Rondom Woord en Sacrament

Wilt gij getrouw zijn...

Wanneer onze nieuwe lidmaten één dezer weken de openbare belijdenis van hun geloof afleggen, geven zij hun jawoord op enkele belijdenisvragen die hen gesteld worden. In één van die vragen wordt hen voorgelegd of zij getrouw willen zijn onder de bediening van het Woord en de Sacramenten. Hun jawoord op deze vraag vertolkt het begeren om het leven in te richten rondom Woord en Sacrament zoals aangegeven in de titel van dit artikel. Leven rondom Woord en Sacrament..., zo zou je inderdaad het leven van een christen kunnen typeren. Uiteraard zijn ook andere aanduidingen denkbaar, die evenveel recht van spreken hebben. Laten we echter door bovenstaande typering eens, de nadruk mogen leggen op de grote betekenis van de bediening van het Woord en de Sacramenten voor een leven vanuit de belijdenis des geloofs.

De vraag om getrouw te zijn onder Woord en Sacrament heeft twee kanten. Allereerst bedoelt zij dat je door deze trouw de gemeente mee helpt bouwen. Van een belijdend lid van de gemeente mag een dergelijk trouw verwacht en gevraagd worden.

Toch is er nog een andere kant aan deze zaak. De vraag om getrouw te zijn onder de bediening van Woord en Sacrament is ook gericht op het welzijn van de nieuwe lidmaten zelf. Het christelijke leven is eenvoudig ondenkbaar zonder de functie van Woord en Sacrament. De vraag naar trouw onder Woord en Sacrament is van gelijke strekking als die van een dokter die tegen zijn patiënt zegt: beloof je mij datje deze medicijnen elke dag zult innemen? In deze zin getuigt de vraag van een bijzondere zorg voor de nieuwe lidmaten.

Het afleggen van de openbare belijdenis is geen eindpunt van de geloofsweg, maar een mijlpaal. De weg ligt vooruit. Het is zoals Kohlbrugge zijn gemeente leerde: Vr. Hoe lang hebt gij over de eerste vraag en het eerste antwoord van de Catechismus te leren? Antw. Mijn gehele leven lang'. In dit levenslange leerproces zijn Woord en Sacrament de leermiddelen die de Heilige Geest gebruikt om ons bij het leerdoel te brengen, namelijk het kennen van de Heere. Vanuit het verkeren onder de bediening van Woord en Sacrament gaat Gods wil in in ons dagelijkse leven, lerend en aflerend, ontdekkend en vertroostend, afbrekend en vernieuwend. Opdat we als mensen Gods volmaakt zijn, tot alle goed werk volmaakt toegerust (2 Tim. 3:17).

De eenheid van Woord en Sacrament

We kunnen tussen Woord en Sacrament (Doop en Avondmaal) allerlei onderscheid aanbrengen. Bekend is de onderscheiding dat het Woord hoorbaar en het Sacrament zichtbaar is. Toch betekent deze onderscheiding allerminst een scheiding. Integendeel, er is een diepe eenheid tussen Woord en Sacrament. Deze eenheid ligt hierin dat zij beide Christus tot inhoud hebben. Woord en Sacrament willen beide hetzelfde, 'Dezelfde' uitspreken, presenteren, namelijk Christus Jezus en die gekruisigd (1 Kor. 2 : 2).

In onze tijd is de prediking sterk in beweging. Dat is opzichzelf niet zo erg, omdat de prediking put uit de Schrift, Die een overvloeiende fontijn van materiaal biedt. Dat mag een veelkleurigheid aan de prediking van het Woord met zich mee brengen. Toch kan deze veelkleurigheid ongemerkt tot een bonte veelvuldigheid verworden. Dan dreigt de eenheid van de prediking verloren te gaan en daarmee ook de eenheid in het geloofsleven van de gemeente. Dan krijgt de polarisatie zijn kans. Welnu, een sterk op elkaar gericht zijn van Woord en Sacrament kan hiervoor behoeden.

We zouden kunnen zeggen dat de inhoud van de Sacramenten een vaste structuur aan de prediking biedt, die haar bewaart

voor een heilloos uiteenvallen, waardoor ook het geloofsleven van de gemente uiteenvalt.

Laten we in dit verband eens op het Avondmaal letten. De bijbelse betekenis van dit Sacrament wordt zichtbaar in het breken van het brood en het vergieten van de wijn.

In deze handeling treedt zo scherp het plaatsvervangend lijden en sterven van Christus voor ons (pro me) naar voren. Deze betekenis van het Avondmaal vormt een wezenlijke bouwsteen voor de prediking. Maar ook de gedachte van de onderlinge gemeenschap aan de Avondmaalstafel, de offerbereidheid en de toekomstverwachting van de Avondmaalsgangers zijn kernen in het Sacrament. Laten zij dat ook zijn in de prediking. Zo bezien biedt het Sacrament een vaste lijn, een bijbelse structuur aan de prediking. Een gereformeerde prediking spoort in deze zin met het Sacrament. Dat is geen ééntonigheid, maar een éénheid in de veelkleurigheid van de Bijbelse boodschap. Deze prediking kan bewaren voor verdergaande verdeeldheid. Is een prediking van zonde en genade, van geloof en bekering, van rechtvaardiging en heiliging, in evenwicht verbonden, niet hard nodig?

De versterkende functie van het Sacrament

Behalve deze structuurverlenende functie van het Sacrament t.a.v. de prediking is er ook de omgekeerde beweging. Het Woord bepaalt ook de inhoud van het Sacrament. In dit licht bezien vormt het Sacrament een zichtbare bevestiging van datgene, wat in de prediking wordt vertolkt. Het Sacrament versterkt het zwakke geloof omdat het (nog eens), zichtbaar, uitspreekt wat in de prediking hoorbaar gebeurt.

Dat wordt meteen al duidelijk in de Doop die bediend wordt aan nieuwe lidmaten, die als kind niet gedoopt zijn. Het is altijd weer een ontroerend moment om nieuwe lidmaten die zojuist belijdenis deden gedoopt te zien worden, waarbij zij neerknielen temidden van de andere lidmaten en temidden van de gemeente. Deze volwassendoop is enerzijds verschillend van de kinderdoop. Het is geen verlate kinderdoop. Het is een doop met een eigen spits. Bij de kinderdoop wordt het geloof door de ouders, plaatsvervangend voor het kind, beleden. Bij de volwassendoop doet de dopeling het zelf Toch is er anderzijds ook overeenkomst tussen de kinderdoop en de volwassendoop. Ook de volwassendoop is niet primair een bevestiging van het geloof, maar van Gods genadeverbond, van het vernieuwende, herscheppende werk van de Heilige Geest in ons leven. Het stervenin de doodsrivier en het opstaan in het nieuwe leven met Christus, in het kader van het geloof, is het werk van God. Meteen na het jawoord van de belijdenis, klampen we ons vast aan, vallen we terug op Gods werk. Zo mag de bediening van de volwassendoop, naast de bediening van de 'normale' kinderdoop, de andere zijde zijn van de dezelfde boodschap, namelijk Gods genade, waarmee Hij tot ons komt, voordat wij tot Hem komen.

De openbare geloofsbelijdenis geeft ook toegang tot het Sacrament van het Heilig Avondmaal. Vraag én antwoord 81 van de Heidelbergse Catechismus, waarin ge­ sproken wordt over de zelfbeproeving voor het Avondmaal, zou de inhoud van ons jawoord bij de geloofsbelijdenis kunnen zijn. We belijden dat we onszelf mishagen vanwege onze zonden; we belijden dat we geloven dat die zonden ons om Christus wil vergeven zijn; dat ook onze overblijvende zwakheid met Zijn lijden en sterven bedekt is. We belijden ook dat we begeren hoe langer hoe meer ons geloof te sterken en ons leven te beteren.

Wat is het mooi wanneer nieuwe lidmaten van hieruit de weg naar de Avondmaalstafel wordt gewezen en zij die weg voor het eerst in hun leven mogen gaan. Hier heerst geen dwang. Hier is geen sprake van automatisme. Het is een heilige opdracht van de dienaar van het Woord om de nieuwe lidmaten in hun ontluikend of reeds openbloeiend geloofsleven te helpen over de drempels van mensenvrees en twijfel heen te komen. Hier is de prediker pastor in optima forma. Hier mag ook de gemeente tonen wat zij waard is. Maar als dan de stap mag worden gedaan, treedt dé versterkende functie van het Sacrament zo verrassend naar voren. En wordt een diepe eenheid tussen Woord en Sacrament persoonlijk beleefd.

Gehandicapten en het Sacrament

We zien de wijsheid van God in de gaven van Woord en Sacrament oplichten, wanneer we nog eens even stilstaan bij onze gehandicapten. We denken dan aan onze doven en blinden. Wat kan de zichtbaarheid van het Sacrament een zegen zijn als we van de hoorbaarheid van het Woord verstoken zijn. Wat kan omgekeerd de hoorbaarheid van het Woord een zegen zijn als we van de zichtbaarheid verstoken zijn.

Wat is het echter een wonder van Gods genade dat èn de ziende, èn de horende, èn de blinde èn de dove hierin één zijn dat zij het Sacrament van het Heilig Avondmaal kunnen voelen en proeven. Dan smaken zij samen dat de Heere goed is. Dan ervaren zij bevindelijk de diepe éénheid in Christus door de Heüige Geest. Het Sacrament is voor hen de bevestiging van het Woord dat zij hoorden in de prediking of voelden in brailleschrift of vingertaai.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen