Nieuwe ontwikkelingen in de catechese (2)

In het vorige artikel gaven we een overzicht van het boekje van prof. K. A. Schippers: Werkplaats catechese. We willen nu enkele ons inziens positieve aanzetten op de voorgrond plaatsen.

1. We zijn de auteur dankbaar voor het feit, dat hij een pleidooi voert voor een bevrijding van de catechese uit het isolement. In hoeveel (herv. ger.) gemeenten is de catechese niet de taak van één man: de predikant. Soms moet hij 8 a 10 uur catechiseren, verspreid over drie a vier leeftijdsgroepen. Ik weet zeker, dat het grootste gedeelte van mijn collega's daar onder gebukkt gaat. Hoe zullen zij in staat zijn om de geestelijke spankracht te hebben, de tijd van voorbereiding te vinden, de frisheid en de vaardigheid van overdracht te vinden, de pastorale habitus bezitten, om naast al het andere gemeentewerk, de leer van de kerk aan de jongere generatie over te dragen. Dit kan zo niet doorgaan! Het is onverantwoordelijkheid, zowel ten aanzien van de predikant als ten aanzien van de jongeren. Ik ben er van overtuigd dat de meeste predikanten in deze tijd van het jaar een zucht van verlichting slaken: het is weer voorbij voor een halfjaar. Anderzijds slaken velen een zucht van onvoldaanheid: ik heb weer gefaald. Het ging weer zo moeizaam: wanorde, moeheid, te weinig gedaan, catechisanten bleven weg, enz.

Er zijn maar weinig predikanten, die begiftigd zijn met een charisma om goed te catechiseren. Anderzijds zijn er maar enkelen, die er zich van af maken. De meesten catechiseren serieus, maar niet met vreugde. Het is voor hen een moeten. Denkt u zich dat eens in: twee, soms drie avonden per week tegen je werk op te zien. Er met niemand over praten want als je dat doet... Het is een eerste eis, dat de kerkeraad op dit punt op de agenda van zijn vergadering plaatst en in een open en eerlijk gesprek deze problematiek bespreekt. Gaat het goed op de catechisatie, dan is zo'n gesprek bemoedigend. Gaat het niet goed, dan kan zo'n gesprek een begin zijn van een openbreken van dingen, die opgengebroken moeten worden, om achteraf te constateren, dat het tot zegen voor alle betrokkenen is geweest. Hier komt bij, dat de catechese zich tot van het verdere gemeenteleven vaak verhoudt als een eiland, hoogstens schiereiland t.o.v. het vasteland. Er lopen dikwijls minimale verbindingslijnen naar het jeugdwerk, vormingswerk, eredienst, pastoraat, etc. Op deze wijze isoleert de catechese steeds meer van het geheel van het gemeenteleven. Ze functioneert steeds minder. Daarom willen we pleiten voor een nieuwe bezinning op kerkeraadsniveau op de catechese. Wat verstaan we onder de catechese? Welke plaats heeft zij in het gemeenteleven? Enz. In enkele gemeenten heeft de predikant andere catecheten naast zich. Ik juich dat toe. Waarom kan er niet een catechese-commissie benoemd worden door de kerkeraad, als een bezinningsgroep om de cate­cheten. Deze commissie (of werkgroep) kan worden samengesteld o.a. door enkele afgevaardigden van de kerkeraad (ambt), iemand uit het onderwijs, één of meer ouders. Deze commissie staat om de catecheet heen als een steun, die meedenkt, plannen maakt, evalueert, enz. Onze ervaringen op dit gebied zijn zeer positief.

2. Een tweede punt waar we de auteur dankbaar voor zijn is zijn aanwijzing inzake het leren op de catechisatie. We nemen in onze tijd vaak twee uitersten waar. Enerzijds zijn er, die het leren, vooral het uit het hoofd leren, uit de catechisatie willen bannen,
a) Vaak onder het motto, dat catechese niet cognitief, maar affectief moet zijn. Anderzijds zijn er, die uit reaktie éénzijdige nadruk leggen op het uit het hoofd leren,
b) Het overhoren van de leerstof neemt een relatief zeer grote plaats in (soms de helft van de tijd) en omdat veel catechisanten toch niet Ieren, krijgt men telkens weer terugkerende teleurstellingen en frustraties: vergeten, geen tijd, hoeft niet van thuis, enz.

Ook op dit punt moet er wat gaan gebeuren. Schippers zegt hier ook goede dingen van. Hij gaat niet de weg van a, en ook niet van b. Hij legt er de nadruk op, dat leren, ook uit het hoofd leren, belangrijk is, namelijk als basiskennis om een mondig christen te zijn. We zouden graag in deze zin willen pleiten voor een eerherstel van het verstand en het geheugen in de gewone catechese. Maar verwissel dit leren niet met een eenzijdig intellectualistisch leren. Schippers laat zien, hoe het uit het hoofd leren verbonden dient te zijn met hart en hand. Het is een zaak van ons hele mens-zijn. Hij wil daarom, dat er verbindingen worden gezocht tussen de leerstof (het geleerde) en de praktijk van het geloofs-en gemeenteleven, waarin het geleerde functioneert. We zien deze opmerking als een uitdaging om naar methoden te zoeken, waarin dit 'leren' verdisconteerd wordt.

Ook onderstrepen we de gedachte, dat het uit het hoofd leren vooral bij de jongste catechisanten moet plaats vinden. Dat is een natuurlijk gegeven. Waarom moet het overhoren altijd op de catechisatie gebeuren? Waarom kunnen de ouders dat niet thuis doen? Er moet veel meer samenspel komen tussen ouders, catechese, catechisanten en catecheten.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen