Oude kontakten tussen hoger onderwijs in Hongarije en Nederland

Peregrinatio
Het is bekend dat vanaf de twaalfde eeuw Hongaarse studenten in Parijs, Krakow, Bologna, Padua en Wenen studeerden. Dit is overeenkomstig het sterke internationale karakter van het middeleeuwse onderwijs. Maar opvallend is, dat Hongaarse studenten deze mobiliteit ook in de eeuwen daarna hebben weten te bewaren.
Al spoedig na de Reformatie vertrokken vanuit Hongarije studenten voor (verdere) studie naar West-Europa. Voor deze trek, de peregrinatio, kwam aanvankelijk het lutherse Wittenberg vooral in aanmerking. Maar later trokken studenten ook naar Genève, Heidelberg, Göttingen, Londen en Oxford. Tevens oefenden de universiteiten van Franeker, Utrecht, Harderwijk en Leiden en de athenea van Amsterdam en Deventer grote aantrekkingskracht uit. Al in 1623 liet de eerste groep Hongaren zich aan de Franeker Academie inschrijven. Via beurzenstelsels werd vanaf het einde der zeventiende eeuw zelfs aan Hongaarse studenten financiële steun verleend. Op de muur van het universiteitsgebouw in Utrecht is nog steeds een reliëf van een Hongaarse 'peregrinus' op weg van Debrecen naar Utrecht te zien.

Studie en landstaal
Een van de eerste Hongaarse studenten in Nederland was János Apáczai Csere, die in de eerste helft van de zeventiende eeuw langs vier Nederlandse universiteiten trok en na thuiskomst in eigen land de studie stimuleerde van filosofie, logica, wiskunde, astronomie, geografie, biologie, geneeskunde, geschiedenis, ethiek, pedagogiek en theologie. Hij stelde ook de eerste Hongaarstalige encyclopedie samen. Het feit dat hij voorstelde om onderwijs in de landstaal te geven, was voor zijn tijd vrij uniek. Hij sloot daarmee aan bij zijn tijdgenoot de Tsjechisch-Hongaarse pedagoog Comenius.

Theologiestudie
Veel Hongaarse studenten kwamen naar Nederland voor de studie in natuurwetenschappen of voor het verwerven van het artsdiploma. Maar met name de theologische opleidingen hadden een grote aantrekkingskracht. De studenten konden in de Nederlanden een goede training ontvangen in het omgaan met de controversen met het Roomskatholicisme, met de unitariërs en in de onderlinge twistpunten van de gereformeerden. De Nederlandse theologie met al haar strijdvragen heeft zo een blijvende invloed uitgeoefend op de ontwikkeling van het hervormde leven in Hongarije.
Een van de latere Hongaarse peregrinatio studenten was Jenö Sebestyen (1884-1950), die van 1907 tot 1910 in Utrecht studeerde. In Nederland maakt hij onder meer kennis met de opvattingen van Abraham Kuyper en de Gereformeerde Kerken. Van 1918 tot kort voorzijn dood was Sebestyen hoogleraar dogmatiek in Boedapest. Daar introduceerde hij niet alleen de theologische opvattingen van Kuyper, maar ook zijn politieke denken. Zijn pogingen om een calvinistische politieke partij van de grond te krijgen hadden geen succes. Wel slaagde hij erin om het tijdschrift 'Kalvinista Szemle' (= Calvinistische Tijding) uit te geven en om de invloedrijke studentenbond 'Soli Deo Gloria' op te richten. Herhaalde malen bezocht hij Nederland en wist dan met spreekbeurten belangstelling te trekken voor de problemen van het Hongaarse volk. In 1930 verleende de Vrije Universiteit in Amsterdam hem als eerste buitenlander een eredoctoraat.
Het lag voor de hand dat naast de eerder genoemde Nederlandse instellingen voor hoger onderwijs de Vrije Universiteit en de theologische universiteiten in Kampen Hongaarse theologiestudenten konden verwelkomen. In Kampen arriveerde de eerste Hongaarse student in 1924.

Na de Tweede Wereldoorlog
Na de communistische machtsovername van Hongarije in 1947 liep het aantal Hongaarse studenten in Nederland terug. Wel vonden betrekkelijk veel, na de Hongaarse opstand van 1956 gevluchte, studenten een plaats aan Nederlandse instellingen voor hoger onderwijs. Vanaf de jaren zeventig mochten weer Hongaarse studenten naar Nederland komen. Daarnaast trokken enige Nederlandse studenten naar Hongarije. Het is inmiddels ook een traditie geworden dat Nederlandse studenten theologie studeren aan de Hongaarstalige theologische universiteit in het Roemeense Cluj (= Kolosvár)
Sinds kort is er aan Hongaarse zijde ook veel belangstelling om aan Nederlandse (christelijke) hogescholen lerarenopleidingen te volgen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen