Boekbespreking

'Turkse christenen' vervolgd-verdreven-verspreid. Opkomst en ondergang van de Jacobieten. Albert Stol. Uitgeversmaatschappij J. H. Kok, Kampen 1979, 120 blz.

De komst van vele buitenlandse arbeiders in ons land brengt ons nolens volens in aanraking met hun traditie, geschiedenis en godsdienst. Zo hebben we te maken gekregen met Syrisch-Orthodoxe christenen, de Jacobieten. Zij hebben in Hengelo hun aartsbisdom. Een groep van deze Jacobieten dreigde enige tijd gelegen het land te worden uitgezet omdat zij illegaal in ons land verbleven (niet te verwarren met de illigaal verblijvende Marokkanen). Met alle mogelijke middelen trachtten zij hieraan te ontkomen omdat zij in hun vaderland Turkije als christenen vervolgd zouden worden. Tot dusver was ons weinig bekend over deze vervolgde christenen. Meestal houden wij ons alleen bezig met het vervolgde christendom achter het IJzeren Gordijn. De oorzaak daarvan zal wel zijn dat deze Syrisch-Orthodoxe christenen leerstellig en liturgisch ver bij ons vandaan staan. De meesten van hen zijn monofysiet. De Jacobieten danken hun naam aan Jacob Baradaeüs, die in de zesde eeuw de Syrische kerk leidde.

Albert Stol, die veel in het Midden-Oosten is geweest en zich in de geschiedenis van de Turkse christenen verdiept heeft, geeft in dit boekje een blik in het verleden en heden van deze Jacobieten. Het zou goed zijn als velen dit boekje ter hand nemen en zouden lezen. Het geeft ons een andere blik op deze 'naasten van verre', die nu onze 'naasten van nabij' zijn geworden. Ook al delen wij hun leer aangaande de één god-menselijke natuur van Christus niet en zijn we dankbaar dat ze daarom op het concilie van Chalcedon veroordeeld zijn, daarom gunnen we hen geen vervolging door de islamieten. Albert Stol verhaald hoe deze mensen worden vervolgd, verdreven en verspreid in Turkije, vaak op afschuwelijke wijze. Als journalist was hij zelf ooggetuige van verschillende wreedheden en verzamelde in het geheim veel ooggetuigenverslagen. Graag bevelen we dit boekje ter lezing aan.

C. V. d. B.

Jesaja, deel IIa, door dr. W. A. M. Beuken, in de serie 'de prediking van het Oude Testament', uit. Callenbach, Nijkerk.

In de ook ons bekende serie verschijnen de commentaren vrij regelmatig. Voor ons ligt weer een uitstekend verzorgd deel. Hierin wordt besproken Jesaja 40 tot en met 48 als onderdeel van de hoofdstukken 40 tot en met 55. Twee opmerkingen vooraf. Verhoudingsgewijze vind ik dit deel, in vergelijking met de andere reeds verschenen studies, te uitgebreid, en bovendien vraag ik me af, hoe zich deze commentaar verhoudt tot de bedoeling van de serie: de prediking van het Oude Testament. Naar mijn mening zijn de andere auteurs er beter in geslaagd het materiaal voor de verkondiging geschikt te maken. De auteur stelt, dat Jes. 40-55 een zelfstandige verzameling profetieën is, van een onbekende profeet uit Babel afkomstig. Ten grondslag van zijn boodschap ligt de visie dat de ballingschap ten einde loopt. Bij de opzet biedt de genrekritiek het fundament voor de uitleg van de afzonderlijke literaire eenheden. Na iedere perikoop wordt een samenvatting van de exegetische uitleg gegeven. En de bedoeling is, dat de lezer het drama van het geloof van dit boek mee kan maken. Steeds weer te geven de litteraire opbouw der pericopen vind ik zelf nogal storend, en vermoeiend. Filologisch geeft de commentaar geweldig veel materiaal. Uitlegkundig noem ik enige m.i. belangrijke teksten en opmerkingen. Ik vraag me af of in Jes. 40 : 6-8 inderdaad sprake is van een tegenwerping van de profeet, vastgesteld door de genrekritiek, die ook elders grondpatroon van opdracht-tegenwerping-wegneming bezwaren vaststelt. De traditionele uitleg, ook toch door Elliger verdedigd, wordt verworpen. In Jesaja 40 : 29-31 ziet de schrijver niet zozeer een heilsbelofte als wel een hymnische beschrijving hoe God aan mensen handelt (wat is dat: handelen aan? ). In het slot van vers 31 kiest de auteur voor 'zij laten hun vleuge groeien' - het fenixmotief - dan plaats dat gelezen wordt: zij verheffen hun vleugels (varen ermee op). Een afzonderlijk onderdeel vormen de liederen van de Knecht des HEEREN. Een overzicht van het vraagstuk wordt toegezegd in het volgend deel, een algemene inleiding op Jesaja 49-55. De vraag 'Wie is de Knecht? ' - krijgt als antwoord: op deze plaats van het boek kunnen we geen ander antwoord geven dan 'HIJ is de Knecht'. Hij toont gelijkenis met Kores, althans zijn figuur, ook op Israël, al blijft Hij overeind, en is ook niet de profeet. Iets van deze drie kan men in Hem herkennen, maar Hij rijst ook boven hen uit. Diezelfde conclusie geldt ook t.a.v. Jesaja 42 : 5-9. De schrijver neemt op grond van de vormkritiek aan, dat het in deze verzen om een nieuw lied over de Knecht gaat. Bij elk afzonderlijk onderdeel is een reeks noten gevoegd, die stimuleert tot verder onderzoek.

Zeker deze studie is slechts geschikt voor de wetenschappelijk gevormde lezer, die over behoorlijke kennis van de grondtaal beschikt. Maar ik vraag me af, of deze commentaar niet veel meer thuishoort in een kritisch wetenschappelijke serie verklaringen dan dat deze nu werkelijk zoveel bijdraagt tot de taak der verkondiging.

W. Chr. H.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen