 10). Daarin ligt het goed recht van de kinderbijbel.

Gelukkig is nu bijna iedereen, die bij de opvoeding betrokken is, wel overtuigd geraakt van de grote waarde van de kinderbijbel. In brede kerkelijke kringen heeft hij dan ook ingang gevonden. Vanaf 'De Bijbelse Geschiedenissen' van Vreugdenhil tot 'De Kinderbijbel' van Timmermans in de R.K. Kerk.

Er zijn ten minste drie redenen te noemen, waarom het gebruik van de kinderbijbel zinvol is. Ten eerste is de kinderbijbel een hulpmiddel om naar het lezen van de gewone Bijbel toe te leiden. Ten tweede wordt het kind vertrouwd gemaakt met de centrale heilsboodschap van Gods Woord, als de heilshistorische lijn in de kinderbijbel gevolgd wordt. Ten derde is de kinderbijbel een prachtig middel in het evangelisatiewerk. Kinderen, die thuis niet bij de Bijbel opgevoed worden, komen d.m.v. de kinderbijbel (b.v. op zondagsschool), toch met Gods Woord in aanraking. Velen, die in het evangelisatiewerk bezig zijn, hebben de zegen hiervan mogen zien.

2. De geschiedenis van de kinderbijbel

Vóór het.midden van de 18de eeuw beschouwde men een kind als een volwassene in zakformaat. Dat kwam ook tot uiting in de kleding en de opvoeding. Pas omstreeks 1750 ging men inzien, dat het kind een zelfstandig iemand is, met een eigen belevingswereld. Het is de taak van de opvoeders om die wereld te leren kennen en er rekening mee te houden.

Op allerlei gebied kwam deze nieuwe visie op het kind aan de dag. Zo zijn ook de eerste kinderbijbels ontstaan. In de 19de eeuw, de eeuw van groot geestelijk verval, verschenen verschillende kinderbijbels. De auteurs voelden hoe nodig het was om d.m.v. de kinderbijbel de kinderen te wapenen tegen het opkomend ongeloof. Dit temeer, omdat in die tijd veel kinderen leerden lezen en schrijven, zodat er een speciale kinderlectuur ontstond. Een bekende kinderbijbel uit die dagen is die van Van der Palm, uit 1811, getiteld: 'De Bijbel voor de jeugd'. Van der Palm zegt daarbij: De regte kennis van dit boek is een grote stap op de weg naar de hemel en maakt ons de reis derwaarts gemakkelijk en aangenaam.

De kinderbijbels van de vorige eeuw dragen het stempel van het moralisme. Men greep de kinderbijbel aan om de kinderen te waarschuwen tegen de slechte zeden en om hen op te wekken tot een deugdzaam leven.

Een andere kinderbijbel is die van dr. A. J. Oort, geschreven in het jaar 1876. Deze kinderbijbel is ook doortrokken met de geest van de tijd. Jezus is een lieflijke en verheven Figuur. De bijbelse geschiedenissen moeten niet als historisch gezien worden.

In 1894 verscheen van de bekende dr. J. H. Gunning 'De Bijbel voor kinderen'. De schrijver wil door de kinderbijbel het geloofsgoed redden uit de hand van modernisme en rationalisme. In onze 20ste eeuw verschijnen de kinderbijbels, die we beter kennen.

Allereerst is daar de meesterverteller W. G. van de Hulst met zijn overbekende kinderbijbels. In 1918 verscheen de eerste druk van: 'De Bijbelse geschiedenissen'. Verder verscheen van zijn hand: 'Bijbelse vertellingen voor onze kleintjes'. Van de Hulst is er een meester in om een bepaalde sfeer te scheppen. Hij zegt: Het moet zover komen, dat het kind komt tot een innerlijk zien, een meebeleven, een zich betrokken weten bij datgene, wat de Bijbel verhaalt. Hij wil vooral vertellen. In de lijn van Van de Hulst is na hem een Van de Hulst-traditie ontstaan.

In 1933 verscheen het beroemde werk van Anne de Vries: 'Het grote vertelboek van de bijbelse geschiedenissen', 2 dln. In 1968 beleefde deze kinderbijbel de 16de druk en was ze vertaald in niet minder dan 9 vertalingen.

Andere kinderbijbels verschenen, bijvoorbeeld van Spelberg-Stokmans en WolfMeesters. Een bekende bijbel voor de jeugd is die van mej. G. Ingwersen: 'De Bijbel in vertelling en beeld', 1938, in 1971 de 11 de druk.

Na 1950 wordt het terrein van de kinderbijbels onoverzichtelijk. Temidden van de vele uitgaven verschijnt een nieuw type kinderbijbel. Geschreven vanuit een geheel nieuwe visie op de Bijbel. De nieuwe kinderbijbels worden door de schrijvers een exegetische benadering genoemd. Dat wil zeggen ze zoeken naar de eigenlijke bedoeling (het kerugma) van de bijbelse verhalen. Ze zetten zich sterk af tegen de theologie in de oudere kinderbijbels van Van de Hulst en Anne de Vries e.a. Een voorbeeld van deze nieuwe kinderbijbels is die van dr. J. L. Klink: 'Bijbel voor kinderen', 2 dln. Andere, op zichzelf staande, kinderbijbels zijn: 'De kinderbijbel' van Johanna Kuiper en 'De jeugdbijbel' van Renes-Bolding. Ook kan hier genoemd worden 'De bijbelse geschiedenissen' van Vreugdenhil. Een typisch voorbeeld van de éénheid van tekst en illustratie is de nieuwe kinderbijbel van Jager en Keet: 'De nieuwe kinderbijbel in kleuren'.

Een overzicht van de bekendste kinderbijbels, verdeeld naar leeftijd, ziet er als volgt uit:

1) De kleuterbijbels W. G. V. d. Hulst: Bijbelse vertellingen. Anne de Vries: Kleutervertelboek.

2) Voor kinderen van 7—10 jaar W. G. van de Hulst: De bijbelse geschiedenis.

Anne de Vries: Groot vertelboek voor bijbelse geschiedenis.

Cramer-Schaap: Bijbelse verhalen voor jonge kinderen.

3) Voor kinderen boven de 10 jaar Mej. G. Ingwersen: Bijbel in vertelling en beeld.

Renes-Bolding: De weg naar het licht. J. L. Klink: Bijbel voor kinderen.

Timmermans: Bijbel voor de jeugd. O. Jager en pastoor Keet: De nieuwe kinderbijbel in kleuren.

Minder aan een bepaalde leeftijd gebonden zijn: de Kinderbijbel van Johanna Kuiper en: Bijbelse geschiedenissen van Vreugdenhil.

(Wordt vervolgd)

Waddinxveen

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen