Een gereformeerd kerkboek

Vóór mij ligt een boek, dat qua omvang en inhoud te vergelijken is met de kerkboeken, die men in oude kerken hier en daar nog aantreft op de kansels en in de ouderlingen-, diakenen- en kerkvoogdenbanken. Het heet Gereformeerd Kerkboek, is uitgegeven in opdracht van de vrijgemaakte Gereformeerde deputaten van de synode van Heemse 1984/85 en kost in de gebonden kanseluitgave die ik toegezonden kreeg ƒ 45, 50. Uitgeverij Vijlbrief in Haarlem heeft het geheel zeer verzorgd uitgegeven, met een prachtige letter; slechts is de bladspiegel in sommige onderdelen te vol gedrukt. Ik neem aan dat de eenvoudiger uitgaven van hetzelfde kerkboek op dezelfde wijze inhoudelijk zijn uitgegeven.

Wat de inhoud betreft: naast Psalmen en Gezangen, waarover straks nader, treft men er de vroegchristelijke belijdenisgeschriften en de Nederlandse belijdenisgeschriften in aan, enige orden van dienst — waarin de groet namens de Vader en de Zoon, en niet uit naam van de Heilige Geest mij als mogelijkheid een te grote plaats inneemt — de komplete formulieren in een bijgewerkte vorm en tal van gebeden. Ook het Kort Begrip en de vrijgemaakte kerkorde ontbreken niet. Wel ontbreekt de Ziekentroost, zowel de lange als de korte vorm. Zij is vervangen door twee gebeden bij ziekte, die het echter niet halen bij de diepte, die uit de Ziekentroost en de Troostrijke uitspraken in doodsnood spreekt. Sedert de proeve van dit kerkboek in 1975 is er een en ander gewijzigd. Het Ten geleide van het huidige boek legt er ook getuigenis van af. Wat mij verheugt, is dat in deze definitieve uitgave — maar wat is definitief? — zoveel belijdenisgeschriften zijn opgenomen, en dat het Schriftbewijs bij belijdenisgeschriften en formulieren overvloedig aanwezig is. Opmerkelijk mag heten dat de muzieknotatie van sommige Psalmen en Gezangen is 'aangepast' aan die van het Liedboek. Wat het Ten geleide niet vermeldt, maar wat men ontdekt, wanneer men het Register van de auteurs van Psalmberijmingen opslaat, is dat 48 berijmingen aan het Liedboek der kerken ontleend zijn. Kon dat niet tegelijk met die opmerking over de muzieknotatie in het Ten geleide vermeld zijn?

Het Kerkboek vermeldt 41 Gezangen, waarvan er 5 qua tekst uit het Liedboek rkboek stammen. De eerste negen omvatten onze Enige Gezangen achter de Psalmen, met dien verstande dat Morgen- en Avondzang naar achteren geschoven zijn en enige andere ontbreken. Menige Hervormde zou er overigens jaloers op zijn, wanneer hij hier het Ere zij God als gezang 11 aantreft. Ten opzichte van de Proeve van 1975 zijn er geen schokkende veranderingen. Het bundeltje herinnert sterk aan de vroegere Gezangen, die in de synodale Gereformeerde Kerken hun intrede deden.

De tekst van de Belijdenisgeschriften en formulieren is aangepast aan het taaieigen van nu. Inhoudelijk is hier weinig of niets veranderd. In art. 36 van de Nederlandse Geloofsbelijdenis bijvoorbeeld zet men nog steeds de woorden: om te weren én uit te roeien alle afgoderij en valse godsdienst, om het rijk van de antichrist te gronde te werpen, aan de voet van de bladzijde met de mededehng dat de synode van Utrecht 1905 deze woorden verwijderde. Wat betekent nu zo'n zin? Is men het met 1905 eens? Door zo'n beslissing volgt men een zeer groot deel van de gereformeerde vaderen niet. Theocratisch belijden en theologiseren in de wetenschap dat de strijd tussen Christus en de Antichrist zich in belangrijke mate op het terrein van de overheid afspeelt, behoren nu eenmaal tot de Reformatie naar calvinistische snit.

Ik feliciteer de vrijgemaakte broeders met deze uitgave. Ik betwijfel echter, of de uitgave zoveel nieuws biedt, dat een aparte uitgave van deze allure en op grond van zoveel noeste arbeid gerechtvaardigd is. Uiteraard speelt hier de funktie van zo'n boek in een kerkgemeenschap een belangrijke rol. Verder zullen de broeders het mij niet euvel duiden, wanneer ik hun de Ziekentroost en de theocratie terugwens.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen