Boekbespreking

Jan de Jongh, Verantwoordelijk… wat bedoel je?, in de serie Ter Sprake nr. 61, Meinema – Zoetermeer 1992, 127 blz., ƒ 17,50.
S.J. Vellenga en B.J. Seldenthuis (red.) Normvervaging. De zin en onzin van een maatschappelijke discussie, Meinema – Zoetermeer 1992, 90 blz., ƒ 21,50.
Die al wat leeft bemint. Notities bij het vraagstuk van de bescherming van het leven (vertaald uit het Duits), Kok, Kampen 1992, 95 blz., ƒ 21,50.
Coert H. Lindijer, Mens op aarde. Dieptepeilingen naar mens- en medemens-zijn in het licht van aids, Meinema – Zoetermeer 1992, 267 blz., ƒ 32,50.
Deze vier boeken behandelen verschillende onderwerpen. Toch loopt eenzelfde thema als een rode draad door deze vier boeken heen. Dat thema is de verantwoordelijkheid die wij voor het leven op aarde hebben.
Ds. Jan de Jongh behandelt verantwoordelijkheid heel expliciet. In viermaal drie hoofdstukjes bespreekt hij de betekenis van het begrip. Hij gaat in op de vraag hoe het werkt (vooral politiek). Dan komen in het licht van de deugd van de persoonlijke verantwoordelijkheid, de grenzen en de mogelijkheden aan de orde. Tenslotte in de verantwoordelijkheid vandaag, begrippen als belemmering, verleiding en spiritualiteit.
Dit boekje wil op een eigentijdse en modieuze wijze af van oude begrippen als erfzonde en schuld. De mens moet vandaag zijn verantwoordelijkheid verstaan en waarmaken. Ik voelde me sterk in de sfeer van de laatste boeken van Herman Wiersinga, al worden diens publicaties in het geheel niet genoemd. Door een vrij hoge abstractiegraad doet het boek nogal afstandelijk aan, al bedoelt de schrijver precies het tegenovergestelde.
Met verantwoordelijkheid houdt ook het boekje 'Normvervaging' zich bezig. De theologische faculteit van de universiteit van Amsterdam heeft aan normvervaging een studiedag/symposium gewijd. De tendens van wat alle inleiders wilden zeggen is: er moet meer normbesef komen. Het is aan het uitslijten. Mensen als staatssecretaris Kosto, de humanist prof. Glastra van Loon en de oudtestamenticus Deurloo slaan op hetzelfde aambeeld, zonder evenwel naar de diepere grondslagen van normen te graven of op de noodzaak van een geloofsfundament te wijzen. De directeur van het wetenschappelijk bureau van het CDA geeft een hint in die richting, ook niet meer. Daarom maakte dit boekje op mij de indruk van het constateren van een feit, meer dan van een therapie. De vraag is, wat dan de zin is van een maatschappelijke discussie.
Met de vertaling van een Duits document over de bescherming van het leven, getekend door vooraanstaande vertegenwoordigers van de rooms-katholieke en de protestantse kerken in Duitsland, zijn we in een ander klimaat. Hier wordt over het leven als schepping van God geschreven. Op bedreigingen en verantwoordelijkheden wordt ingegaan. De betekenis van het leven vóór de geboorte, met de afwijzing van experimenten op embryo's, is een belangrijk thema in dit geschrift. Daarbij ook een waarschuwend woord tegen prenatale diagnostiek in samenhang met abortus en een pleidooi voor de integrade van gehandicapten in de samenleving. Ik stipte slechts enkele thema's aan van dit inhoudrijke document. Het handelt niet over medisch-ethische vraagstukken in detail. Het legt wel een stevig fundament voor een discussie daarover!
Tenslotte het boek van de emeritus-hoogleraar uit Amsterdam. Het boek gaat breed in op veel aspecten van het aidsvraagstuk. Thema: echt het mens- en medemens-zijn! Dichtbedrukt telt het boek 267 bladzijden. Er zit een schat aan informatie in. Het boek telt niet minder dan 16 hoofdstukken. De religieuze dimensie komt aan de orde, ethiek en hulpverlening, alternatieve geneeswijzen en tenslotte het leren van aids. Dit laatste, zo zegt de schrijver op de laatste bladzijde, zou de tweede ondertitel kunnen zijn.
Het boek geeft informatie wereldwijd en toont deernis met de slachtoffers. Dat dezen aan hun omgeving iets te bieden hebben, is duidelijk. Ook het omgekeerde is het geval.
De religieuze dimensie komt aan de orde, maar meer vanuit de hulpverlening en vanuit de hulpbehoefte van de slachtoffers, dan vanuit wat men in het licht van Gods openbaring erover moet zeggen. In elk geval wordt de gedachte afgewezen, dat we in aids met Gods straffende hand te maken hebben. Dat leidt weer tot een heel bepaald Godsbeeld, vooral dat van Berkhof (weerloze overmacht).
De ondertitel mist een verwijzing naar het Woord van God als normatieve hulp en troostbron. Dat bepaalt intonatie en inentie van dit boek; ook zijn boodschap over verantwoordelijkheid.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen