Het Protestantisme in Spanje (2)

In 1936 begon de burgeroorlog, die na zware strijd en 1 miljoen doden werd gewonnen door generaal Franco en zijn troepen. Hij had steun gekregen van Hitler en Mussolini. Nadat hij in 1939 als overwinnaar uit de strijd gekomen was, regeerde hij over Spanje als een dictator tot aan zijn dood in 1975.
Hij werkte nauw samen met de Roomse Kerk en bijgevolg werden de Protestanten verdrukt. Vooral in de veertiger en vijftiger jaren werden veel Protestantse kerken op last van Franco gesloten en wee degene die het zegel op de kerkdeur durfde te verbreken. Hoge boetes werden opgelegd voor het bezitten van Bijbels en het houden van samenkomsten. Protestantse militairen werden gedwongen voor het beeld van Maria te knielen en bij weigering ging men de gevangenis in. Ook predikanten werden om allerlei 'gezochte' redenen in de gevangenis gegooid.
De rest van de wereld nam kennis van deze zaken en uit die tijd stamt dan ook het medeleven dat vanuit Nederland (en andere landen) aan de vervolgde en verdrukte Protestanten geboden werd.

Zendingswerk vanuit Nederland
De Nederlander dr. ir. Borkent ging op doktersadvies in 1946 naar Spanje. Daar aangekomen probeerde hij zich op de hoogte te stellen van de positie van de Spaanse Protestanten. Tot zijn verbazing bleek het zelfs vrijwel onmogelijk om een (Roomse) Bijbel te kopen, laat staan een Protestantse. Deze werden zelfs in 1951 nog bij duizenden in Madrid vernietigd!! Er ontstaan in Nederland verscheidene Spanje-comités, die naast het zenden van financiële hulp ook Bijbels naar Spanje gaan versturen.
Ook worden gevangenen vrijgekocht door hun boetes te betalen. Uit deze tijd dateren ook de eerste bijeenkomsten van prof. G. Wisse, een groot vriend van het Spaanse volk die tot aan zijn dood zeer bij dit werk betrokken blijft.
In 1952 wordt de interkerkelijke stichting: 'De Spaanse Evangelische Zending' (SEZ) opgericht. Ir. Borkent is voorzitter en prof. Wisse fungeert tot aan zijn sterven als erevoorzitter. Men wil financiële en materiële, maar vooral geestelijke steun bieden aan de veelal kleine Spaanse Protestantse kerken. De eerste jaren werd ook veel kleding verstuurd, want Spanje was toen een zeer arm land.
In de loop der jaren kreeg echter het lektuurwerk een steeds belangrijker plaats. Naast de verspreiding van Bijbels en bijbelgedeelten begon met al spoedig met het verzenden van de Heidelbergse Catechismus aan voorgangers, evangelisten, kerken en belangstellenden. Ook het 'Kort Begrip' en 'Hellenbroek' werden in het Spaans vertaald en verspreid.

Groei lektuurwerk
Daarna volgden boeken van prof. Wisse: 'De drie pilaren der Reformatie' en de 'Droefheid naar God'.
In de loop der jaren werd al deze lectuur naar Spaanse adressen verstuurd, eerst rechtstreeks uit Nederland, later via Portugal (wegens het evangelisatieverbod in Spanje) en uiteindelijk vanuit Madrid. Er zijn ook verscheidene Spaanse medewerkers geweest maar uiteindelijk werd dr. Valentin Munoz als vaste kracht benoemd. Hij werkt nu al een dertig jaar voor de SEZ. In de zestiger jaren is de SEZ ook begonnen met het versturen van cursussen over de Bijbel. Vooral deze tak van het werk is sterk uitgebreid. De Heere heeft dit werk bijzonder gezegend. Verscheidene oud-cursisten zijn nu voorganger of predikant van een Protestantse gemeente.
Sinds 1966 kent Spanje godsdienstvrijheid. Toch bleef de R.K. Kerk haar bevoorrechte positie behouden. Ook nu nog schenkt de Spaanse regering jaarlijks zeer hoge bedragen aan deze kerk, terwijl de Protestanten niets ontvangen. Daarnaast geniet de R.K. Kerk jaarlijks grote voordelen, zoals vrijdom van belasting op gebouwen. Protestanten moeten deze (hoge!) belasting wèl betalen. Men kan dan ook nog lang niet van een volledige gelijkberechting spreken. Toch sleutelt de socialistische regering nog steeds aan de wetgeving en zal er in de toekomst wellicht een volkomen gelijkstelling ontstaan van alle godsdiensten.
In de loop der jaren nam het werk van de heer Munoz sterk toe. De aanvragen voor evangelisatielectuur en cursussen werden zoveel dat hij het werk niet meer alleen aankon. Ook ontving de SEZ in ons land steeds meer steun van diverse kerken. Het bestuur ging denken over een tweede evangelist in Spanje.

Eerste evangelist uitgezonden
In 1987 werd ik door de SEZ en de hervormde gemeente van Ouddorp uitgezonden. De bedoeling was dat we ons zouden vestigen in de grote stad Valencia. Dit lukte echter niet en we kwamen een 100 km zuidelijker in het stadje Denia terecht. Hier hebben we een jaar gewoond. Denia heeft een van de sterkste Protestantse gemeenten van Spanje. Met deze gemeente hebben we kerkelijk meegeleefd. We ontvingen veel gastvrijheid en hulp van de predikant van deze Baptistische gemeente en woonden in de oude 'pastorie', in feite een oud boerderijtje dat buiten de stad in een sinaasappelboomgaard stond. Deze predikant wilde ook wel meer samenwerking met de Spaanse Eangelische Zending voor de toekomst. Jammer genoeg had zijn prediking sterke Arminiaanse accenten. Hij zei altijd dat hij geen volgeling van Calvijn of Arminius wilde zijn, maar Bijbels wilde blijven. Zoiets klinkt natuurlijk erg mooi, maar de praktijk wijst meestal uit dat men dicht bij Arminius staat.
In de loop van dit eerste jaar legden we vele contacten met predikanten langs de oostkust van Spanje. Mede daardoor leerden we ook enige predikanten kennen van de Gereformeerde-Presbyteriaanse Kerkgemeenschap. Het betrof ds. Ricardo Cerni van Barcelona en ds. José López van Mataró. Hier voelden we ons beter thuis.
In verband daarmee verhuisden we na een jaar naar de provincie Barcelona, in het noord-oosten van Spanje. Hier hebben we drie jaar gewoond en gewerkt.
Ons werk, evenals dat van evangelist Munoz, bestaat uit het onderhouden van contacten met kerken en groepen die verlegen zitten om evangelisatielectuur. Dat wordt gratis aan hen toegestuurd. In de eerste plaats betreft het folders die huis aan huis verspreid worden of ook wel op straat uitgedeeld. In deze folders bieden we belangstellenden een Bijbelcursus aan. Degenen die reageren worden tevens naar de plaatselijke Protestantse kerk verwezen.
Veel van de cursisten zijn ook voorganger of geven leiding aan de jeugd. Aan hen sturen we van tijd tot tijd een goed boek dat hen tot steun kan zijn in hun werk. Het betreft eigen uitgaven van prof. Wisse, dhr. Van Holten (voor vele jaren secretaris van de SEZ), dhr. J. Vreugdenhil (Bijbelsche geschiedenis) maar ook veel boeken van andere uitgevers, zoals Bunyans Christen- en Christinnereis, Genade overvloeiende voor de grootste der zondaren en diverse boeken met preken van bisschop Ryle en de Schotse ds. R. Murray McCheyne. De meeste uitgaven zijn uit het Spaanse fonds van de Banner of Truth uit Schotland.
De nadruk in het werk ligt echter op de cursussen. Veel voorgangers hebben namelijk geen opleiding gevolgd maar zijn lekepredikers. Zij stellen deze hulp door middel van cursussen en boeken zeer op prijs.

Groei van Protestanten
Het aantal Protestanten in Spanje vertoont een langzame maar wel stabiele groei. Zo waren er in 1932 slechts 6.000 leden van Protestantse kerken, maar dit aantal bleek in 1960 gestegen tot 14.000. Daarna ging het sneller, in 1980 reeds 37.000 en bij de laatste telling in 1990 kwam met op 75.000 leden. 30% hiervan betreft zigeuners. De verdeling over de verschillende kerkgenootschappen is ongeveer als volgt:
Pinkstergemeenten 38.000
Baptisten 20.000
Vergadering der gel. (zgn. Broeders) 12.000
Gereformeerden en Anglicanen 5.000

Op een bevolking van 40 miljoen toch in feite nog een zeer gering aantal. Spanje is dan ook nog steeds een Rooms land en misschien beter gezegd een heidens land. Verleden jaar kwam men bij een bevolkingsonderzoek tot de conclusie dat 95% van de bevolking de Bijbel nooit leest„ dus ook niet kent. Wel bezoeken miljoenen Spanjaarden jaarlijks de bedevaartplaatsen, waar dan o.a. eer bewezen wordt aan de beelden van Maria en de 'heilige' Jacobus. Wat een grote noodzaak tot Evangelisatie!
In het tweedejaar dat we in Spanje verbleven, begonnen we ook met het versturen van wat lectuur naar landen in Latijns Amerika en Spaanssprekende gebieden in Afrika.
Al spoedig bleek dat de interesse daar veel groter was, mede doordat het Protestantisme in die landen ook meer groei vertoont. Aan ons cursuspakket voegden we een cursus toe over de Gereformeerde leer, die op zeer eenvoudige wijze de voornaamste hoofdstukken van de dogmatiek behandelt. Daarnaast kwam de vertaling klaar van de samenvatting van Calvijns Institutie. Hierbij werden vragenlijsten opgesteld, zodat ook dit boek nu als leer- en cursusboek verzonden kan worden.
Na 4 jaar in Spanje geweest te zijn moesten we naar Nederland terugkeren, daar de onderwijsmogelijkheden voor onze oudste kinderen in Spanje niet geschikt waren. Gelukkig hebben we dat deel van het lectuurwerk dat op Latijns Amerika en Ecuatoriaal Guinee (Afrika) gericht is, vanuit Doornspijk voort kunnen zetten.
In Spanje droegen we ons werk over aan de Spaanse predikant ds. José López, die nu verantwoordelijk is voor het lectuurwerk in Oost-Spanje. Dr. Munoz blijft zijn werk voortzetten naar het overige gedeelte van Spanje vanuit Madrid.

Tweede evangelist uitgezonden
Eind augustus werd door de SEZ drs. B. Coster uitgezonden naar Spanje vanuit de hervormde gemeente van IJsselmuiden. Hij werkt nu samen met ds. López en hoopt D.V. naast het lektuurwerk in de komende jaren ook theologische studenten in Spanje te kunnen bijstaan in hun studie. Mede door de gestegen bijdragen uit de gemeenten mocht het werk van de SEZ gericht op de Spaanssprekenden in de wereld de laatste jaren een flinke groei vertonen. Dat is ook nodig want juist in Spanje en Latijns Amerika is de invloed van de Gereformeerde theologie in het verleden veel geringer geweest dan in andere landen.
De Spaanse Evangelische Zending geeft een contactblad 'Zendingsbode' uit, dat lezers en begunstigers op de hoogte houdt van het zendings- en evangelisatiewerk in Spanje en vele andere landen waar Spaans gesproken wordt.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen