Een ingrijpende beslissing

De synode van de Gereformeerde Kerk van Zuid-Afrika — de zogenaamde Dopperkerk — heeft de zusterrelatie met de Gereformeerde Kerken in Nederland verbroken. Zulk een beslissing mag met recht ingrijpend heten. In 1854 werd de Dopperkerk gesticht onder leiding van ds. Dirk Postma, een afgescheiden predikant. Sindsdien zijn de banden met Nederland hecht geweest. Met name de Gereformeerde Kerken alhier hebben de verhouding met de Dopperkerk onderhouden door middel van een zogenaamd 'engere correspondentie'.

De verhouding tussen genoemde kerken was de laatste jaren steeds gespannener geworden. Grote bezorgdheid bestond er in de Dopperkerk, alsook in de Nederduits Gereformeerde Kerk in Zuid-Afrika, waarmee de Gereformeerde Kerken óók relaties hadden en hebben en die de band nog niet verbroken hebben, over de ontwikkelingen binnen de Gereformeerde Kerken inzake de leer. Telkens weer hebben gedeputeerden van de Dopperkerk en van de N.G. Kerk, die de synodevergaderingen van de Gereformeerde Kerken bijwoonden, hun ernstige bezorgdheid uitgesproken over de theologie van prof. Kuitert en dr. H. Wiersinga en over de behandeling daarvan binnen de Gereformeerde Kerken.

Oorzaak van de breuk

Louter op grond van de leerverschillen — en niet zoals in sommige bladen gesuggereerd is vanwege kritiek op het apartheidsbeleid — heeft de Dopperkerk de relatie verbroken. In het commissierapport, dat op de synode van de Dopperkerk ter tafel lag en dat met grote meerderheid van stemmen is aanvaard is duidelijk uitgesproken, dat confessionele verschillen de oorzaak zijn, waarbij óók komen de ernstige bezwaren, die de Dopperkerk heeft tegen de aansluiting van de Gereformeerde Kerken bij de Wereldraad van Kerken en de daarmee samenhangende steun aan het PCR, het anti-racismefonds van de Wereldraad van Kerken, hetgeen neerkomt op de steun aan bevrijdingsbewegingen. Maar ook dit laatste heeft alles te maken met de ontwikkelingen inzake het belijden binnen de Gereformeerde Kerken.

Schokeffect en bezinning

Ondanks het feit, dat ieder voorbereid kon zijn op een beslissing als nu door de Dopperkerk genomen is komt een dergelijke beslissing toch nog weer onverwacht en veroorzaakt zij een duidelijk schokeffect. Het is te begrijpen, dat de kerkelijke pers er binnen de Gereformeerde Kerken — maar daar niet alleen — vol van staat. Het zou te wensen zijn, dat een dergelijk schokeffect tot duidelijke bezinning zou nopen. Voor de Gereformeerde Kerken wordt de vraag dringend waar haar relaties komen te liggen als gereformeerde zusterkerken in de wereld zich van haar afkeren. Binnen de Gereformeerde Oecumenische Synode (G.O.S.) die gereformeerde kerken in de wereld een gesprekspodium biedt, zal dit ook grote consequenties hebben. Inmiddels hoorde ik ds. R. J. van der Veen — vu­rig bepleiter van de wereldraadkoers binnen de Gereformeerde Kerken — in een radiopraatje zeggen, dat het geen verlies zou zijn als de GOS zou verdwijnen. Zo'n opmerking getuigt van weinig ootmoed en van weinig bereidheid tot echte bezinning op deze historische beslissing van de Dopperkerk. We hebben de laatste jaren het voorrecht gehad om telkens weer gedeputeerden van de Dopperkerk te ontmoeten, alsook van de NG Kerk en telkens weer werden we getroffen door de hartelijke verbondenheid in de gereformeerde belijdenis. Wanneer zij zich afkeren van de Gereformeerde Kerken op grond van ernstige leerverschillen dan mag voor de Gereformeerde Kerken de vraag ernstig worden genomen waar men terechtgekomen is en wat men met het erfgoed der Reformatie heeft gedaan. De theologieën van Kuitert en Wiersinga onderscheiden zich niet van wat in de Hervormde Kerk vrijzinnigheid heet en wat vanuit de Gereformeerde Kerken door de jaren heen zo ernstig werd gelaakt. Wij beseffen héél wel hoe zwaar de weg van de tucht is en hoe moeilijk het valt om deze te oefenen als een ontwikkeling al zover voortgeschreden is, dat twee theologen niet op zichzelf staan maar mede het gevoelen van velen vertolken in de Gereformeerde Kerken. Het is toch bepaald een verbijsterende ontwikkeling, die zich binnen de Gereformeerde Kerken voltrekt. In de Dopperkerk worden de Gereformeerde Kerken geconfronteerd met de belijdenis, die zij zelf tot voor enige tientallen jaren nog bezaten en aanvaardden. Als men elkaar nu over en weer niet meer herkent dan is er wel alle reden tot bezinning.

Opdracht

De kerken in Zuid-Afrika en het Zuidafrikaanse volk worden de laatste jaren meer en meer geïsoleerd dankzij de eenzijdige voorlichting en de daardoor ontstane hetzevorming. Wie de afgevaardigden van de blanke Zuidafrikaanse kerken ontmoet kan niet anders dan constateren dat zij geen zweem van de vaak verweten rassendiscriminatie hebben, maar dat zij het goede zoeken voor hun kerk en voor hun volk, juist ook voor de zwarten en dat zij bepaald ook niet ongenuanceerd aansluiten bij alles wat in politieke kringen in hun land wordt gedaan en gezegd. Zij hebben echter bij hun komst naar Nederland vaak geklaagd over manipulaties omdat toch bij voorbaat vaststond dat zij een discriminatiepolitiek voorstonden. Zij hebben zich er b.v. over beklaagd, dat bij aankomst in Nederland de blanke gedeputeerden werden gescheiden van de kleurlingen, met wie dan apart beraad plaatsvond in aanwezigheid van de zwarte Kampener student A. Boesak, die zich een en andermaal liet kennen als iemand die de revolutie in zijn eigen land preekt. Genoeg hierover. We hebben de plicht om de Zuidafrikaanse kerken vast te houden en met hen kritisch mee te denken over de ontwikkelingen in hun land. De kerk mag en kan niet zich vereenzelvigen met welke politiek dan ook, ook niet met de Zuidafrikaanse. De kerk zal zeker haar ethiek niet mogen laten bepalen door wat de overheid voorschrijft, ook in Zuid-Afrika niet. Maar de hetze tegen Zuid-Afrika heeft diepere wortels dan deze. Ze heeft ook te maken met het echte gereformeerde leven dat daar nog gevonden wordt.

De Dopperkerk verbrak de relatie met de Gereformeerde Kerken op grond van de leerverschillen. De Zuidafrikaanse Kerken zoeken intussen contacten met al diegenen, die van harte vanuit de gereformeerde belijdenis willen leven en leren. Nu banden worden doorgesneden zullen andere banden moeten worden aangeknoopt. De Christelijke Gereformeerde Kerken hebben sinds tien jaar een correspondentie. Men zoekt ook verbindingen met andere kerken. En we gevoelen duidelijk, dat we de roeping hebben om elkaar bij te staan in de nood van deze tijd om ook in kritische verbondenheid het doen en laten van de overheid daar en hier te toetsen aan de norm van het Woord, maar vooral om samen te leven en te beleven de religie van onze belijdenis.

Tenslotte nog dit: moet al die agitatie die tegen Zuid-Afrika wordt gevoerd leiden tot een ontwikkeling als in Angola ? Het is opvallend hoe in de kringen van hen die de bevrijdingsbewegingen ook daar mede hebben gestimuleerd thans wordt gezwegen nu de M.P.L.A. in het zadel komt.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen