Boekbespreking

Dr. K. H. Miskotte, In de Waagschaal (een keur uit de artikelen van dr. K. H. Miskotte uit de eerste vijf jaargangen van 'In de Waagschaal', verzorgd en van een inleiding voorzien door dr. G. G. de Kruijf, dr. A. J. Rasker, dr, B. A. Venemans, drs. J. R. Wolthaus); verzameld werk deel I, onder redactie van dr. J. T. Bakker, dr. A. Geense en dr. G. G. de Kruijf, Kokkampen 1982.

Dr. K. H. Miskotte, Als de goden zwijgen (over de zin van het Oude Testament), Verzameld Werk, Deel 8, onder dezelfde redactie; vierde druk; Kok-Kampen 1983, prijs ƒ 51, 50.

Twee delen verzameld werk van prof. dr. K. H. Miskotte, de in 1976 te Voorst overleden kerkelijk hoogleraar van Leiden. Hij doceerde in de dogmatiek, de ethiek, het kerkrecht en de zendingswetenschap. Naast deze delen en het reeds verschenen deel 6 (Miskotte's proefschrift) in deze uitgave van verzameld werk, zullen nog vijf banden volgen. In totaal dus acht banden, waar­ van drie delen herdruk van bekende uitgaven (zoals 'Als de goden zwijgen' en 'Het wezen der Joodsche religie), terwijl 5 delen onuitgegeven of moeilijk toegankelijk werk van Miskotte zullen bevatten.

Van de twee delen, die wij hier aankondigen, is het eerstgenoemde een selectie uit de artikelen van Miskotte, die hij geschreven heeft in het blad 'In de Waagschaal' (van 1945, dus vanaf de oprichting tot 1950), het blad, waaraan Miskotte jarenlang leiding heeft gegeven. Er zijn meer uitgaven verschenen met Miskottes bijdragen in 'In de Waagschaal'. In dit eerste deel van het verzameld werk valt nu vooral de nadruk op de eerste jaargangen. Miskote heeft in de vooroorlogse jaren en tijdens de bezetting in de jaren ’

40/’45 zijn hartgrondige strijd gestreden tegen de ideologie van het nazisme. En ook na de oorlog was het met zijn hartstochtelijke worsteling met de geest van de tijd bepaald niet gedaan. Prof. dr. A. J. Rasker noemt hem een 'originele interpreet in het moderne cultuurleven'. Miskotte was een groot kenner van zijn tijd en de machten, die in de moderne wereld een overheersende rol spelen.

Cultureel en literair, politiek en sociaal, maar vooral theologisch en homiletisch wierp hij zich in de strijd der geesten en ontmaskerde het atheïsme en nihilisme in het cultuurleven van de westerse mensheid. Daarbij bleef alles in zijn bezig-zijn cirkelen om de kansel, van waar de openbaring van de Naam zich naar zijn inzicht gezaghebbend baanbrak.

Deel 8 van het verzameld werk is een heruitgave van Miskottes bekende boek: 'Als de goden zwijgen' (over de zin van het Oude testament), in 1956 voor het eerst verschenen. Daarin gaat het er Miskotte om 'de structuren van de Heilige Schrift, zoals deze af te lezen zijn aan de polyfonie van het Oude Testament als getuigenis van de ene Naam, te ontvouwen en toe te passen op het moderne levensgevoel'. Vooral de 'Kleine tijdspiegel' (eerste deel van dit boek), handelend over de tweeslachtigheid van het nihilisme, dat in de tweeslachtigheid van de... religie wortelt is bekend. Hinrich Stoevesandt schetst in deze uitgave van 'Als de goden zwijgen' aan het eind de ontwikkeling van de Duitse vertaling van het boekwerk.

In de andere geplande delen van het verzameld werk van Miskotte zullen ondermeer worden gegeven 'Studies over het werk van K. Barth' (2) en 'Nog onuitgegeven preken en meditaties' (3). Miskotte is leerling geweest van K. Barth, al ging hij in dit leerlingschap ook eigen wegen. De bundeling van zijn belangrijkste geschriften, die in dit verzameld werk het nageslacht wordt aangeboden, maakt het ons beter mogelijk om kennis te nemen van wat deze diepzinnige theoloog bewoog. Wellicht is het de mystieke ondertoon vaii heel Miskottes existentiële bemoeienis

inzake de vraag, hoe Woord en wereld bij elkaar horen, waardoor Miskottes theologie een ondoorgrondelijk en tegelijk sterk boeiend karakter draagt. Dat hoeft ons niet te beletten om, luisterend naar zijn getuigenis, onze vragen te stellen en bezwaren te opperen. Het zijn hoofdsporen, waarop Miskotte zich in zijn theologiseren bewoog, scharnierpunten van de heilige godgeleerdheid. En het is nogal van belang om te weten, of Miskottes gang daarm ook voor ons richtinggevend kan zijn. Daarbij kan ik moeilijk verhelen, na bepaald meer dan oppervlakkige kennismaking met zijn geschriften, dat mijn inzichten in de verhouding Woord en wereld (ongetwijfeld het meest centrale thema in Miskottes oeuvre) van de zijne verschillen. Mijn bedenkingen beginnen bij Miskottes openbaringsbegrip en zij richten zich ondermeer ook op Miskottes verstaan van wat in de Bijbel geloven heet. Vooral dringt zich wat mij betreft de vraag op, wat onder bevinding dient te worden verstaan. Daarover heerst heel wat verwarring. En ik hoop graag dat het gesprek daarover in onze kerk, mede door dit verzameld werk van Miskotte, nieuwe stimulansen krijgt.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen