De Dokkumer Wouden kerkelijk en geestelijk

In de verschillende dorpen van de Dokkumer wouden was dus een groot onbehagen over de prediking. Toch scheidde de meerderheid zich niet af, maar men zocht de Waarheid in de conventikels. En 's zondags trok men ook vanuit o.a. Driesum, Wouterswoude en Akkerwoude naar de omgeving, waar in tal van dorpen de oude Waarheid wel te beluisteren viel, die men in eigen gemeente zo miste. Brood werd meegenomen om tussen de morgen-en middagdiensten over te kunnen blijven. Urenlange voetreizen om de Waarheid te beluisteren waren geen bezwaar, of men reed met de Friese sjees of per huifkar. Zó sterk was de trek naar sommige bevindelijke predikers, dat b.v. bij ds. J. H. Guldenarm te Engwierum de mensen buiten op ladders voor de ramen van het propvolle oude kerkje stonden mee te luisteren. In de kerk van Anjum zaten soms wel 1100 mensen opgepakt.

Het Friese Réveil

Wij zijn dan inmiddels in de dagen van het Réveil, een geestelijk ontwaken, een opleving met name binnen de Ned. Herv. Kerk. De geest van de oude rechtzinnigheid stak in brede lagen in de Friese Herv. Kerk de kop weer op, mede door de invloed van mannen als Da Costa, Bilderdijk en Groen van Prinsterer, terwijl ook de lijn van dr. H. F. Kohlbrügge in Friesland gretig ingang vond.

Het Friese Réveil is door wijlen dr. G. A. Wumkes kostelijk beschreven in zijn boek 'It Fryske Reveil yn portretten'.

Bekende Réveilpredikanten waren in de 19e eeuw in Friesland: ds. Lucas Fockens te Sneek (voorheen te Twijzel), ds. Corn. Witteveen te Boornbergum, Garijp en Oosthem; ds. Th. van Berkum te Wanswerd-Jislum, te Garijp-Suameer-Eernewoude en te Oosthem; diens zoon ds. H. van Berkum te Wolsum en Westhem, een andere zoon ds. J. van Berkum te Warns. Verder ds. J. W. Becking te Oudwoude-Westergeest, Heeg, Anjum en Wons. Te Heeg werd laatstgenoemde opgevolgd door de bekende ds. J. J. Knap, later te Woudsend. Wat zullen wij verder nog voor namen uit de vele noemen? Ds. Nic. Schotsman (juist, de bekende van Leiden) stond te Sloten en te Sneek; de beroemde ds. J. W. Felix (voorman van de Confessionele Vereniging) te Longerhouw-Schettens en te Heeg. Ds. H. van Griethuysen Azn. (de bewerker van Dachsels Bijbelverklaring) diende Burgwerd-Hichtum-Hartwerd en Ylst. Te Ylst stond ook dr. W. van den Bijtel (dezelfde als die van Montfoort).

En dan vergeten we niet te noemen de grote ds. Am. Werumeüs Buning te Anjum (voorheen te Augsbuur bij Kollum en te Oostermeer). Toen deze laatste nog te Oostermeer stond, trokken er zelfs vissersvrouwen uit Paesens aan de Waddenzee te voet heen om hem te horen. Kerkgangers uit Driesum sloten zich dan onderweg bij hen aan en men vulde de tijd met geestelijke gesprekken. Ds. Buning, een geweldig man van postuur, was het die te Anjum kaartspelers bij de nek uit de herberg sleepte en het speelgeld in de kerkzak wierp ('Dat heb ik de duivel ontstolen!'). Zelfs 'afgescheidenen' gingen bij hem ter kerk, hoewel hun eigen voorgangers dat scherp veroordeelden, omdat men 'aldaar dan toch voor den afgod moest knielen' (nl. voor de Herv. Kerk) en zo zou men dan weder opgaan 'tot datgene, waarvan gij eertijds om hare walgelijkheid uitging'.

Rondom Dokkum

In vele hoeken van Friesland klonk dus in deze dagen in de Herv. Kerken (weer of nog) de bevindelijk prediking, met name ook rondom Dokkum. Merkwaardigerwijze juist in de Dokkumer Wouddorpen (Driesum, Wouterswoude, Murmerwoude enz.) niet. Wel in dorpen in de omgeving: Rinsumageest (ds. J. C. Venema, voorheen te Oosterzee en Echten; ds. P. D. Koopmans; ds. J. C. Eykman, voorheen te Neerlangbroek en te Balk; ds. A. E. Kingma), Wanswerd (ds. Los; ds. Kalshoven, later te Ede; ds. Warmolts; ds. Doornveld, later te Staphorst, e.a.), Reitsum (ds. Reneman, ds. Kingma, ds. Ploos van Amstel), verder in reeds genoemde dorpen als Ee, Engwierum, Anjum en ook te Hantum en Hantumhuizen.

De Prov. Vereniging van Waarheidsvrienden bloeide. Waar de gereformeerde prediking ontbrak, probeerde men die weer op de kansel te krijgen en tegelijk beijverde men zich voor de Chr. School. Dit alles dus als vruchten van het Réveil.

Hoe de Réveilgeest doorwerkte in Driesum en Wouterswoude D.V. een volgend maal.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen