Torenspitsen-Gemeenteflitsen

BENTHUIZEN
Wie Benthuizen nadert, ziet van welke kant hij ook komt, reeds van geruime afstand de kleine toren van de hervormde kerk aan de Dorpsstraat, niet groot en imposant als in veel andere plaatsen, maar toch duidelijk zichtbaar aanwezig. Elke zondag komt de gemeente in deze kerk bijeen. Als wij daarover nadenken, worden wij erbij bepaald, dat op deze plaats reeds vele jaren Gods Woord verkondigd is. Geslacht op geslacht heeft zich hier gezet onder de prediking van het Woord. In al die preken, zo mogen wij hopen, is gewezen op de Heere Jezus Christus, de Zaligmaker van zondaren.
In het dorp Benthuizen drong eerst in 1583 de Reformatie zover door, dat men behoefte kreeg aan een eigen predikant. Men had eens bij de buren geluisterd. Vervolgens beriep men de predikant van Hazerswoude. Hij was dus de eerste predikant in Benthuizen. Zijn naam was ds. Janszen.
In de zeventiende eeuw kreeg ook Benthuizen zijn deel in het grote geschil tussen de Arminianen en de Contra-Remonstranten. Dit is niet zo'n wonder als men bedenkt, dat dit geschil dichtbij begon, namelijk in Leiden. De gemeente van Benthuizen werd toen gediend door een predikant genaamd Andries Volkertszoon. Hij was een Arminiaan. Aanhangers van Gomarus hadden dit al spoedig in de gaten. Zij kwamen uit Leiden naar Benthuizen om daar eigen kerkdiensten te beleggen. Maar de inwoners van Benthuizen bleven hun eigen predikant trouw. Toch moest deze het verliezen. De Synode van Dordrecht 1618/1619 zette alle remonstrantse predikanten uit hun ambt. Dit trof ook ds. Volkertszoon. Hij werd opgevolgd door ds. Abeleven.
Sedert de Reformatie hebben zo'n 50 predikanten de gemeente van Benthuizen gediend. Eén van hen was de bekende ds. Ledeboer Hij was afkomstig uit een welgestelde Rotterdamse koopmansfamilie. Hij was op 30 september 1808 geboren. Een zwakke gezondheid paarde hij aan een goed verstand. Nadat hij de Latijnse school had doorlopen, ging hij in Leiden theologie studeren. In 1834 was hij beroepbaar. Enige tijd later werd de gemeente van Benthuizen vacant. Er meldden zich twaalf candidaten, die wel graag een beroep uit Benthuizen zouden ontvangen. De kerkeraad bracht met algemene stemmen een beroep uit op candidaat Ledeboer. Het was inmiddels 1838 geworden, toen hij als predikant van Benthuizen werd bevestigd. De eerste moeilijkheden ontstonden na de ambtsdragersverkiezingen in 1839. Inwoners van Hoogeveen, een buurtschap net buiten Benthuizen, tekenden bezwaar aan dat de verkozen ambtsdrager niet uit Hoogeveen kwam. Zij meenden daar op grond van een afspraak uit 1802 recht op te hebben. Ds. Ledeboer wist van deze afspraak niet. Hij meende dat de verkiezing op wettige wijze had plaatsgevonden.
De zaak escaleerde. De inwoners van Hoogeveen zochten het hogerop. De classis sommeerde predikant en kerkeraad de zaak af te wikkelen ten gunste van de bewoners van de buurtschap. Intussen had ds. Ledeboer ontdekt, wat het betekende zich onder de kerkelijke reglementen te stellen. Hij voelde zich schuldig, dat hij deze ondertekend had. Hij kwam zeer onder spanning te staan. Deze spanning ontlaadde zich, toen hij tijdens een kerkdienst op 8 november de reglementenbundel en het gezangenboek van de kansel wierp. Na de dienst ging men in optocht naar de tuin van de pastorie om beide bun­dels te begraven. Het gebeuren bracht nogal wat deining teweeg. In de week die volgde op de bewuste zondag, werd ds. Ledeboer geschorst. Het werd hem verboden nog langer in de kerk van Benthuizen te preken. Het gevolg was dat hij elders het Woord ging bedienen. Nimmer heeft hij zich bij een andere kerk aangesloten. Her en der ontstonden Ledeboeriaanse gemeenten, die ook na zijn dood in 1863 bleven bestaan. In 1907 slaagde ds. G.H. Kersten erin, de kruisgemeenten en Ledeboerianen te verenigen tot: De Gereformeerde Gemeenten in Nederland en Noord-Amerika.
Op de plaats van het huidige kerkgebouw stond in de Middeleeuwen een Rooms Katholieke kerk. Die kerk was een zogenaamde Kruiskerk. Toen de Reformatie kwam, ging dit kerkgebouw over in handen van de Gereformeerden. In 1672 was het kerkgebouw zozeer vervallen, dat het moest worden afgebroken. Men bouwde een nieuwe kerk. Die kerk was kennelijk niet van zo'n goede kwaliteit.
Reeds honderd jaar later kon men de kerk vanwege de bouwvallige toestand waarin hij verkeerde, niet meer gebruiken. In 1795 werd een geheel nieuwe kerk gebouwd, op één onderdeel na, de toren.
De toren, die van 1640 was, bleef in stand. In 1938 is de kerk aanzienlijk uitgebreid en veranderd. Er werd een stuk aangebouwd en in dat nieuwe gedeelte werd ook een gaanderij aangebracht. Voor de voorzijde van deze gaanderij gebruikte men het Lodewijk de Veertiende doophek. De kansel is zeventiende-eeuws en heeft toogpanelen.
De hervormde gemeente van Benthuizen is zuinig op haar kerkgebouw. Door goed onderhoud kan het voor het komende geslacht worden bewaard en blijven dienen voor de verkondiging.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen