Vasten en verootmoediging

De Raad van Kerken heeft enige tijd geleden een beleidsconferentie belegd in Lunteren, die een aantal besluiten heeft opgeleverd, waarvan met name de oproep tot het houden van een wekelijkse vastendag veel publiciteit heeft gekregen.

De Hervormde synode heeft zich vorige week over de Lunterse besluiten gebogen en ook daar kreeg de vastendag alle aandacht. Het was eerlijk gezegd nogal onbegrijpelijk, dat allerlei stellingen van de Raad van Kerken inzake de doorwerking van de oecumene niet of nauwelijks aan bod kwamen, terwijl prof. Berkhof overigens kwam vertellen dat de besluiten die op de tafel van de synode lagen niet alle besluiten van Lunteren waren en ook niet de belangrijkste. Geconcludeerd moet dus worden dat de Hervormde synode zich slechts met een enkel facet van de Lunterse conferentie bezig hield.

Vastendag

Wat de vastendag betreft luidde de formulering van de Lunterse conferentie: 'De Raad van Kerken richt zich tot de ledenkerken met de vraag of zij hun leden willen oproepen tot het houden van een wekelijkse vastendag. Deze dag dient als symbolische, maar ook praktische oefening in een meer omvattende nieuwe levensstijl, gericht op een samenleving, waarin het recht der armen voorop zal staan in het persoonlijk en maatschappelijk leven’.

De synodeleden A. J. Ruitenkamp en W. J. Westerbeek zetten de discussie in met een praktisch en technisch betoog omtrent de gevolgen van één vleesloze dag per week — als hier op grote schaal gevolg aan zou worden gegeven — voor de agrarische sector. Als we als kerk een vastendag gaan propageren, dan is dat een ramp voor de boerenbevolking, aldus de heer Ruitenkamp. De versoberingsactie komt neer op de rug van de boeren.

De heer Westerbeek wilde graag instemmen met de noodzaak van versobering, maar niet als dat een ingreep gaat betekenen op de agrarische markt. (Hij becijferde dat met een algemeen ingevoerde vastendag 14% van de vraag op de agrarische markt zou wegvallen).

Op deze opmerkingen reageerde ds. J. van Veen, die als secretaris van de ROS bij de verdere verwerking van dit Lunterse besluit betrokken is, dat voor de presentatie en de verdere uitwerking van deze zaak ook iemand van de C.B.T.B, aangetrokken is, juist om te voorkomen dat de agrarische sector hier gedupeerd wordt. Hij stelde ook, dat de vastendag niet geïsoleerd mag worden van de oproep tot algehele versobering, tot een heel nieuwe levensstijl wat betreft de consumptie. Ds. G. E. Huizing (Spijkenisse) vond in dat verband, dat het beter was op benzine te bezuinigen dan op vlees.

Het synodelid W. J. Maan, die allereerst opmerkte dat het woord vasten in Reformatorische kring een belast woord is en die pleitte voor een bijbelse doordenking van het woord vasten, vroeg ook aandacht voor een bredere aanpak dan alleen vermindering van het eten van vlees. Hij vond dat ook eens gedacht moest worden aan de alcoholica. Overigens was het ook tijdens deze versoberings-gesprekken ter synode zo dat synodeleden nogal eens de wijk namen naar de wandelgangen om daar het nicotine-gehalte van het lichaam weer wat op peil te brengen.

Bijbels betoog

Ds. H. Binnekamp uit Maarssen kwam al spoedig na de heer Maan met een uitvoerig bijbels betoog over vasten. Hij had het oor van de hele synode toen hij aan de hand van Kittels bijbels woordenboek naging wat vasten in de Schrift is. Wanneer de kerk oproept tot vasten dan moet zij allereerst spreken van het recht van en voor God. Dan moet opgeroepen worden tot inkeer en berouw voor Gods aangezicht, tot een gezamenlijke verootmoediging voor de Schepper van hemel en aarde. In de Schrift komt verder het vasten voor als rouwgebruik. Laat er zo zijn het vasten in de binnenkamer (persoonlijk) en laat het zo ook een wereldwijde dimensie krijgen in de vorm van een wereldgebedsdag, want vasten kan nooit los gezien worden yan het gebed. Verder heeft vasten te maken met het uitzenden van mensen in de zending; Paulus en Barnabas werden onder vasten en bidden uitgezonden. De nood om mensen te vinden voor de zending mag wel dringen tot vasten en bidden.

En verder heeft vasten ook te maken met de verwachting van de wederkomst. We leven — aldus ds. Binnekamp in het laatst der dagen. Laat er gebed zijn om de komst van Christus. En laat er dan tevens bewogenheid zijn om de mens die Christus niet kent en dan ook om de armen. Dan dient er ook de distantie te zijn van de wereld in de zin van het Gode-vijandige. Al deze dingen kunnen en mogen in een oproep tot vasten niet ontbreken. Anders is er het gevaar van wettische vroomheid of van een soort verdienstelijkheid met goede werken. Erkenning van de schuld voor God mag niet ontbreken maar ook niet de verantwoordelijkheid voor de armen. En wat dit laatste betreft: geen uniforme versobering (alleen een lapje vlees) maar een pluriforme (over het hele leven).

Ds. Binnekamp waarschuwde tenslotte nog voor een oneigenlijk gebruik van Jesaja 58. Ook daar staat het recht van God namelijk centraal.

Verwerking

De synode besloot dat het moderamen de uitwerking van de Lunterse besluiten zou begeleiden en dat nieuwe ontwikkelingen, die daaruit voortvloeien opnieuw op de synode zullen komen. Dr. A. H. van den Heuvel waarschuwde er in zijn afrondende conclusies voor, dat de kerk de sociale problematiek een overgroot accent geeft, ten koste van de vragen van het belijden. Daarom was hij blij met het betoog van ds. Binnekamp. Het gaat ook — aldus Van den Heuvel — om het rekenschap geven van de hoop die in ons is.

Het is ongetwijfeld een goede zaak, dat de kerk bezig is met de levensstijl en voor versobering pleit (wat het laatste betreft: als het maar het hele levensterrein bestrijkt). De vraag is wél in welke contekst dit alles gebeurt. Zal er werkelijk sprake zijn van een bijbels spreken en van een bijbelse vulling van het begrip vasten en de oproep tot een nieuwe stijl van leven? Ik geloof, te mogen zeggen dat ds. Binnekamps betoog zo overtuigend-bijbels was dat 't in brede kring ook overtuigend overkwam. Zullen deze punten, deze bijbelse lijnen in de nadere uitwerking doorkomen? Het opvallende was, dat b.v. het dagblad Trouw van deze bijbelse benadering geen letter weergaf. En de repliek van ds. J. van Veen aan het slot van de zitting was niet van dien aard dat men de verwerking van ds. Binnekamps betoog al voor zich zag. Maar het moderamen gaat de uitwerking begeleiden en — gegeven de opmerkingen van dr. Van den Heuvel — mag toch wel gerekend worden op een verwerking van de bijbelse en evenwichtige opmerkingen, die over vasten en bidden zijn gemaakt.

Ook hier geldt dat alleen spreken naar het Woord dageraad heeft.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen