Uit Egypte heb Ik Mijn Zoon geroepen

Het gebeurde op een vergadering van de Wereldraad van Kerken. Een afgevaardigde uit Amerika deed wat neerbuigend tegen een theoloog uit Egypte. Waarop die een rake opmerking maakte. Hij sprak de woorden: 'Christus Zelf was bij ons. Voorzover ik weet, nog niet bij u'.

Deze uitspraak herinnert aan de vlucht van Christus naar Egypte. Het is een verhaal dat door de Egyptenaren met trots verteld wordt. De reis van Jozef en Maria met het Goddelijk Kind door de Sinaï naar de vallei Nitria in het westen en Assiut in het zuiden. Wie de kleine ouderkerk van de oude Sergiuskerk in Cairo bezoekt, krijgt te horen dat Maria en Jozef met Christus daar een maand lang zouden hebben gewoond. Jozef zou toen de kost voor zijn gezin verdiend hebben door als timmerman te werken op de Romeinse vesting Babylon. Een merkwaardig stukje kerkgeschiedenis in het gebied van de Nijl.

Een stukje geschiedenis

De Kerk van Egypte kan bogen op een langdurige historie. De Egyptische Christenen, de Kopten, beweren dat ze de Christelijke nakomelingen zijn van de oude Egyptenaren uit de tijd van de farao's. Volgens de overlevering heeft de evangelist Markus hun het Evangelie gebracht. De eerste bisschop van Alexandrië zou hij geweest zijn. Je kunt niet ontkennen dat in de eerste vijf eeuwen van onze jaartelling de betekenis van de Egyptische Kerk zeer groot was. Alexandrië was een groot middelpunt van de theologische wetenschap. De kerkvaders Clemens, Origenes, Athanasias kwamen allen uit Egypte.

Vaak denken we dat wij aan Afrika en Azië het Evangelie gebracht hebben. Maar voor Egypte gaat dat niet op. Eerder is het tegendeel het geval. Enkele lijnen willen we aanstippen.

In de derde eeuw was in de Westduitse stad Trier een legioen Romeinse soldaten gelegerd. Het bestond uit Egyptische soldaten en werd het Thebaanse legioen genoemd. Onder hen waren Egyptische christenen, die van hun geloof getuigden. Eén ervan was Mauritius Moritz, een martelaar voor het geloof, Sankt Moritz! Ook de kerkvader Athanasius kwam in Trier.

De Kopten hadden een sterk kloosterleven ontwikkeld. Egyptische monniken gingen naar Ierland. Later kwamen Ierse monniken, Willibrord, Bonifatius e.a. naar Nederland om hier het Evangelie te verkondigen. Wellicht kunnen we zelfs schrijven dat we het Kerstevangelie door de Egyptische christenen ontvangen hebben.

De Koptische Orthodoxe Kerk

Dit is de eigenlijke, oude Kerk van Egypte. De 'ingili's', de Evangelischen hebben zich in de vorige eeuw van haar afgescheiden. De Koptische Kerk is de grootste van het Midden-Oosten. Er zijn zo'n 6 miljoen Koptische Orthodoxe. Ongeveer 15% van de bevolking. De Kerk bezit zo'n 1500 kerken, talloze kloosters, ziekenhuizen, weeshuizen. Alleen al in de hoofdstad Caïro (zo'n 8 miljoen inwoners) wonen 1, 5 miljoen Christenen. De Kopten vormen een minderheid, waarmee in Egypte terdege rekening wordt gehouden. Dit zeer tot verdriet van de fundamentehstische Moslims.

De orthodoxe identiteit

Op het concilie van Chalcedon (451) zijn de wegen van de Kerk van Egypte en van Europa uiteen gegaan. De Kopten kenden slechts één natuur van Christus, nl. de Goddelijke. Dit isolement zou vele eeuwen duren. Doordat de Christenen een minderheid vormden in een Islamitisch land kwamen ze nog meer apart te staan. Dat brengt ons tot de zaak waar het om gaat: in het isolement lag hun kracht!

Door de Moslims wordt de godheid van Christus nadrukkelijk afgewezen. Maar daar is nu juist heel het christelijk geloven en de christelijke levenswandel mee gemoeid. De Godmenselijke unie in Christus moet zich in de gelovigen voortzetten. Het hoogste is het schouwen van God. Heel de liturgie is een vereniging van de hemel met de aarde. De Oosterse Kerk wandelt in het aanschouwen van de godheid van Christus. Dat maakt op ons de indruk van een vlucht uit de wereld. Maar dat gaf hen de kracht om staande te blijven.

Met name de laatste twintig jaar is in deze Kerk een opwekking gaande. Vermoedelijk kwam deze op gang door de aantrekkingskracht die de Evangelische Kopten uitoefenden. Zij gaven aan de orthodoxie de bijbel terug. Grote stukken van Gods Woord worden uit het hoofd geleerd.

Vooral de kloosters vormden de haard van de opwekkingsbeweging. Regelmatig zonden zij monniken uit om de gemeenten nieuw leven in te blazen. Ook de Kopten in de verstrooiing werden niet vergeten. Sedert kort beschikken de Nederlandse Kopten over een eigen monnik, priester Arsanios.

Maatschappelijk en sociaal geeft de Kerk een levend en bloeiend beeld. Zendingswerk werd in Kenya ter hand genomen. In de Markus Kathedraal in Cairo worden elke vrijdagavond 6-8000 jongeren met het Woord bereikt. 

De Koptische Evangelische Kerk

Dit is een zelfstandige Eyptische Kerk. Na 1854 ontstond ze door het werk van de Amerikaanse zending. Allereerst als een 'vernieuwings'-beweging in de oude Koptische Kerk. Dit viel niet helemaal in goede aarde, zodat in 1926 de Koptische Evangelische Kerk werd gesticht.

Het eigen karakter van de Evangelische Kerk werd gevormd door het zondagsschoolwerk, het jeugdwerk, de bijbelstudiegroepen, de nadruk op bijbellezen en prediking. Sterk zet men zich voor het onderwijs in. Naast het Seminarie in Cairo zijn er in het hele land ruim 40 scholen. Het Ramses College voor meisjes in de hoofdstad heeft 2500 leerlingen en een soortgelijke school in Assiut 2000. De scholen hebben een belangrijke bijdrage geleverd tot de ontwikkeling van de Egyptische vrouw. Ongeveer 60.000 aktieve leden telt deze Kerk.

De Evangelische identiteit

De ontstaansgeschiedenis bepaalt nog sterk het geestelijk klimaat van de Evangelischen. De persoonlijke bekering wordt benadrukt. Meestal wordt uitsluitend uit het Nieuwe Testament gepreekt. Het liedboek is doorgaans een verzameling van Amerikaanse opwekkingsliederen. De sobere liturgie wordt gevierd in eenvoudige kerkgebouwen.

Het gemeentelijke leven is zeer intensief. De hele week is een serie bijeenkomsten. De vrije Vrijdag (Islamitische zondag) geeft de kerk bijzondere mogelijkheden tot aktiviteiten onder de jeugd.

De theologie is nauw aan de Schrift gebonden. Zo sprak de Synode enkele jaren geleden uit dat geen vrouwen in het ambt van ouderling konden worden bevestigd op bijbelse gronden. Een veel gehoord argument is dat de Islam de kerk zal verguizen als vrouwen in het ambt worden gesteld. De Kerk heeft weinig ouderlingen. Maar als men wordt ingezegend als ouderling is men dit voor het leven. Een ambt is niet 'wegneembaar'.

De meeste christenen roken en drinken niet. Bij hen heerst ook grote zorg over de zo grote vrijheid in het Westen.

Tenslotte

Jezus is in Egypte geweest. Tot de dood van Herodus. Egypte, de aartsvijand van Israël. Het land dat het volk onderdrukte. Direkt na de geboorte strekt God in dit Kind Zijn handen uit naar een wederstrevend volk, naar de Egyptenaren. Weet u, nu Christus er geweest is, brak er zelfs voor Egypte een toekomst aan.

We begonnen met: Christus Zelf was bij ons. We eindigen met Jesaja 19 : 21a: 'En de Heere zal de Egyptenaren bekend worden, en de Egyptenaars zullen de Heere kennen te dien dage'.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen