Een onbegrijpelijke uitspraak

Communistische leerkrachten?

Sinds enkele jaren leeft de vraag of iemand, die tot de C(ommunistische) P(artij) N(ederland) behoort werkzaam kan zijn bij het christelijk onderwijs. Die zaak dook op aan het Carolus Clusius College in Zwolle, waar godsdienstleraar Los zich bekende tot de CPN. En kortgeleden ging het in Katwijk aan Zee om eenzelfde kwestie rondom de leraar Pronk.

In Zwolle is destijds gediscussieerd tussen dr. G. H. ter Schegget, die vond dat het kon en prof. dr. J. Verkuyl, die vond dat het niet kon. Prof. Verkuyl heeft gesteld - en dat is uitgewerkt in een cahier van de Unie School en Evangelie - 'Er zijn grenzen'. Hij keert zich tégen het aanstellen van een leraar, behorende tot de CPN, bij het christelijk onderwijs. Bij dit standpunt heeft zich de Nederlandse Protestants Christelijke Schoolraad aangesloten. Prof. Verkuyl baseert zijn conclusie op het feit, dat het communisme atheïstisch en totalitair is. Het is atheïstisch, dat wil zeggen: god-loos; en het keert zich daarom tegen met name het christendom. Dat wijst de praktijk van onderdrukking in communistische landen uit. Het is ook totalitair, dat wil zeggen: het is uit op alléén-heerschappij, met volstrekte verwerping van welke andere visie dan ook.

Nu is de Hervormde Raad voor de zaken van kerk en school terzake ook met een uitspraak gekomen, een uitspraak die zowel onbegrij­pelijk als onthutsend is. De Hervormde Raad vindt, dat een lidmaatschap van een leerkracht op een christelijke school van de CPN wél kan. Het gaat om 'De gegeven broeder'. 'In een christelijke gemeenschap geldt als uitgangspunt, dat wij de broeder in Christus niet zelf uitkiezen. Hij wordt ons gegeven. De gemeenschap van Christus bestaat niet uit gelijkgezinden, maar uit mensen die Hij roept, en die Zijn roeping aanvaarden en volgen.' De Raad zegt, dat prof. Verkuyl, met zijn conclusie, geen recht doet aan de zaak en de mens die in het geding is: 'omdat er vanuit de Bijbel geen direkte lijn loopt naar de praktische politiek kan een formele benadering van iemand die anders kiest dan de meerderheid binnen een christelijke gemeenschap de zaak en de man geen recht doen'.

Puntsgewijs geven we de volgende commentaar bij deze onbegrijpelijke conclusie.

1. Kan men spreken van een 'gegeven broeder', van een broeder in Christus als uit naam van de ideologie, die door de CPN-er wordt aangehangen, broeders en zusters niet ver van onze grenzen worden vervolgd en verdrukt? Is atheïsme dan te rijmen met het belijden van God in Christus? De broeder-verdrukker is ons toch niet als broeder gegeven?

2. Het gaat toch ook niet aan om het Nederlandse communisme - zoals sommigen willen - los te zien van het internationale communisme? Zo heeft men vóór en tijdens de Tweede Wereldoorlog ook het nationaal-socialisme van Mussert willen accepteren. Dat was - zo zei men - best in te voegen in de christelijke staat(-sopvatting). Maar dit nationaal-socialisme bleek slechts horig te zijn aan het Europese nationaal-socialisme. En waar het ons heeft gebracht heeft de periode 1940-1945 duidelijk aan het licht gebracht. Zó is het ook met het communisme: totalitair én atheïstisch; gericht op eigen god-loos alleenrecht.

3. Blijkens de nota van de Raad voor de zaken van kerk en school loopt er opeens geen directe lijn meer vanuit de Bijbel naar de praktische politiek. Dat is nieuw! Hoe is binnen kerk en theologie niet aflatend de laatste tientallen jaren een verpolitiekt evangelie verbreid en hoe is vóór en na een vereenzelviging van evangelie en politiek tentoongespreid, niet zelden juist in de richting van het (marxistisch-)socialisme. En nu doet de politieke keuze er opeens niet meer toe? Dat lijkt me selectieve positiekeuze in optima forma. Zou de Raad voor de zaken van kerk en school hetzelfde willen beweren naar de kant van allerlei van niet-marxistische ismen?

4. intussen gaat het om méér dan het feit dat (tot nu toe) slechts enkele leerkrachten bij het christelijk onderwijs zich gingen rekenen tot de CPN. De marxistische ideeën, nauw verwant aan het communisme in de politiek, zijn breed verbreid, ook in het christelijk onderwijs. Gewenning daaraan geeft een vloeiende overgang naar de CPN als politieke organisatie. Daarom zij men binnen het christelijk onderwijs vooral op de ideologie achter het communisme op zijn hoede.

P.S. Graag wil ik (n.a.v. punt 4) verwijzen naar een uitvoerige reactie, die de kerkeraad van de hervormde gemeente van Nieuwerkerk a. d. IJssel gaf op de publikatie 'Het Marxisme' van de generale synode van de Hervormde Kerk (1978). Wie daarvoor belangstelling heeft wende zich tot deze kerkeraad, p.a. Tinbergenpad 3, Nieuwerkerk a. d. IJssel.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen