Man en vrouw in nieuwtestamentisch licht

In de eerste zes verzen van het eerste hoofdstuk van het evangehe naar de beschrijving van Mattheüs komen we reeds mannen en vrouwen tegen, en wel in het geslachtsregister van Jezus Christus. De verbinding van het Oude naar het Nieuwe Testament verloopt via de namen van Abraham, Izak, Jakob, Juda, Fares, Esrom, Aram, Aminadab, Nahasson, Salmon, Boaz, Obed, Jessai èn Thamar, Rachab, Ruth, Bathseba (Uria's vrouw). De vleeswording van het Woord gaat niet buiten man en vrouw om. Mattheüs 1 en de eerste drie hoofdstukken van Genesis zijn in feite onlosmakelijk verbonden!

Jezus

Het Lukasevangelie bericht ons in het eerste hoofdstuk twee aanstaande geboorten, die van Johannes de Doper en die van Jezus. Vrouwen verheugen zich erover: de eens onvruchtbare Elisabeth en de maagd Maria, zwanger uit de Heilige Geest. Vrouw en man zingen de lofzang: Maria en Zacharias.

Bij de evangelist Mattheüs lezen we Gods zorg over Jozef, de aanstaande man van Maria. Hij behoefde Maria niet te verlaten vanwege overspel - het verloofd zijn was in die dagen nagenoeg gelijk aan een huwelijksverbond. Integendeel, Jozef zou haar als man terzijde staan. Man en vrouw zijn samen, als de Heiland geboren wordt. Jezus groeide op in een gezin. Lucas kan het zelfs hebben over de ouders van Jezus (Luk. 2 : 41). Vader, moeder en zoon woonden in Nazareth. Het tempelgebeuren bepaalde Jozef en Maria opnieuw bij het wonder, dat Jezus niet alleen zoon van mensen was, maar ook Zoon van God. Wat er met de twaalfjarige Jezus in de tempel gebeurde bewaarde Maria in haar hart. Van Jezus lezen we: en Jezus ging met hen af, en kwam te Nazareth, en was hun onderdanig' (Luc. 2 : 51a). Jezus kende zo het gezinsleven van binnenuit en gedroeg zich als een zoon van de wet. En Hij groeide op tot man. Op dertigjarige leeftijd vond de doop plaats in de Jordaan. Bij die gelegenheid daalde de Heilige Geest in de gedaante van een duif op Hem neer en een stem uit de hemel werd gehoord: 'Gij zijt Mijn geliefde Zoon, in U heb Ik Mijn welbehagen' (Luc. 3 : 22b).

Na Zijn doop, zo evangeliseert Markus ons, volgde onmiddellijk de verzoeking van satan in de woestijn (Mark. 1 : 9-13). Lukas verbindt aan de doop het geslachtsregister van Jezus (Luk. 3 : 23-38). Wie het naleest, ontdekt dat het uitloopt op 'de zoon van Adam, de zoon van God'.

Wanneer we ons verdiepen in de werkzaamheden van Jezus, dan bericht de evangelist Johannes ons dat één van Jezus' eerste daden in het openbaar plaats vond op de bruiloft van Kana in Galilea. Het huwelijk tussen man en vrouw had de bijzondere aandacht van Jezus. In het aloude huwelijksformulier lezen we het als volgt: 'Hij heeft die zo hoog geëerd met Zijn tegenwoordigheid, giften en wondertekenen om daarmee te betuigen, dat de huwelijke staat behoort in ere gehouden te worden bij allen, en dat Hij de getrouwden Zijn hulp en bijstand altijd wil bewijzen, ook wanneer men zulks allerminst verwacht'.

Al spoedig bleek dat de Heiland evenzeer met vrouwen omging als met mannen. Zijn ge­sprek met de Samaritaanse is in dit verband wel heel opvallend. (Joh. 4 : 9). We denken ook aan de hechte band, die er was tussen Jezus en Maria, Martha en Lazarus. We moeten ons binnen dit kader ten zeerste beperken, maar mogen er niet aan voorbijgaan dat met name rond kruis, graf en opstanding vrouwen op de voorgrond traden. Vrouwen mochten de boodschap van de opstanding aan de ongelovige discipelen verkondigen. Niettemin verkoos de Heiland mannen in het ambt. Wie zich op dit punt breder wil oriënteren, verwijzen we onder andere naar het boekje van mijn hand 'Vrouwen in de Kerk'.

Voordat we Paulus aanhalen - een belangrijke getuige inzake man en vrouw in het Nieuwe Testament - eerst enige kanttekeningen bij ontucht, echtbreuk en echtscheiding. Het fragmentarisch behandelen van de nieuwtestamentische gegevens mag voor u een uitdaging zijn tot verdere verdieping.

Ontucht en echtbreuk

Om maar direkt duidelijk te zijn: ontucht duidt iedere vorm van onwettig geslachtsverkeer aan. Zo ligt het in de bijbel. Onwettig geslachtsverkeer is dus ontucht.

Echtbreuk richt de aandacht op een ander terrein. Het woord 'echtbreuk' kan vervangen worden door het woord 'overspel'. Echtbreuk en overspel zijn synoniemen. Ontucht, echtbreuk en overspel worden bijbels gerangschikt onder de werken van het vlees. Hoereerders en overspelers worden in het Nieuwe Testament radicaal veroordeeld (Hebr. 13 : 4b).

Tegenover deze scherpe afkeuring wordt een dringend appèl gedaan om vooral het huwelijk in ere en heilig te houden (Hebr. 14 : 4a). Jezus Zelf heeft het overspelig zijn betrokken op het geloof: 'het boos en overspelig geslacht is ongelovig' (Matth. 12 : 39).

Daartegenover legt het evangelie sterk de nadruk - zonder ook maar één keer de zonde goed te praten - op de ontferming van Jezus over tollenaren en hoeren. Hij zat met hen aan de maaltijd. Echter met de bedoeling dat degenen die aanzaten, braken met hun zondig verleden. Jezus liet toe, dat een zondares - een publieke vrouw? - Zijn voeten zalfde (Luc. 7 : 37, 38). We lezen, hoe Jezus de overspelige vrouw niet liet stenigen, maar de Heiland bukte Zich en schreef in het zand. Niemand gooide ook maar één steen (Joh. 8 : 7, 8). De tegenstanders hebben van Jezus, de Zoon des mensen, spottend gezegd: 'Ziet daar, een Mens... een vriend van tollenaren en zondaren' (Luc. 7 : 34b).

Ontucht, echtbreuk en overspel werden zonder meer veroordeeld. Gevallen mannen en vrouwen behoeven echter niet in de val te blijven. Jezus doet ze opstaan in en door Hem in een nieuw leven. Daar is vergeving. Het is de wil van God, en zo ook van Jezus, dat mensen zich onthouden van de hoererij. Rechtvaardiging èn heiliging hebben hand in hand te gaan. Het is de apostel Paulus die in dit verband zich rechtstreeks beroept op Jezus: 'gij weet, wat bevelen wij u gegeven hebben door de Here Jezus' (1 Thess. 4 : 2). Het gezag van de apostel rust in het gezag van Jezus. Alles moet erop aangelegd zijn zich te onthouden van ontucht en het huwelijk heilig te houden. Petrus (1 Petr. 3 : 7) èn Paulus (1 Thess. 4 : 4) vergelijken daarbij, zonder enige vorm van discriminatie, de vrouw met breekbaar aardewerk. Zij is een breekbaar vat. Hartstocht, bandeloze seksualiteit en ongeremde geslachtsdrift worden in het Nieuwe Testament radicaal afgewezen. Centraal staat daarbij de heiliging van het huwelijk, als een verbintenis tussen één man en één vrouw.

Plastisch uitgedrukt, zonder oneerbiedig te zijn: niet de hoer aanhangen, maar de Heere'. Het lichaam is niet voor de hoererij, maar voor de Heere. Het lichaam van man en vrouw mag dienst doen als lid van Christus (1 Kor. 6 : 12-20). Het lichaam wordt dan ook wel genoemd een tempel van de Heilige Geest. Niet alleen de ziel van man en vrouw, maar ook het lichaam!

Jezus heeft immers de Zijnen duur gekocht: 'zo verheerlijkt dan God in uw lichaam en in uw geest, welke Godes zijn' (1 Kor. 6 : 20). Gemeenschap met de werken van het vlees ruïneert de gemeenschap met Christus in de Geest.

Duidelijk komt vanuit het Nieuwe Testament de oproep tot de gelovigen om zich te onthouden van ontucht, echtbreuk en overspel. Daarbij hebben we te bedenken dat bijbels gezien onwettige seksuele relaties uit den boze worden bevonden. In dit verband is het eerlijk bijbels op te merken, dat ook het Nieuwe Testament vasthoudt aan het scheppingsgegeven dat man en vrouw heteroseksueel geschapen zijn. Het wordt ten zeerste veroordeeld als vrouwen de natuurlijke seksuele omgang vervangen door een tegennatuurlijke geslachtsgemeenschap met elkaar. Evenzeer wordt het veroordeeld als mannen in wellust voor elkaar ontbranden (Rom. 1 : 26, 27).

Terecht lazen we samenvattend: 'Seks is dan het een en het al en heteroseksuele mensen plegen homoseksuele handelingen. De verhouding Schepper en schepsel is verbroken'. Paulus' woord heeft ons veel te zeggen: 'houdt het daarvoor dat gij wel der zonde dood zijt, maar Gode levend in Christus Jezus, onze Heere. Dat dan de zonde niet heerse in uw sterfelijk lichaam, om haar te gehoorzamen, in de begeerlijkheden van dat lichaam. En stelt uw leden niet der zonde tot wapenen der ongerechtigheid; maar stelt uzelf Gode, als uit de doden levend geworden zijnde, en stelt uw leden Gode tot wapenen der gerechtigheid' (Rom. 6 : 11-13).

Echtscheiding

Jezus kwam tot Zijn uitspraken inzake echtscheiding naar aanleiding van een strikvraag van de Farizeeën (Mare. 10 : 2).

De Heiland beantwoordt de vraag met een tegenvraag - niet zonder ironie! - naar wat Mozes toch wel geboden heeft. Als oorzaak van de 'onmogelijke' echtscheidingsmogelijkheid noemde Jezus de hardigheid van het hart. Dat was in de oren van een jood niet mis te verstaan: een onbesneden hart. Oudtestamentisch wil dat niet anders zeggen dan een onwillig hart. Onwillig om te gehoorzamen aan de thora, de heilige wet des Heeren.

Echtscheiding is in feite geheel in strijd met de geboden van God. God wil het anders. Jezus bleef daartoe niet staan bij Mozes, maar ging terug naar 'Genesis'. Wie ook maar de eerste hoofdstukken van de Bijbijl passeert... Jezus doet dat niet. Integendeel, Hij fundeert Zijn mening rechtstreeks in de schepping. Denk aan de proloog van het Johannesevangelie. De mens is man-lijk en vrouw-lijk geschapen. Man en vrouw zijn één: 'Hetgeen dan God samengevoegd heeft, schelde de mens niet'. Vanuit Genesis 1 : 27 en Genesis 2 : 24 bekeken, druist echtscheiding dwars tegen de wil van God in.

Niet Deuteronomium 24 : 1 is beslissend, maar Genesis 1 en 2 zijn het! Wie dit niet wil accepteren, keert zich tegen Jezus.

In het Mattheüsevangelie maakt Jezus duidelijk dat een man maar niet om elke willekeurige oorzaak van zijn vrouw kan scheiden. Het jodendom mag dan het echtscheidingsrecht verruimd hebben, maar Jezus leert anders (Matth. 19 : 3, 9). Als enige uitzondering werd genoemd het voorkomende geval, dat of man of vrouw met een ander geslachtsgemeenschap had. Buitenechtelijk geslachtsverkeer verbreekt de eenheid tussen man en vrouw. Alleen bij ontucht, bij echtbreuk en overspel kan sprake zijn van echtscheiding. In dat geval is er de schending van de huwelijkstrouw. Echtscheiding is zo terecht genoemd een 'onmogelijke' mogelijkheid. Als Paulus met apostolisch gezag een uitspraak over echtscheiding doet, dan ontleent hij zijn gezag aan dat van Jezus: 'Doch de getrouwden gebied niet ik, maar de Heere, dat de vrouw niet van de man scheide' (1 Kor. 7 : 10). Alleen de dood maakt scheiding. Als dat het geval is, dan is hertrouwen toegestaan. Weliswaar wordt daarbij de nadruk gelegd op het christenzijn van degene waarmee een huwelijk wordt aangegaan. Een tweede huwelijk, na overlijden, wordt in het Nieuwe Testament niet afgewezen (1 Kor. 7 : 39).

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen