Antwoord van de synode op brief van de Gereformeerde Bond

Het moderamen van de Generale Synode ging in een uitvoerige brief in op de brief, die het hoofdbestuur van de Gereformeerde Bond deed uitgaan inzake de pastorale brief van de synode over de kernbewapening. We nemen deze brief hier geheel op. Curieus was, dat op dezelfde dag, dat het hoofdbestuur van de Gereformeerde Bond de brief van het moderamen ontving, ook een brief van de Raad voor de Zaken van Overheid en Samenleving (ROS), als reactie op de Open Brief van het hoofdbestuur werd bezorgd. De ROS verzocht uitdrukkelijk de brief te plaatsen. We achten dat onjuist. De ROS is orgaan van de kerk en daarom lijkt het ons ongewenst tegelijkertijd én een brief van het moderamen én een brief van een orgaan van de kerk, dat ten dienste van de kerk werkt, te publiceren. Het is voor ons de vraag waarom er twéé brieven geschreven moesten worden. De ROS is in hoge mate verantwoordelijk voor de bezinning, die de afgelopen tijd over het probleem van de kernbewapening heeft plaats gevonden. Wat ligt dan meer voor de hand dan dat het moderamen en de ROS samen tot een antwoord komen op een Open Brief die aan de synode was gericht? Hier volgt de brief van het moderamen:

Zeer geacht Bestuur,

Uw schrijven van 5 januari 1981 over de pastorale brief van de generale synode inzake de kernbewapening heeft in brede kring in de kerk de aandacht getrokken. Reeds daarom, maar niet alleen daarom, achten wij het gewenst op de inhoud van uw schrijven nader in te gaan.

Wij constateren dat ook in uw Hoofdbestuur ernstige bezorgdheid leeft ten aanzien van de situatie waarin wij verkeren. Ook voor u behoort de werking van kernwapens tot de demonische machten van deze tijd, gezien hun afschuwelijke mogelijkheid Gods schepping totaal te vernietigen.

Daarbij erkent u, dat de kerk een eigen recht heeft om in deze zaken haar, stem op profetische wijze te verheffen. Daarbij moeten wij echter opmerken, dat dit profetische spreken niet de vorm behoeft te hebben van een eenduidige uitspraak, die als zodanig door alle leden der kerk zonder uitzondering als de hunne wordt ervaren en erkend. Wanneer wij deze maatstaf aan het profetisch spreken zouden aanleggen zou dit betekenen dat het profetisch spreken óf van de grootste algemeenheid zou moeten zijn, of uit de mond zou moeten komen van een individuele profeet.

Indien de kerk in het pluriforme geheel van haar kerk-zijn op profetische wijze haar stem verheft kan dat in de gecompliceerde situatie, waarin de wereld zich bevindt, alleen maar door een bepaalde dringende aangelegenheid publiekelijk en met klem aan de orde te stellen.

Uw bezwaar tegen de pastorale brief van de synode is dat naar uw mening de kerk zich daarin op direkte wijze mengt in het politieke gebeuren en partij wordt in de politieke discussie. Daarin zouden wij politici voor de voeten lopen en in hun geweten binden.

Wij willen van onze kant graag onderstrepen, dat het hier de kerk is die spreekt, en dat daarin al een wezenlijk onderscheid ligt met het partij-politieke spreken.

De synode heeft uitgesproken, dat ze in de huidige situatie in de kernbewapening een van de grootste bedreigingen ziet voor het voortbestaan van de schepping, een bedreiging die nooit in de geschiedenis zo groot is geweest. Wanneer de kerk zich zo uitspreekt, moet zij duidelijk spreken, en wel zo dat dit spreken richtingbepalend is voor het handelen van haar leden, ook van hen die politieke verantwoordelijkheid dragen.

Maar daarbij is het geenszins de bedoeling een bepaald politiek standpunt voor te schrijven. Het kerkelijk spreken is immers pastoraal van aard. De dingen worden bij hun naam genoemd.

Er zal grote waakzaamheid dienen te komen in verband met de gevaren die de wereld bedreigen. Het is volstrekt noodzakelijk dat wij ons bewust zijn van de risico's waaronder wij leven. Bij te dragen tot die bewustwording is één van de pastorale oogmerken van onze brief.

De kerk beoogt niet politici voor de voeten te lopen. Juist vanuit haar pastorale verantwoordelijkheid heeft ze zo concreet mogelijk gezegd waarom het gaat. Zo ook heeft ze aangedrongen op het doen van ondubbelzinnige stappen, die voor de andere partij in het ontwapeningsoverleg aanleiding kunnen zijn om ook zijnerzijds stappen te doen. Een vastgelopen situatie moet toch ergens doorbroken worden!

De synode schreef: 'Wij menen, dit betrekkend op onze verantwoordelijkheid in onze eigen samenleving, dat denuclearisering van Nederland een dergelijke ondubbelzinnige stap zal zijn.' Dit is geen politieke uitspraak in die zin, dat ieder die in het politieke vlak een ander middel zou bepleiten om het beoogde doel te bereiken, daarmee zou veroordeeld worden. Het is een richtinggevende uitspraak, die laat zien hoezeer het ons ernst is wanneer wij het vertrouwen op kernwapens als onverantwoordelijk afwijzen.

Daarom stellen wij er prijs op met de grootste nadruk te verklaren, dat in onze brief op geen enkele wijze een veroordeling wordt uitgesproken over hen, die ten aanzien van de concrete uitspraken een andere mening zijn toegedaan, zoals bijvoorbeeld de synodeleden die hun stem niet aan de tekst van de pastorale brief konden geven. Onze brief roept juist op tot een intensieve dialoog met hen die onze keuze afwijzen. Wij weten ons één met hen in de verontrusting over de voor Gods aangezicht onaanvaardbare situatie, waarin de wereld door de kernbewapening is gekomen.

U bent van mening dat onze brief te weinig concreet is, in die zin, dat ze in plaats van te spreken over 'politieke systemen, waarvan wij gevrijwaard willen blijven en die wij vrezen' meer had moeten waarschuwen voor de gevaren van het communisme. Het zal u bekend zijn, dat de synode na een korte discussie gekozen heeft voor het meervoud 'systemen'. Juist om tot uitdrukking te brengen, dat het kwaad niet tot één enkele ideologie, tot één enkel systeem kan worden herleid. Juist ook omdat de synode onze eigen cultuurcrisis ernstig wil nemen.

Wel worden in de toelichting op de pastorale brief, die binnenkort zal verschijnen, bij de systemen die wij vrezen de Sovjetunie als wereldimperium en de communistische ideologie met name genoemd. Maar profetisch spreken in bijbelse zin volstaat nooit met het ontmaskeren van de ongerechtigheden van anderen. De bijbelse profetie snijdt tegelijk diep in het eigen vlees. Wij zijn van oordeel dat u de crisis van onze eigen cultuur niet diep genoeg peilt, wanneer u stelt, dat er maar één systeem is, dat ons bedreigt; te weten het communisme. In onze westerse samenleving, waarin de 'ontwrichting aan alle kanten zichtbaar is', Waarin 'de wetteloosheid grote vormen aanneemt', waarin de 'vloek over aarde en mensheid manifest' wordt, zoals u schrijft, hebben we eveneens te maken met een situatie, die ons met grote zorg vervult. De geestelijke vrijheid loopt gevaar in een samenleving, die zijn veiligheid bouwt op wapens met een demonische werking. Het streven naar zelfbehoud, desnoods tenkoste van alles, dreigt ons dan te gaan overheersen.

Uit het voorgaande is wel duidelijk geworden, dat we de gedachte ten enenmale moeten afwijzen, als zou de synode zich bij haar spreken hebben laten leiden door onschriftuurlijke werkheiligheid, die het christelijk geloof vereenzelvigt met een bepaalde maatschappelijke en politieke betrokkenheid.

Veeleer is dit spreken gedragen door het geloof in Christus als de Heer der Kerk en de Koning der wereld. Wie Zijn heerschappij belijdt kan niet lijdelijk toezien dat deze wereld onderhorig gemaakt wordt aan krachten die slechts vernietigen kunnen wat God ons heeft geschonken.

Wij vatten samen. De synode heeft een kerkelijke discussie losgemaakt, omdat naar haar mening ten aanzien van de bedreiging van de kernbewapeningswedloop door haar niet gezwegen mocht worden. Zij heeft de discussie opgeroepen door zich niet te beperken tot algemene waarheden, maar door concrete zaken bij name te noemen, niet als een laatste woord maar om richting te geven aan het denken en handelen. De discussie waartoe ze oproept wordt gedragen door het belijden der kerk, dat Christus de Heer is. Hij is de eerste en de laatste. Dit geloof verbindt de voorstanders van de brief en de tegenstanders. Wij zijn ervan overtuigd, dat dit geloof ons ook verbindt met u. Ten diepste willen zowel u als wij ernst maken met Gods Woord en Gods belofte.

Het is daarom ook dat de pastorale brief eindigt niet een duidelijk heenwijzen naar het uitzicht dat wij hebben op de wederkomst van Jezus Christus, onze Heer. In dat geloof voeren wij het gesprek verder, gedragen door de zekerheid dat God het werk Zijner handen niet laat varen.

Het moderamen van de generale synode,

C. B. Roos, praeses

R. J. Mooi, scriba

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen