Bevrijding — Vrijheid

Wij zullen het niet verbergen voor hun kinderen, voor het navolgende geslacht, vertellende de loffelijkheden des Heeren en Zijn Sterkte, en Zijn wonderen die Hij gedaan heeft.

Deze woorden uit psalm 78 leefden bij velen in de naoorlogse jaren. De wonderen, die God had gedaan, werden doorgegeven aan het volgende geslacht. Er groeit thans een geslacht op, dat de knechting en onderdrukking van de oorlogsjaren niet heeft meegemaakt. De jongeren van nu moeten het hebben van 'horen zeggen'. Maar helemaal begrijpen zal het volgende geslacht het nooit. Men moet gebonden geweest zijn om te weten wat vrijheid is. Dat geldt voor mensen persoonlijk, dat geldt voor een natie eveneens.

Hel en hemel van Dachau is de titel van een boek van ds. J. Overduin, dat al zeven drukken beleefde, waaruit blijken mag, dat de verschrikkingen van toen niet helemaal vergeten zijn. Het is een relaas van iemand, die geweten heeft wat vrijheid is omdat hij wist wat gebondenheid betekende. Toen de deuren van het concentratiekamp Dauchau zich achter hem sloten en de vrijheid weer voor hem lag, kon hij weer blij zijn. Maar Overduin zegt: 'En toch kón ik niet. Wanneer de motor te veel toeren moet maken, slaat ze af en staat stil. Zo is het in ogenblikken van tè grote smart en tè grote vreugde. Er is een bepaalde grens voor uitbundige vreugde en voor geweldig verdriet. Wanneer de grens wordt overschreden, dan treedt er verkilling en verdoving in. Wat niet te verwerken is, laat men over zich komen. Zo was het ook hier. De vreugde was te groot om zich uitbundig te uiten...... '

Maar juist in de dagen van de bevrijding is gebleken hoe het Woord ook bij het vieren van bevrijding van dwingelandij een lamp voor de voet is. Bij duizenden zijn de mensen in die dagen naar de kerken gestroomd om de daden van God te gedenken. Er zijn gemeenten geweest waar het, als op commando, spontaan gebeurde zonder dat iemand er toe opriep. Men voelde: dit moet in Gods huis herdacht worden. En 'vrolijke gezangen van bevrijding' zijn gezongen. Toen is beseft dat bevrijding méér is dan persoonlijke bevrijding alleen. De strik was gebroken en men was als natie ontkomen.

Toen ds. Overduin uit Dachau wegging bracht een 'S.S.-opaatje' hem naar het station en bij het afscheid zei deze: Auf Wiedersehen, tot ziens! Ds. Overduin antwoordde: nicht auf Wiedersehen, niet tot ziens!

Dat zeggen we mee. Niet tot ziens! De vraag is of het ooit nog een keer mogelijk zal zijn dat zich in Europa een dergelijk drama voltrekt als in de veertiger jaren heeft plaats gevonden. Daarover zullen we maar niet speculeren. Maar één ding is duidelijk: méér en méér verstomt de stem, die de daden des Heeren doorgeeft aan het volgende geslacht. En méér en méér is de vrijheid gebruikt tot een oorzaak voor het vlees. De vrijheid heeft grote bandeloosheid gebracht, omdat de vrijheid niet in de bijbelse zin is bewaard.

De vrijheid is alleen gewaarborgd wanneer Gods recht op het leven diep verankerd ligt in de ziel van het volksleven. Maar ons volksleven wordt meer en meer gevoed vanuit troebele bronnen, door machten der duisternis. Ds. Overduin geeft in zijn boek ook een balans en begroting. Daarin spreekt hij over het gevaar van de principeloze massa. Een principeloze massa ziet niet de achtergronden van de machten waardoor ze belaagd wordt. Dat is inderdaad de kwestie. De massa is manipuleerbaar, vormbaar door leiders en bewegingen, die óf aansluiten bij de troebele hartstochten in het menselijke bestaan of bij de drang van de mens om heer en meester te zijn. En dat zien we in onze tijd levensgroot voor ons.

Het woord bevrijding wordt momenteel overal van de daken geroepen. Maar het is meer een bevrijding tot menselijke mondigheid dan bevrijding tot dienst aan God en de naaste. De vrijheid sluit meer aan bij de gedachte van de Franse revolutie: 'vrijheid, gelijkheid en broederschap', dan bij wat het Woord zegt, namelijk dat alleen wie in Christus is vrij is. De vrijheid zal in ons volksleven alleen opbloeien wanneer we onder Zijn banier leven.

We mogen intussen nog in vrijheid de bevrijding herdenken. Het gebeurt ook nog in diensten des Woords, al is het heel spaarzamelijk. We mogen bidden dat van het geweld en de onderdrukking in de veertiger jaren geldt: das kommt nur einmal das kommt nicht wieder; het komt maar een keer en niet weer. Maar we beseffen zeer wel, dat wie God verlaat alleen smart te vrezen heeft. Dat geldt' ook voor een samenleving. Daarom, de bevrijding herdenken is bidden om herstel van de vrijheid in de zin van het samen gebonden zijn aan het Woord, dat richtsnoer voor het hele leven wil zijn.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen