Actuele prediking 2

Wij zagen dat actuele prediking is de prediking, waarin Christus zelf door zijn Geest het Woord tot een daad maakt. Maar de vraag mag gesteld worden: is de prediking dan ook actueel in de zin, dat zij bedoeld is voor en afgestemd is op het heden ? Zeker.

Hier en nu

Het Woord Gods zelf is actueel, d.w.z. in het Woord Gods komt de Heere ons mensen aan te spreken, mensen van alle eeuwen en ook van onze dag. Welk een afstand er ook moge zijn tussen het oude Woord Gods en ons, mensen van 1974, een afstand van tijd en cultuur en plaats, toch is het Woord Gods de tijding Gods voor ons, hier en nu.

De Heilige Schrift is gave Gods. In Zijn Woord openbaart God zich aan Zijn kerk en Hij laat het Evangelie des kruises onder alle volken brengen, opdat Zijn Naam alom gekend en erkend zou worden. De kerk Gods is uit het Woord gebouwd en heeft bij het Woord geleefd.

In de Schriften spreekt God zelf ons aan. De boodschap Gods aan Israël is een boodschap aan mij. De woorden van de Heere Jezus tot Zijn jongeren zijn woorden voor mij. Ik mag er Gods stem in horen en ik moet Hem gehoorzamen. Maar we houden die woorden ver van ons. We luisteren liever niet. Ons hart is gesloten. Wij gaan onze eigen weg. Toch heeft de Heere ons aangesproken. Wij zijn niet te verontschuldigen. De Heere is vrij. Het Woord veroordeelt ons, dié ons ver van God houden.

Maar de afstand wordt overbrugd door de Heilige Geest, als Hij mijn hart opent en vernieuwt, zodat de woorden Gods ons dierbaar worden en wij in het geloof Zijn beloften omhelzen. Dan spreekt Christus zelf mij aan. Hij is de 'Ik' en ik ben de 'gij', als Hij tot Zijn discipelen zegt: Ik leef en gij zult leven. Door Geest en Woord worden en zijn ze verbonden: Christus en de Zijnen, Christus en ik persoonlijk. Zo is het Woord Gods heden en voor mij, hier en nu, door de Heilige Geest. Zo leeft de kerk Gods bij het Woord, bediend door de Geest.

Het Woord Gods is al 'prediking'. Daarom is de prediking, die bediening des Woord moet zijn en wil zijn, een actuele prediking, gericht op het heden en gericht tot mij, hier en nu.

Zagen wij eerst hoe Christus zelf werkt door Zijn Geest, nu willen wij de prediker 'in actu' zien, hoe hij het Woord in het heden moet brengen.

öe prediker ^

Het eerste wat wij van hem zeggen kunnen, is dat hij het preken in gehoorzaamheid aan Christus' opdracht moet vervullen. Wee mij als ik het Evangelie niet verkondig (1 Cor. 9 : 16).,

De prediker draagt een geweldige verantwoordelijkheid. Wie is bekwaam om uit het Woord Gods Gods boodschap voor het heden te verstaan en in zijn volheid te verkondigen ? Zullen wij niet aan het Woord^ iets af-of toedoen ?

Nodig is strikt te luisteren naar en te gehoorzamen aan het Woord..Wat een zelfverloochening en gebed is nodig! Ondanks alle hulpmiddelen, b.v. exegese en homiletiek, die gebruikt moeten worden, zal de Heere ons moeten onderwijzen en in alle waarheid leiden. De Heilige Geest is nodig.

Daarom is elke preek-voorbereiding een worsteling in gebed en een geloofsoefening om te weten te komen wat de Geest tot de gemeente zegt. Dat geeft werk, veel inspanning. Met een stichtelijk woord zijn wij gauwer klaar, omdat wij te rade kunnen gaan bij het geestelijk leven van anderen en bij onszelf. Maar de preek weegt veel zwaarder en het werk eraan is moeilijker, omdat het Woord Gods onze bron is. Wij zijn toch verbi divini minister, dienaar van het goddelijke Woord ! De prediker is aan het Woord gebonden en daar kan hij niet buiten gaan.

Om het wat makkelijker te hebben en gauwer klaar te zijn, kunnen wij onze toe-«vlucht nemen tot hulpmiddelen, b.v. allegorese en 'vergeestelijken', om de geestelijke zin uit een woord te halen. Hier ligt een wijd veld open, een 'mer a boire', een zee om uit te drinken voor een ieder, die beschikt over voldoende vindingrijkheid en oneindige fantasie.

Maar het Woord hoeft niet 'vergeestelijkt' te worden. Het Woord is geestelijk, omdat het Woord is door de Geest Gods. De Geest spreekt al in en door het Woord. Hebben wij Zijn stem gehoord ? Het is de vraag in de voorbereiding van de preek: wat zegt de Heilige Geest door dit Woord van de tekst tot de gemeente vandaag ? Onze enige toevlucht is de Heere; zelf: spreek Heere, uw dienstknecht hoort.

Bij alle vragen en worstelen en luisteren mag deze belofte de prediker troosten: ij die u roept is getrouw. Die het ook doen zal (1 Thess. 5 : 24).

De 'toepassing'

Het is een oude preek-methode om na de ontvouwing van de tekst te komen tot de 'toepassing'. Van deze methode zijn velen afgestapt, omdat het gevaar dreigt, dat de tekst en de 'toepassing' te ver uit elkaar komen te liggen of zelfs ontkoppeld kunnen worden, zodat ze als vreemde elementen naast en tegenover elkaar komen te staan. De tekst wil verklaard, dat is toegepast worden: alzo spreekt de Heere vandaag tot ons allen; Zo is de prediking actueel. Uit het Woord Gods zelf komt de daad van het woord op, de dqad-werkelijkheid. Daarom moeten wij voor een actuele prediking het Woord Gods als bron nemen en vandaar komen tot het heden en de daad.

Soms probeert men te starten in het hedendaags gebeuren. Wereldproblemen en milieu-kwesties worden aan de orde gesteld om de gemeente ervan te overtuigen dat de kerk niet oud is, maar springlevend. Blijft het daarbij ? Komt men dan nog tot de tekst ? Gaat men aan het Woord voorbij, om zelf de daad te stellen ? Ontvangt de Geest nog de gelegenheid om het Woord Gods tot een daad te maken ? Wij kunnen in ons preken de 'toepassing' verhinderen. Als het Woord niet eerst als het zaad gezaaid is, kan men ook geen vrucht verwachten. Wie het Woord in gebed en gehoorzaamheid brengen gaat, mag op grond van de belofte vrucht verwachten en die is voor de Heere, omdat die ook uit Hem is.

De bron der prediking is het Woord Gods. De preek beginne met de tekst en in de tekst en de ontvouwing van het Woord zal 'toepasselijk' z^ijn. Het Woord zelf spreekt tot ons, grijpt ons aan omdat dit het Woord is van de levende God: alzo zegt de HEERE der heirscharen ! Die boodschap he^ft de prediker te horen en te verwoorden, voor deze tijd en in deze tijd.

De profeten hebben Gods boodschap gebracht in hun tijd, in al de noden en zonden van die tijd. Zo hebben »ok de apostelen het Evangelie verbreid onder de joden en heidenen als het Woord Gods temidden van al de vragen en noden van hun dagen. Zo sprak Paulus tot Felix en Drusilla over het geloof in Christus. Dat was een actuele preek, een woord op de man (en vrouw) af, want hij sprak over rechtvaardigheid en matigheid (daaraan ontbrak nogal wat in het losbandige leven van deze mensen) en van het toekomende oordeel. Het vuur van het Evangelie werd na aan hun hart gelegd, maar zij weigerden zich te bekeren. Zij stelden het uit, hoewel zij zeer bevreesd waren: oor ditmaal ga heen en als ik gelegener tijd zal hebben bekomen, zo zal ik u tot mij roepen (Hand. 24 : 25).

Actuele prediking is geen garantie voor bekering. Wel blijkt dat Paulus' woord gehoord was en begrepen. Dat moge een zorg zijn voor allen die' preken. Dat is •hun taak en het is God die de wasdom geeft.

Wat niet veranderde

Bij elke prediking zullen wij ontdekken, dat bij alles wat veranderde in de tijd tussen toen en nu, er twee niet veranderd zijn, nl. God en de mens.

In de prediking voor vandaag moeten.wij verkondigen, dat de Heere, de Schepper van hemel en aarde, Israels God, de God en Vader van onze Heere Jezus Christus niet veranderd is. Hij is Dezelfde gebleven als toen. Dezelfde in Zijn heerlijkheid en majesteit, in Zijn recht en genade, in Zijn liefde en wijsheid. In elke preek mag de Naarh des Heeren vermeld worden, uit het Woord Gods, uit Wet en pvangelie; Zijn Woord en Zijn daden zijn niet veranderd.

Daarom zal deze God, de drieënige, uit en naar de Schriften gepredikt worden. Hij is de Getrouwe. Daarom gelden Zijn woorden, uitgesproken over al de tijd, die we in de Bijbel vinden, nu nog. Dat is ons tot vermaning, bekering en vertroosting geschreven.

Maar ook de mens is dezelfde gebleven. Hij is door God recht geschapen en daarna van Zijn Maker afgevallen, toen hij eigen heer en meester werd. Zo is hij de tegen-speler tegen God», een vijand van God. Zo wordt hij, de afvallige, tot de Heere teruggeroepen door het Woord en tot God teruggebracht en bekeerd door de Geest. »

In het Woord Gods ontdekken wij in wezen dezelfde mens, die ondanks alle verschillen in tijden, landen en culturen, uit hetzelfde hout gesneden is. Daarom is 'de mens' niet een abstractum, een afgetrokken begrip, los van ' de werkelijkheid, maar de mens is de mens zoals wij in wezen allemaal zijn, dezelfde, de mens ben ik. Zij hebben allen gezondigd en derven de heerlijkheid Gods (en Paulus voegt eraan toe) en worden om niet gerechtvaardigd, uit' Zijn genade, door de verlossing, die in Christus Jezus is (Rom. 3:23, 24).

Het Woord van de onveranderlijke God komt door de Schriften tot de mens, die de eeuwen door dezelfde is, ook tot mij,

hier en nu, anno 1974, in Papendrecht, Groningen, in Berlijn of Tokio.

De actuele prediking zal dezelfde God aan dezelfde mens voorstellen met hetzelfde offer van Christus, die de enige Verlosser en Zaligmaker is en met het geloof als het enige middel des behouds. Die in de Zoon gelooft, heeft het eeuwige leven (Joh. 3 : 36). Dit éne woord geldt alle tijden en plaatsen, .alle mensen. Het is hetzelfde Woord, de eeuwen door.

Zijn wij getrouw geweest 7

Voor velen in onze dagen is actuele prediking politieke prediking. De kerk moet progressief zijn, niet bij de oude; machten zweren, maar voortgaan. Deze aarde moet weer leefbaar worden, de structuren van de maatschappij moeten omgevormd worden, want de vrije mens is nog een gebondene. Hij duldt geen enkele band. In deze oproep tot revolutie gaa-t de kerk een heel eind mee met de wereld, op één weg.

Deze prediking mag dan actueel heten, eigentijds en up to date, zij is toch een prediking niet naar de Schriften. Zij komt uit een vreemde bron, vreemd van God en Zijn Woord. Het marxisme wil ook geen God en de mens is de goede mens en niet de gevallen mens. Daarom zullen we moeten' leren wel te onderscheiden.

Toch mogen wij ons afvragen: zijn wij in de prediking wel altijd getrouw geweest ? Hebben wij de dienst van God niet zo benadrukt, dat de dienst aan de naaste in het gedrang gekomen is ? Tot de dienst des Woords behoort toch ook de verkondiging van de wet Gods, van het gebod der liefde tot de naaste. In de prediking moet een plaats ingeruimd worden voor de boodschap Gods aan ons, in deze tijd en in deze maatschappij. Het gebod der liefde moet als een zuurdesem het gehele leven doortrekken. Of zijn wij van dit gebod vervreemd geraakt door een doperse scheiding van geest en stof, kerk en maatschappij, hemel en aarde ? In het punt van de actuele prediking hebben wij over de gehele linie nog veel te leren en af te leren.

Daarom moge onze bede zijn: maak in Uw Woord mijn gang en treden vast. De Heere vergeve ons onze ontrouw en Hij make Zijn Woord tot een daad. Tenslotte schrijven wij: en toch preken !

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen