Boekbespreking

Dr. W.H. Velema (red.), Delen in het heil, uitg. Kok/Voorhoeve, Kampen, 85 blz., prijs ƒ 16,50.
Tijdens themadagen van de Theologische Hogeschool van de Christelijke Gereformeerde Kerken in Apeldoorn in februari 1988 kwam het thema 'de toeëigening van het heil in Christus' uitvoerig aan de orde in een viertal lezingen. Dr. W.J. Quist belicht het onderwerp vanuit de brieven van Paulus. We zoeken, aldus drs. W.J. Quist, tevergeefs in het Nieuwe Testament naar een heils-ordelijke systematiek. Met dat te stellen wordt intussen niet ontkend dat er wel degelijk vaste lijnen zijn te ontdekken als het gaat om de vraag: hoe wordt het heil van God bij een mens thuisgebracht. Het geloof is een centraal begrip. Langs de weg van het geloof in Christus delen we in het heil. De prediking in de kracht van de Heilige Geest kiest God daartoe als Zijn medium. Leerzaam is te lezen hoe vanuit de Schrift wordt duidelijk gemaakt dat ook de mens mede betrokken wordt in het komen tot het geloof. Het geloof als beslissing gaat niet buiten de mens zelf om. Er is de indicatief van het heil waarop de imperatief rust. Prof. C. Trimp behandelt het thema in het perspektief van historie en konfessie. Calvijn, Luther, de Gereformeerde belijdenisgeschriften worden over het thema geciteerd. Prof. Trimp gaat dan in op de vraag wat er sinds de zestiende eeuw nu eigenlijk gebeurd is terzake de toeëigening des heils. Hij waardeert de pastorale prediking van de Nadere Reformatie, maar tekent ernstig bezwaar aan tegen filosofische methoden, die in de bezinning binnendringen en tegen de overspannen aandacht voor het subject. Het heil wordt geschematiseerd en dientengevolge wordt ook de toeëigening geperst in een schema en methode die vervolgens als norm aan de gemeente wordt voorgehouden. Trimp acht het een van de zegeningen van de twintigste eeuw dat de zestiende eeuw herontdekt is binnen de Gereformeerde Gezindte. Hij acht dat de gemeente recht heeft op een verbondsmatige prediking die het subjectivisme en het religieuze individualisme bestrijdt met een persoonlijk gerichte prediking van Gods beloften en geboden. Prof. Velema belicht het thema vanuit de prediking. Ik proef bij het lezen van zijn verhaal toch een zeker onderscheid in vergelijking met dat van prof. Trimp. Velema heeft meer waardering, meer begrip voor wat de prediking van de Nadere Reformatie bedoelde. We mogen de standen en er­ varingen in de prediking niet zomaar terzijde schuiven en zeggen: het gaat om geloof zonder meer. Geloof is ook leven, beleven, geloof impliceert ervaring. En die geloofservaring moet in de prediking ook aan de orde komen, acht prof. Velema. Anderzijds waarschuwt hij terecht voor het gevaar dat de ervaring tot norm wordt gemaakt in de prediking. Ervaringen mogen nimmer de structuur van het te prediken evangelie bepalen. Velema's verhaal is zeker voor predikanten een leerzame studie bij de wekelijkse zorg voor de rechte prediking. Hij staat helemaal in de lijn van één van zijn voorgangers aan de Hogeschool: Kremer met zijn 'Geestelijke leiding in de prediking', te vinden in de bundel 'Priesterlijke prediking' (1976). Dr. W. Verboom belicht het thema vanuit het pastoraat. In de moderne vakliteratuur is het thema geheel afwezig en kennelijk een gepasseerd station. Verboom ziet de toeëigening ingebed in het kader van het verbond. Ook vraagt hij terecht aandacht voor psychologische factoren. Geloofsvragen liggen veelal geheel vervlochten met levensvragen. Boeiend zijn de modellen die Verboom aangeeft en die hij in het eigen pastoraat terzake de toeëigeningsvragen is tegengekomen: het arrivémodel, het onverschilligheidsmodel, het aktivistisch model, het passivistisch model, het aanvechtingsmodel en het groeimodel. Terecht sluit hij af met de nadrukkelijke onderstreping van de eigen habitus van de pastor. Uit de brede weergave van de inhoud van dit boek moge duidelijk zijn hoeveel leerstof er in te vinden valt voor ieder die ambtelijk en persoonlijk geconfronteerd wordt met de vraag die Luther reeds intensief bezighield: hoe krijg ik een genadig God. Voor velen kennelijk en helaas een achterhaalde vraag, maar niet voor de mens die door het Woord in de tegenwoordigheid Gods wordt geplaatst.
J. Maasland, Capelle aan den IJssel

Ds. C. van Atten, e.a., red., Rondom de Bijbel, deel 6. Uitg. Buijten en Schipperheijn, Amsterdam, 69 blz., prijs ƒ 8,90.
In de serie Rondom de Bijbel verscheen deel 6. Het past in het (lineaire) leerplan dat in de catechese wordt gebruikt, zoals opgesteld door een werkgroep in de Chr. Ger. Kerken.
Het boekje is bestemd voor catechisanten vanaf 17 jaar. Er worden negen lessen geboden over de volgende onderwerpen: Gods verbond, de doop, het avondmaal, de openbare geloofsbelijdenis, belijden, belijdenisgeschriften (1 en 2), blijven bij je belijdenis, leven door de Geest. Daarna volgt een herhaling en het boekje sluit af met een literatuurlijstje.
Elke les bestaat uit de volgende onderdelen: gespreksvragen, bijbelstudie, toelichting, lesvragen, bijbeltekst, leskern, catechismusstudie, gesprek. De illustraties zijn van T. Wubs.
Evenals dat van de eerder verschenen deeltjes van deze losbladige catechese gezegd is, heb ik ook voor dit deel veel waardering. Het is een goede manier om in onze tijd op gereformeerde wijze te catechiseren, zowel naar vorm als inhoud.
Verschillende elementen worden bijeengehouden, zoals informatie èn gesprek, Bijbelstudie èn catechismusstudie. Er is wat voor de volgorde doop-avondmaal-geloofsbelijdenis te zeggen, zoals in dit boekje gebeurt. In de belevingswereld van de jongeren kan de volgorde doop-belijdenis-avondmaal misschien beter gehanteerd worden.
De catecheet zal wel zijn handen vol hebben om het boekje in één catecheseseizoen te behandelen, zeker als hij toch ook ruimte wenst voor zijn eigen inbreng. Een fijn catechisatieboekje.
W. Verboom, Hierden/Harderwijk

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen