De Statenvertaling (editie 1977)

In het blad Kerknieuws troffen we het volgende vraaggesprek met ds. W. L. Tukker n.a.v. de zo juist verschenen editie van de Staten vertaling.

Er is een betrekkelijk grote groep mensen in ons land, die bij het horen van het woord 'rantsoen' niet denken aan 'mondjesmaat' of een soortgelijke betekenis, maar aan 'losprijs'. Eigelijk moeten we schrijven: 'er is nog een betrekkelijk grote groep mensen....' want het is niet ondenkbaar dat deze groep langzaam aan het uitsterven is. Het is de groep van hen, die in de_wekelijkse erediensten en ook thuis nog steeds gebruik maken van de oude Statenvertaling van 1637. Het zijn voor een niet gering deel ouderen.

Bij jongeren ligt het al wat moeilijker, ook al horen ze wellicht nog week aan week uit de oude vertaling voorlezen. Een hele massa woorden en zinswendingen zullen ze niet meer thuis brengen. Juist met het oog op die jongeren heeft een adviescommissie van het Nederlands Bijbelgenootschap de afgelopen tien jaar intensief gewerkt aan de totstandkoming van een geheel taalkundig herziene tekst van de Statenvertaling, zoals die door de Dordtse vaderen werd vastgesteld.

Die versie kwam enkele weken geleden van de persen. Reden voor 'Kerknieuws' om een gesprek te voeren met de voorzittervan de adviescommissie van deN.B.G. ds. W. L. Tukker uit Wassenaar, voorzitter van de Gereformeerde Bond in de Nederlandse Hervormde Kerk.

Gereformeerde theologie

Uw commissie is nu tien Jaar bezig geweest om een herziene Statenvertaling tot stand te brengen, met name ook met het oog op de jongeren in die kerken, waar deze vertaling nog steeds wordt gebruikt. U had zich die moeite toch kunnen besparen, wanneer u de zg. Nieuwe Vertaling was gaan gebruiken. Die is toch veel begrijpelijker voor de jongeren?

ds. Tukker: 'De zg. Nieuwe Vertahng kwam in 1951 tot stand door het werk van theologen en vertalers van zeer verschillende pluimage. Onder hen waren mensen, met wie wij ons verwant voelen, maar ook mensen die zeer afwijkende meningen verkondigden op theologisch terrein. In de Nieuwe Vertaling tref je dan ook geen doorlopende lijn aan, maar kun je duidelijk de hand onderscheiden van de diverse medewerkers. De Statenvertaling daarentegen heeft onze liefde omdat het belijdende standpunt van de vertalers ons aanspreekt. Datzelfde geldt ook van hun theologie, de gereformeerde theologie.

Ik heb indertijd gestudeerd bij de ethische theoloog Brouwer in Utrecht, die later ook aan de totstandkoming van de Nieuwe Vertaling heeft meegewerkt. Hij leverde toen een vertaling met gaten erin. Gedeelten die volgens hen niet te vertalen waren, vertaalde hij eenvoudig niet. Toen ik dat merkte, werd bij mij het sein al op rood gezet'.

Niet geïnspireerd

Bent u van mening dat niet alleen de Schrift zelf, maar ook de Statenvertaling geïnspireerd is geweest?

ds. Tukker: 'Nee, beslist niet. Sommige mensen in de kring van de Gereformeerde Bijbelstichting wekken wel eens de indruk die mening te zijn toegedaan. Maar ik geloof dat beslist niet. Wel meen ik dat de Staten vertalers, evenals trouwens elke christen als het goed is, geïllumineerd zijn geweest door de Heilige Geest. Maar geïnspireerd? Nee. Dat blijkt ook al hieruit dat in zg. Kanttekeningen bij de Statenvertaling vele alternatief-vertalingen worden gegeven. En prof. Grosheide heeft daar ooit eens van gezegd dat die vertalingen soms beter zijn dan die in de tekst zelf. Enige vrees voor de achterban, die gewend was aan de vertaling 'Deux Aes' schijnt daarbij ook wel een rol gespeeld te hebben.

In de taal van onze tijd

Waarom heeft uw commissie niet samengewerkt met de Gereformeerde Bijbelstichting?

ds. Tukker: 'We hebben geprobeerd met de GBS tot een vergelijk te komen. Van de kant van de GBS is dat afgewezen. Wij van onze kant zijn wel eens bang dat er in de GBS teveel incompetente mensen werkzaam zijn, mensen zonder de nodige theologische bekwaamheid. Bij sommige is te weinig kennis van de grondtaal aanwezig.

Daar komt bij dat de BGS zich zoveel mogelijk houdt aan de tekst van de tweede druk van 1657 en de taal daarvan bijna heilig verklaart. Ik vind dat we dan moeten bedenken dat ook de Statenvertalers de taal van hun tijd spraken, die bijv. sterk afweek van het middeleeuwse Nederland. Daarom ook hebben wij de vrijheid genomen om woorden die qua betekenis en couleur veranderd zijn, zoveel mogelijk aan te geven in de taal van onze tijd. Denk aan een woord als 'rantsoen', dat nu 'mondjesmaat' betekent, maar vroeger de betekenis had van 'losprijs'. 'Christus is gegeven tot een rantsoen voor velen' stond er in de Statenvertaling. Dat kan vandaag natuurlijk misverstanden wekken. Maar anderzijds hebben wij wel getracht de voorname kleur van spreken van de Statenvertaling zoveel mogelijk te handhaven.

Schooibijbel

Wie hadden er zitting in uw commissie?

ds. Tukker: 'Predikanten, afgestudeerde theologische studenten en neerlandici uit de Gereformeerde Gemeenten, de Christelijke Gereformeerde kerk en de Gereformeerde Bond in de Nederlandse Hervormde Kerk. Voor de Gereformeerde Gemeenten deden mee de predikanten Vergunst, De Gier, Rijksen, Huisman, en Hakkenberg alsmede de heren Koppejan en Hofman, neerlandici aan de pedagogische academie 'De Driestar' te Gouda. Vanuit de Christelijke Gereformeerde Kerken werd deelgenomen door de predikanten Den Butter, Brons en Van Sorge en vanuit de 'Bond' door de predikanten De Lange, Van Wier, Van der Heuvel, Verwelius, De Bie en ondergetekende. We hebben binnen deze commissie op een uitermate prettige manier samengewerkt. Tot onze spijt kwam er reeds voor onze versie verscheen een verklaring van de zijde van de Gereformeerde Gemeenten tégen onze uitgave. We hebben dat erg betreurd!'.

De herziene Statenvertaling is onder de naam 'Statenvertaling-Editie 1977' verschenen in de vorm van een schooibijbel in een beperkte oplage. Ds. Tukker verheelt namelijk niet dat er mogelijk nog 'kleine oneffenheden' in de tekst kunnen zitten, die overigens behalve door de commissie ook nog is nagezien door leden van het Utrechtse theologische dispuut 'Voetius'. Daarom is de eerste oplage klein gehouden. Bij een tweede druk kunnen de mogelijke fouten nog gecorrigeerd worden. De samenstellers houden zich dan ook aanbevolen voor op-of aanmerkingen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen