Gebed en genezing (1)

In een lijvig boekwerk van dr. K. J. Kraan, 'Opdat u genezing ontvangt' dat tot ondertitel heeft 'Handboek voor de dienst der genezing', worden de vragen over gebedsgenezing en geloofsgenezing uitvoerig besproken. De auteur, die de termen geloofsgenezing en dergelijke zoveel mogelijk vermijdt ziet het als één van de wonderen van deze eeuw, dat in heel de wereld zowel in kerken als in groepen naar herstel van de dienst der genezing wordt gezocht. Voor dit herstel is dit boek één doorlopend pleidooi.

Het behoeft ons niet te verwonderen, dat telkens weer deze vragen aan de orde komen; daarvoor grijpt ziekte te diep in het leven van ieder mens en van ieder gezin in. Het is vanwege de ernst van de zaken, die hier aan de orde komen, dat wij aan dit boek een artikel wijden.

Wat is gezondheid ?

Het lijkt zo eenvoudig over ziekte en gezondheid te spreken, maar dat is slechts schijn. Dat blijkt al dadelijk, wanneer wij een omschrijving willen geven van het 'begrip' ziekte en gezondheid. In de inleiding geeft de schrijver enige nadere bepalingen van gezondheid. De beste typering vindt hij in een rapport (consultatie van Tubingen 1964): Gezondheid is een voortdurende en overwinnende ontmoeting met de machten, die het bestaan en de goedheid van God ontkennen. Het is een delen in een invasie in het rijk van het kwaad, waarin de uiteindelijke overwinning aan gene zijde van de dood ligt. Maar de kracht van die overwinning wordt nu gekend in de gave van de levengevende Geest. —-Wij mogen het 'gewone' lichamelijke aspect van ziekte en genezing niet vergeten, zegt de schrijver, om zo alle nadruk te leggen op het geestelijke. Door deze vergeestelijking zou de kerk, toen de genezingswonderen gingen ontbreken de hele dienst der genezing grondig hebben verziekt.

Augustinus schrijft: Het is waardevoller, dat Hij de schaduwen onzer ziel heeft geheeld dan de krankheden van onze lichamen, die toch zullen sterven. Met woorden als deze zou het hele werk van Jezus ernstig zijn vertekend. De schrijver heeft wel degelijk besef van de gevaren die samenhangen met genezingsdiensten en hij waarschuwt tegen een forceren van genezing door gebed als het verzoeken van God.

Gebed des geloofs naar Jacobus

Uitvoerig gaat de schrijver in op de betekenis van de wonderen in de Evangeliën: het zijn effectieve tekenen. De Magna Charta (de grondwet) van de dienst der genezing vindt hij in Jac. 5, in welk gedeelte over het gebed des geloofs, dat de zieke zal behouden (vs. 14 e.v.) drie dingen voorkomen: zielszorg, geloof en gebed en ten laatste van Gods zijde en in Zijn Naam een 'sacramenteel' machtswoord en/of machtsdaad. Dr. Kraan klaagt over verschraling van de zegen in de protestantse kerken. 'Ons genezingswoord is een zegenwoord met de kracht van de zegenende Heer zelf geladen en als dynamisch machtwoord meer dan gebed, al is het geheel in het gebed geworteld'. Hij betreurt het dat de handoplegging uit de zielszorg is verdwenen, deze handeling is de bekrachtiging van het Verbond in beslissende situaties in het leven van de menselijke verbondspartners. De hemdoplegging heeft iets sacramenteels in zich en daarom plaatst hij dit woord telkens tussen aanhalingstekens.

De wonderen alleen tekenen ?

De schrijver bestrijdt de opvatting als zouden de genezingswonderen in het Nieuwe Testament niet herhaalbaar zijn. 'Als voor Israël die wonderen nodig waren, waarom dan niet nu voor ons' ? Daarbij gaat hij ook in tegen Berkouwer, die dé genezingswonderen geheel in de sfeer van het teken trekt (het wonder wijst naar iets anders en hogers dan het lichamelijke) en die waarschuwt voor overmoedige pogingen om in het geloof macht uit te oefenen. Berkouwer vC^ijst erop, dat in de historie het wonderteken meer terugtreedt en het sacrament als teken van het in Christus geschonken heil veel meer op de voorgrond treedt en dat is geen verarming, maar grotere rijkdom.

Verhouding tot medische wetenschap

Ook de verhouding tot de moderne medische wetenschap moet in dit verband wel besproken worden en daarbij beperk ik mij tot twee aanhalingen. Een uit het werk van Tournier: De dokters zijn mede-arbeiders Gods om het leven, dat is de tijd der genade, zo lang mogelijk te maken. Uit het Herv. Rapport over de gebedsgenezing (1960): Voor het geloof wordt het medische handelen transparant. In het medische handelen is het handelen Gods zelf aanwezig, wordt Zijn barmhartigheid openbaar en de arts is in dat handelen de dienaar, of hij dat zelf weet en wil of niet. Niet ten onrechte wordt daarbij verwezen naar een verkla­ ring van Tubingen (19677: De verhouding tussen kerk en geneeskunde berust in de praktijk nog altijd op de Cartensiaanse scheiding van lichaam en ziel. Als wij dat populair formuleren: de praktijk wordt beheerst door de gedachte, dat de dokter voor het lichaam is en de dominee voor de ziel. Dat hier een kentering langzaam maar zeker zich voltrekt is buiten kijf, bij de medische wetenschap, maar ook in theologie, die meer ernst .maakt met wat de Catechismus zegt over de gehele mens die voor Christus' rekening is.

De dienst der genezing

Vele bladzijden zijn gewijd aan de dwalingen rond de dienst der genezing: Dat Jezus de Geneesheer is wordt door het bijgeloof (o.a. occultisme) en ongeloof (secularisme; men zegt: het is alles suggestie) heftig bestreden. In de wereld van het geloof wordt deze verkondiging door het traditionalisme verzwakt en ondermijnd en door het extremisme overspannen en scheefgetrokken. Op elk van deze dingen gaat de auteur uitvoerig in. De schrijver waarschuwt voor wat hij het extremisme noemt van de Pinkstergroepen, waar men de aanvechting over 'mislukkingen' van de genezing ontkomt door te wijzen op het ongeloof van de patiënt. Het verwijt van het ongeloof kan al een satanische aanklacht voor de zieke betekenen, een strik van de boze. Ten opzichte van Christian Science wordt het scherpe woord van Barth aangehaald: 'Dat het Sciëntisme onbestreden genezingssuccessen kan tonen (ook overigens noodlottige mislukkingen) kan haar christelijk in elk geval niet geloofwaardig maken. De tovenaars van Farao hebben zoals bekend ook het een en ander gekund'.

In het praktische deel schrijft dr. Kraan over de mensen, die de dienst der genezing verrichten, over de vormen van de dienst en over degenen, die de dienst der genezing ontvangen. Daarbij wordt sterke klemtoon gelegd op de betekenis van het geloof der gemeente. Opgewekt wordt het vormen van gebedskringen om op verschillende plaatsen, op dezelfde tijd, voor dezelfde concrete nood te bidden; daardoor zal het persoonlijk gebed in de binnenkamer niet verzwakken, integendeel in kracht en in diepte toenemen. Prachtige opmerkingen bevat de paragraaf over de ontfermingen Gods, over de innerlijke bewogenheid van Christus, over echte geestelijke ontferming en over mede-vreugde in het midden der gemeente. De innerlijke ontferming vem Christus beweegt Paulus als hij schrijft aan de gemeente van Filippi: od is mijn getuige, hoezeer ik begerig ben naar u allen, met innerlijke bewegingen van Jezus Christus (h. 1:8). Ontdekkend is het te lezen, dat mede-vreugde nog veel moeilijker is dan medelijden.

Bijzondere genezingen

E)e schrijver geeft verscheidene berichten over bijzondere genezingswonderen, ook van ernstige verminkingen. Hij schrijft: ook wij kennen genezingen van oude mensen, die laboreerden aan 'ongeneeslijke kwalen. Van grote kennis van zaken getuigt het stuk over het gebed om de genezing der herinneringen. Het gaat er niet om dat de mens eindeloos zich moet verdiepen in zijn verleden. Boven de vijver waarin al die vertroebelingen zijn weggezonken moet soms een bordje worden gezet: verboden viswater. De tijd zelf heelt wel lang niet alle wonden, maar toch wel vele. En, dat gaat niet om buiten de genezende goedheid Gods. Maar er zijn

wonden, die niet geheeld zijn. Ik kom niet klaar met een simpele rede^iering als: vergeet je verliezen en houdt je veroveringen vast. Nu in deze tijd menigeen maar weinig oog heeft voor de betekenis van de voor-: bede is het een goede zaak in dit werk te lezen over het gebed van de rechtvaardige, dat veel vermag — waarbij terecht wordt opgemerkt: maar • het gebed vermag niet alles. Ziekte mag nooit een genade worden genoemd, zegt de schrijver, al is over 'de zegen van het ziekbed' Gode zij dank — veel positiefs te zeggen.

Ziekte en zonde

In een hoofdstuk over ziekte en zonde trof mij het getuigenis van een psychiater, die tegen Stanley Jones zei: Ik zend mijn patiënten altijd naar een kerkdienst waar ze de vergeving der zonden prediken. Het grootste geneesmidel ter wereld is te beleven, dat de zondelast van je ziel wordt weggenomen.

In verband met de nazorg aan herstelden schrijft dr. Kraan een vermanend woord over een nieuw rentmeesterschap van herwonnen kracht. De Heilige Geest moet het-gehele levenspatroon grondig vernieuwen. Wij hoorden eens Stanley Jones beschrijven welke klachten ons lichaam tegen ons zou uitspreken, als we de taal van de verwaarloosde en of uitgebuite functies en organen zouden willen verstaan. Als meesters van onze eigen lichamen (om van de ziel en de geest maar niet te spreken) zijn we vaak beulen en tyrannen, sloddervossen en saboteurs, slavendrijvers en verslaafden. Hier geldt ook het apostolisch vermaan: e God des vredes zelf heilige u geheel en al; en uw geheel oprechte geest en ziel en lichaam worde onberispelijk bewaard in de toekomst van onze Heere Jezus Christus (1 Thess. 5 : 23).

Ziehier eniige momenten uit dit breed opgezette werk, waarop ik gaarne de aandacht van onze lezers wil vestigen. Het werk stelt ons voor zeer veel vragen, die nauwelijks op te lossen zijn. Wellicht kom ik op het stuk van 'demonie en ziekte' in ander verband terug. Er is veel, wat ik weet te waarderen, zoals uit het bovenaangehaalde wel aan de dag treedt. Daarnaast zet ik op zijn minst heel wat vraagtekens. Daarover een volgend keer.

Huizen

*) Naar aanleiding van dr. K. J. Kraan, 'Opdat u genezing ontvangt'; 572 blz. Uitg. Gideon, Hoornaar.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen