Onze mensvisie bekeken!

Het opvoeden gaat niet alleen uit van de opvoeder, maar opvoeder en opvoedeling zijn in hun leven samen op weg. Bij dit levensproces staat de volwassen mens voor ogen.
Wanneer we het woord 'volwassen' in tweeën splitsen ('vol' en 'wassen'), wordt ons de betekenis duidelijk.
We zien in het woord 'wassen' verwantschap met het Duitse woord 'wachsen'. Wachsen betekent groeien.
Dit groeiproces kan niet zonder verzorging. We bedoelen niet alleen verzorging in lichamelijke zin, maar zeker ook in geestelijke zin. Het verzorgen van de opvoedeling vindt plaats met een doel in de toekomst. Bij het doel dat de opvoeder voor ogen staat, speelt zijn mens- en levensbeschouwing een belangrijke rol.

De bijbelse mensvisie
Op grond van Gods Woord mogen we weten, dat de mens naar Gods beeld en gelijkenis is geschapen. Hij gaf deze mens een opdracht:
* God liefhebben en Hem dienen;
* de aarde vullen, bewerken en bewaren.
De mens krijgt de volle verantwoordelijk­ heid om te leven op deze aarde. Dit maakt de mens tot een unieke schepping.
God schiep de mens naar Zijn beeld. Dat is van fundamentele betekenis.
Wanneer dit niet het geval zou zijn, zouden we in Genesis kunnen lezen: God schiep de mensen naar hun aard. Dan was de mens niet te onderscheiden van de lagere natuur.
De verhouding tot God is een relatie van onderschikking en gehoorzaamheid in vrijheid.
God schiep man en vrouw. Naast individualiteit is er in het leven, van de mens ook sprake van socialiteit. De verhouding tot de medemens is nevenschikkend: de naaste liefhebben als onszelf.
Het is voor de mens een Goddelijke opdracht om de aarde te bewerken en te bewaren.
Wanneer we Romeinen 7 : 14 t/m 26 lezen, krijgt het mensbeeld een bijzondere dimensie. In dit Schriftgedeelte komt tot uiting hoe de vrijheid èn de verantwoordelijkheid van de mens zich tot elkaar verhouden. Verantwoordelijkheid houdt een keuzemogelijkheid in. En juist in die vrije keuze vóór God mag de mens zijn bestemming vinden.
Hier is sprake van vrijheid, gekenmerkt door liefde.
God riep in de boom der kennis des goeds en des kwaads de mens op tot liefde in vrijheid. Deze vrijheid gebruikte de mens door ongeloof verkeerd. De mens gebruikte deze vrijheid niet om dienend bezig te zijn, maar in eigen belang (om als God te zijn!). Dat betekent, dat ieder mens van nature een zondaar is en het onmogelijk is om God te kennen en Hem in ons leven te eren. God laat de mens niet in de steek, maar roept ons in Christus toe: 'Laat u behouden uit dit verkeerde geslacht en bekeert u tot de levende God'.
|Wanneer we de Heere Jezus leren kennen als onze persoonlijke Borg, dan eindigt dit leven niet in een eeuwige dood, maar in een eeuwig leven. De weg tot de Heere Jezus Christus voert naar de eeuwige — de door God bedoelde — bestemming van de mens.

Niet-christelijke mensbeelden
Elk niet-christelijk mensbeeld richt zich op enkele mogelijkheden van de mens, maar zelden op de gehele mens. We geven hiervan enkele voorbeelden:
* 'De mens is een op zichzelf gericht wezen, dat leeft tot zelfbehoud en zelfverwerkelijking'.
Deze uitspraak over het 'wezen' mens is typisch van biologische oorsprong (bijv. Darwin).
De mythe van de zelfontplooiing vindt hierin haar voedingsbron. Deze hele biologische kijk op de werkelijkheid heeft in het Montessori-onderwijs haar uitwerking gekregen.
Opvoeding en onderwijs zijn in dit klimaat slechts het bieden van ontwikkelingsmogelijkheden, het scheppen van een gunstig klimaat tot zelfontplooiing.
* 'De mens is een denkend wezen'.
In dit klimaat is de opvoeding en het onderwijs: de kinderen opleiden tot hoge intellectuele prestaties. Aan gevoel, lichamelijke vorming en kunstzinnigheid komt men hier echt niet toe.
* 'De mens is een bij uitstek sociaal wezen'.
Dit is in extreme vormen terug te vinden bij het onderwijssysteem in Rusland èn — zij het genuanceerder — ook bij het socialisme in ons eigen land.
In deze sfeer past geen individueel onderwijs.
Voor Rusland geldt dan ook nog dat het daar de staat is die inhoudelijk aangeeft wat de doelstellingen van het onderwijs en de opvoeding moeten zijn.

Het mensbeeld en de opvoeding
In het gezin en het onderwijs komen we bij de opvoeding van onze kinderen in aanraking met de cultuur (de invloed vanuit de samenleving).
Deze relaties worden bepaald door de relatie met God. Dat betekent niet, dat we niet met de cultuur bezig mogen zijn. Christelijke opvoeding is ook niet alléén op het hiernamaals gericht. We moeten zowel met het één als met het ander serieus bezig zijn. De opvoeding verkeert in een spanningsveld, dat wordt opgeroepen door de zondige mens.
Het is in de opvoeding een bijzondere opdracht om ieders aard en aanleg te helpen ontwikkelen tot een eigen persoonlijk­heid. Daarbij moet de opvoeder de opvoedeling voorgaan in een leven, waarin we ons in dienst stellen van God en de naaste. Het blijft mogelijk de zondige mens op te voeden, dankzij Gods genade over het menselijk leven.
Wanneer een mens weer in een juiste verhouding tot de Schepper wordt gebracht, wordt het mensenkind weer een kind van God. We hebben hier te maken met een nieuwe schepping.
Dit is nooit alleen het resultaat van de opvoeding, omdat Gods genade een verdienste van Christus is.
Dit stijgt ver boven de opvoeding uit!

Mensenwerk?
In deze turbulente tijd — met verschillende visies op de mens — staat het kind.
Niet zo maar een kind, maar een schepsel van God en dus waard om gerespecteerd te worden. Dit moet ons bewust maken van onze enorme verantwoordelijkheid èn afhankelijkheid van de Heere. Vooral dat laatste is vertroostend en geeft moed om verder te gaan. Ondanks het feit dat ons werk mensenwerk is, kunnen we de kracht hiervoor ontvangen van onze levende God!
Hierbij stellen we de volgende vragen:
'Hoe worden onze kinderen toegerust tot de arbeid in deze wereld? Door wie worden ze onderwezen en op welk spoor worden ze gezet? Geldt daarbij de Bijbel als richtsnoer voor het denken en handelen?' Elke leerling moet zich op school thuisvoelen, moet zich geborgen weten. Daarin moet de christelijke school herkenbaar zijn. Als de omgang met de Bijbel niet op de christelijke school plaatsvindt, onderscheidt ze zich in geen enkel opzicht van het openbaar onderwijs. In het openbaar onderwijs staat de mens centraal. In het christelijk onderwijs staat Gods schepsel centraal.
De openbare school zal zich funderen op het waardebesef van de mens, de christelijke school zal dit in God zoeken. Daarin zit een levensgroot verschil.
We mogen onze kinderen — in opvoeding en onderwijs — wijzen op de verwachting en de hoop.
Elke dag opnieuw zal de christelijke school in de omgang met de Bijbel mogen appelleren aan de bijstand van de Heilige Geest. Alleen door die Geest en door dat Woord kan een school van christelijkheden worden tot een school van Christus.
De kinderen moeten in de eerste plaats steun vinden bij hun ouders en in de tweede — zeker niet de onbelangrijkste — plaats bij hun leerkrachten, die mogen (moeten!) spreken van het ene nodige.
Wie is — als opvoeder en leerkracht — tot zo'n taak bekwaam? In onszelf zijn we hiertoe onbekwaam.
Maar we worden bemoedigd door de woorden uit 2 Korinthe 3 : 5: Niet dat wij van onszelven bekwaam zijn iets te denken, als uit onszelven; maar onze bekwaamheid is uit God!'

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen