Globaal bekeken

Dezer dagen ontvingen we de doctoraalscriptie van ds. L Wüllschleger, getiteld 'Schismateken en novateurs', over Remonstranten en Contraremonstranten in Den Haag (1612-1618). Hier volgt de 'Hollantsche Transformatie', waardoor Joost van den Vondel zijn 'Gommer en Armijn te tioof schreef.

• Hollantsche Transformatie

Onder de titel 'Hollantsche Transformatie' schreef Joost van den Vondel het gedicht dat hieronder staat afgedrukt. In deze dichtregels zijn zo ongeveer alle ingrediënten aanwezig van het conflict, dat zich in de Nederlanden afspeelde tijdens het Twaalfjarig Bestand in de oorlog met Spanje. We horen in de eerste plaats over Gommer en Armijn. De namen van de Leidse professoren Gomarus en Arminius werden in de zeventiende eeuw tot leuzen. Om hen heen groeiden twee kerkelijke partijen, de Arminianen en de Gomaristen, die leder weer voor een bepaald geloofstype stonden en een daarmee verbonden theologische lijn. De confrontatie tussen deze twee verschillende theologische concepten kunnen we beschouwen als de nerf van de protJIematlek die aan het begin van de zeventiende eeuw werd uitgevochten. Vondels gedicht begint en eindigt ermee. En Vondel doet ook een uitspraak over zijn visie op dit conflict: het waren Beza en Calvijn (in één adem genoemd!), die tegenover de 'gesonde reen' stonden.

• GOMMER EN ARMIJN TE HOOF

Gommer en Armijn te Hoof Dongen om het recht Geloof.

Yders Ingebracht bescheyt In de weegh-schael wert geleyt.

Doctor Gommer arme knecht haddet met den eersten slecht; Mits den schranderen Armijn Tegen Beza en Calvijn Ley den rock van d'Advocaet, En de Kussens van den Raet.

En het breyn dat geensins scheen Ydel van gesonde reen. Brieven die vermelden plat 't Heyllgh Recht van eicke Stadt.

Gommer sach vast heen en gins, Tot zoo langh mijn Heer de Prins Gommers zijd' (die boven hing) ^^oosten met zijn stale Kling, Die zoo swaer was van gewicht, Dat al 't ander viel te licht.

Doen aen-bad eick Gommers Pop, En Armijn die kreegh de schop.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen