Verootmoediging, waarom? (1)

Noodzaak
Enkele jaren geleden werd in een kleine kring van predikanten gesproken over het geestelijke en kerkelijke leven in ons land en onder ons volk. Elk van de aanwezigen werd gevraagd zijn visie op de situatie te geven. Toen ieder dat gedaan had, bleek er grote eenstemmigheid: 'Wij hebben verootmoediging nodig!' Wij kunnen nog zoveel spreken en nog zo hard werken, maar als er geen verootmoediging komt, dan zal alles tevergeefs zijn. Dan zullen onvruchtbaarheid en machteloosheid het geestelijke en kerkelijke leven blijven beheersen. Dan zal er geen geestelijke herleving komen; een herleving door en overeenkomstig Gods Geest en Woord. Verootmoediging dient een eerste en centrale plaats in ons persoonlijk en gemeenschappelijk geestelijk en kerkelijk leven in te nemen. Niet als een doel in zichzelf, maar als een weg tot het grote doel: de verheerlijking van de Drieënige God, de opbouw van Zijn gemeente en de komst van Zijn Koninkrijk. Verootmoediging niet als 'stichtelijk' slotwoord of als leus, maar als een beleefde werkelijkheid voor, Gods heilig aangezicht.

Kern
Wat is verootmoediging? De Bijbelse woorden betekenen: een lage, nederige plaats innemen; het beseffen van zijn afhankelijkheid; zich aan iemand onderwerpen. Het Woord van God spreekt over een 'zich verootmoedigen voor het aangezicht van de Heere' (Ex. 10 : 3; 2 Kon. 22 : 18-20); klein worden in Gods heilige tegenwoordigheid, voor Zijn aangezicht in gunst tot ons gewend; voor de hemelse Vader in het aangezicht van de Heere Jezus Christus. Andere Bijbelse woorden wijzen op dezelfde zaak: arm en verslagen van geest (Jes. 66 : 2; Mt. 5 : 3), een gebroken en verslagen hart (Ps. 51 : 19; Hand. 2:37), een verbrijzelde en nederige geest (Jes. 57 : 15), beschaamdheid van het aangezicht (Dan. 9 : 7, 8), worden gelijk de kinderkens (Mt. 18 : 2-4, Mk. 10 : 15). De woorden van de verloren zoon in de gelijkenis: 'Vader, ik heb gezondigd tegen de hemel en voor u, en ben niet meer waardig uw zoon genaamd te worden' (Lk. 15 : 21) en de gestalte en de bede van de tollenaar: 'En de tollenaar, van ver staande, wilde ook zelfs de ogen niet opheffen naar de hemel, maar sloeg op zijn borst, zeggende: O God, wees mij zondaar genadig' (Lk. 18 : 13) wijzen op verootmoediging. In het leven van gelovigen in de Heilige Schrift komt diepe verootmoediging voor: bij Abraham (Gen. 18 : 27), Job (Job 42 : 5, 6), David (Ps. 32, 51), Jesaja (Jes. 6 : 5), Daniël (Dan. 9 : 3-5), Nehemia (Neh. 1 : 4-7), Petrus (Lk. 5 : 7, 8; 22 : 61, 62), Johannes (Openb. 1 : 17) en vele anderen.
Verootmoediging is de vrucht van Gods ontfermende genade; geschenk en werk van God de Heilige Geest.
In de Bijbel gaat verootmoediging gepaard met bidden en vasten (2 Kron. 7 : 14; Ezra 8 : 21, 23). Verootmoediging is een zaak van het hart, maar zij neemt ook concrete vormen aan: op de Grote Verzoendag (Lev. 16 : 29, 31) of in een noodsi­tuatie (Joel 2 : 12-17) onthoudt men zich van voedsel. Vasten heeft ook betekenis voor het sociale leven: Recht doen en barmhartigheid bewijzen (Jes. 58 : 6, 7).

Oprechte verootmoediging gaat gepaard met bekering, met inkeer tot zichzelf, met terugkeer tot de Heere en tot omkeer op zijn levensweg. Het is onmogelijk om op dezelfde, op de oude voet, verder te gaan.

Waarom?
Puntsgewijs wil ik een aantal redenen noemen waarom verootmoediging dringend nodig is; een kleine handreiking voor persoonlijke en gemeenschappelijke bezinning en gebed.
1. Om Gods wil. Hij is de Hoge en de Verhevene, Die in de eeuwigheid woont en Wiens Naam heilig is (Jes. 57 : 15). Hij is onze Schepper, onze Levensonderhouder, de God van onze doop, de Rechter van ons leven. 'Het zijn de goedertierenheden des Heeren, dat wij niet vernield zijn, dat Zijn barmhartigheden geen einde hebben; zij zijn alle morgen nieuw, Uw trouw is groot' (Klaagl. 3 : 22, 23). Wanneer wij Gods genade in de Heere Jezus mogen kennen, in Zijn heilsbeschikking, in Zijn heilsverwerving, in Zijn heilsaanbieding en -toeëigening, is er zoveel te meer reden om ons te verootmoedigen. Dat de Heere naar ons heeft omgezien, de grootste van de zondaren en de minste van de heiligen, doet diep buigen voor Hem. Hoe meer genade des te meer reden om ons te verootmoedigen. Hoedanigen behoren wij te zijn in heilige wandel en godzaligheid (2 Petr. 3 : 11)!
Bovendien beveelt de Heere verootmoediging in Zijn Woord. Het is Zijn hoog bevel, dat kinderlijk gehoorzaamd wil worden. Hij belooft verootmoediging en geeft beloften aan ootmoedigen. Beloften, die geloofd moeten worden en waarop gepleit mag worden. Hij vervult die beloften. Hij geeft verootmoediging. Verootmoediging is uit Hem, door Hem en tot Hem.
2. Om onszelfs wil. Hoe zullen wij in Gods vergevende liefde en genade delen, wanneer wij hoogmoedig blijven en niet ootmoedig worden? Hoe zullen wij Gods gemeenschap ervaren, wanneer wij niet ootmoedig wandelen met onze God (Micha 6 : 8)? Alle hoogmoed is de Heere een gruwel. Hoogmoedige gedachten, woorden en daden blokkeren het werk van God in ons persoonlijk leven, in huwelijk en gezin, in gemeente en samenleving. God wil in zichzelf gebroken instrumenten gebruiken. Wat hebben wij op het punt van hoogmoed ontdekking en bestraffing nodig, door de Heere zelf, maar ook door elkaar!
3. Om wille van Zijn gemeente. De gemeente van de Heere Jezus is Zijn lichaam op aarde. Hij wil in en door die gemeente werken. Hij wil niets liever dan een levende, door de Heilige Geest vervulde gemeente. Die Zijn komst en Zijn rijk verwacht. Hij zegt in deze tijd: 'Geef Mij Mijn gemeente. Mijn bruid, terug'. Maar de gemeente, het lichaam van Christus, is verscheurd en verdeeld. De ledematen bevinden zich ver van elkaar en zijn elkaar niet tot hulp en steun. Een hoogst gevaarlijke toestand, waaraan wij helaas gewend zijn geraakt. Hoe meer scheidingen (schismata) en des te minder Geestesgaven (charismata). Leven we in dit opzicht niet in zonde? Onze schuld is groot en zwaar.
4. Om wille van Israël. Wat is de visie en de houding tegenover het joodse volk geweest door de eeuwen heen? Wij hebben Gods volk, waarvoor zulke duidelijke beloften in de Schrift staan, afgeschreven en onszelf als kerk in de plaats gesteld. Wij hebben deelgenomen en medegewerkt aan de vervolging en het ombrengen van joden. Wij hebben niet geworsteld om het behoud van Israël, zoals Paulus (Rom. 9 : 1-3). Er is heel wat te belijden. Er is heel wat goed te maken. Vandaag is daar ruimschoots gelegenheid toe. Daarbij zullen wij het gebed voor Israël en het getuigenis aan Israël niet mogen vergeten. Israël Zijn eigen Messias onthouden, is dat niet het ergste? Onze schuld is groot en zwaar.
5. Om wille van de andere kerken. God heeft ons de gezegende Kerkhervorming in de zestiende eeuw geschonken. Zijn Woord kwam opnieuw op de kandelaar. Wat hebben wij met die rijke erfenis gedaan? Zijn wij daarmee getuigend en wervend bezig geweest tegenover andere leden van de grote familie van kerken, dichtbij en ver weg? Hebben we onszelf niet uitgeroepen tot de ene wettige erfgenaam en anderen afgeschreven? Hoeveel hebben wij bijgedragen tot verdieping en verrijking van anderen èn onszelf laten verdiepen en verrijken? Hoe gaan wij nog met elkaar om?
6. Om wille van de wereld. Wanneer wij denken aan de zending ver weg en aan de evangelisatie dichtbij, is er dan ook geen grote en zware schuld? In de reformatorische kerken is de zending als kerkelijke zending laat op gang gekomen en in hoeverre zijn onze gemeenten echt zendingsgemeenten, evangeliserende gemeenten? Het zijn toegewijde enkelingen en verenigingen geweest (en nog vaak), die de officiële kerken en gemeenten beschaamd maken. Hoevelen zijn er niet voor eeuwig verloren gegaan en gaan er niet verloren, mee door onze nalatigheid?
7. Om wille van ons land en volk, de samenleving. Eens was Nederland een land en volk met de Bijbel. De Bijbel oefende invloed uit op de samenleving. Wat is daarvan overgebleven? Wij kunnen ons land en volk geen christelijk land en volk meer noemen. Wij zijn teruggekeerd tot het (moderne) heidendom, dat erger is dan het heidendom van onze voorouders, want wij hebben het Evangelie ontvangen. En waar ligt de schuld? Niet bij de goddeloze wereld, maar bij ons. Wij zijn geen zoutend zout en lichtend licht gebleven. Door onze lauwheid en verdeeldheid gaat er geen of weinig kracht van de gemeente des Heeren uit. Oogsten we niet wat we zelf gezaaid hebben?

Wij hebben God op 't hoogst misdaan;
Wij zijn van 't heilspoor afgegaan;
Ja, wij en onze vaad'ren tevens.
Verzuimend' alle trouw en plicht,
Vergramden God, de God des levens,
Die zoveel wond'ren had verricht.
(Ps. 106 : 4 ber.)

Hoop?
Er zijn ongetwijfeld nog meer redenen waarom er verootmoediging persoonlijk en gemeenschappelijk nodig is. Laten we er tijd voor nemen om ons hierop te bezinnen. 'Laat ons onze wegen onderzoeken en doorzoeken, en laat ons wederkeren tot de Heere. Laat ons onze harten opheffen, mitsgaders de handen, tot God in de hemel, zeggende: Wij hebben overtreden, en wij zijn wederspannig geweest, daarom hebt Gij niet gespaard' (Klaagl. 3 : 40-42). Toch is er hoop! 'En Mijn volk, waarover Mijn Naam genoemd wordt, zich verootmoedigt en bidt, en zij Mijn aangezicht zoeken en zich bekeren van hun boze wegen; zo zal Ik uit de hemel horen, en hun zonden vergeven, en hun land genezen' (2 Kron. 7 : 14). De volgende keer D.V. over Verootmoediging. Hoe?

Naschrift: De Bijbelse gegevens over verootmoediging heb ik uitgewerkt in een brochure: Hoe komen wij tot verootmoediging? Deze is verkrijgbaar op Noordsedorpsweg 12, 2431 AT Noorden (Z.H.).

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen