Om de gave en de toetsing der profetie

Het was te verwachten, dat de boodschap van ds. Geuze inzake Samen op Weg, geplaatst in De Waarheidsvriend van 22 september II., veel tongen en pennen in beweging zou brengen. Nadat de boodschap overigens in deze kolommen was verschenen, was er eerst een tijd van stilzwijgen. Wist men er geen raad mee? Of: wie durft de Geest weerspreken? Het was als met een woord, een tekst, die iemand zegt van Godswege te hebben ontvangen in een bepaalde levenssituatie. Durf het eens tegen te spreken, ook al bevestigt de tekst niet zelden de weg van de ontvanger.
Langzaam maar zeker begonnen echter de reacties los te komen, in brieven aan ds. Geuze zelf uiteraard, maar ook aan ondergetekende. Ds. Geuze ontving – zei hij me – zeventig brieven, waaronder slechts één kritische.
De redactie ontving twee kritische brieven inzake pláátsing en verder, behalve reacties op de boodschap als zodanig, ook een aantal kritische vragen met betrekking tot het naar toe buiten gegeven commentaar.

Te verwachten was de vraag waaròm de boodschap in deze kolommen was opgenomen, en dan nog wel zonder commentaar. Het naschrift bij de boodschap, waarin stond vermeld, dat ds. Geuze deze had 'ontvangen', was namelijk van ds. Geuze zelf.
De reden voor plaatsing (zonder commentaar) was, objectief gezien, dat eerder twee andere boodschappen inzake Samen op Weg, hoewel van geheel andere aard, waren opgenomen, eveneens zonder commentaar, te weten de Open Brief van 'de 19' en Het Appèl van 'de 14'.
Maar deze boodschap diende zich toch wel met hoge pretentie aan? Een profetische boodschap rechtstreeks van Christus immers?
Zo'n boodschap behoeft dan dus 'onze' commentaar niet meer. Ze zal in haar uitkomst wel blijken. Echter, ds. Geuze had bovendien ook te kennen gegeven, dat hij de bijbelse weg had gevolgd en de boodschap ter toetsing aan een kring van predikanten had voorgelegd. Maar, wat belangrijker was, hij had ook de boodschap aan zijn kerkeraad ter beoordeling gegeven. Aldus had de brief ook een bréder, ook een breder ambtelijk draagvlak.

Desgevraagd heeft ondergetekende, na plaatsing van de boodschap in deze kolommen naar buiten toe, persoonlijk als commentaar gegeven, dat het mogelijk is, dat een ambtsdrager van Christuswege door de Heilige Geest een bijzondere last krijgt opgelegd, een profetische last, waarmee hij zich richten moet tot gemeente en kerk. Zo kan een predikant zich ook rechtstreeks van Christuswege geroepen voelen over een bepaalde tekst in zijn gemeente te preken.
Eén en andermaal heb ik zelf in het verleden blijk ervan gegeven ook voor vandaag ruimte te willen laten voor de bijzondere gave van de profetie. Omdat de Schrift nergens stelt dat de bizondere gaven, waarover Paulus in de eerste brief aan de Corinthiërs spreekt, zijn opgehouden. Men zie bijvoorbeeld mijn boek Te midden van tijdgenoten en geestverwanten (1964). Zulk een profetie dient dan echter wel te worden getoetst aan het getuigenis van de Schriften. Want àl te gemakkelijk wordt de menselijke geest verward met de Heilige Geest, en treden psychologische effecten in de plaats van Geestesgaven.
Toetsing had in dit geval plaatsgevonden. In het onderhavige geval is tegen de inhoud van de boodschap ook niets in te brengen. Integendeel, de boodschap bevat een ernstige oproep aan allen en een ieder tot schuldbelijdenis, verootmoediging en gebed, juist vanwege het geestloze karakter van het Samen op Weg-proces, alsook, zoals ds. Geuze zelf stelt, het verwéér ertegen. De boodschap voegt als zodanig ook niets toe aan de bijbelse Openbaring. Ook voor ds. Geuze – zo verzekerde hij mij één en ander maal, vóór en ná – is de canon van de Schrift afgesloten. Dat bedoelde ik persoonlijk ook met het 'Sola Scriptura' als uitgangspunt en norm. We hebben geen openbaring meer te verwachten buiten dè Openbaring.

Ik citeer nu hier ds. Geuze uit een toelichting op de boodschap, die intussen ook werd gepubliceerd in het Reformatorisch Dagblad.

'Nieuwe openbaring'
'Een andere vraag is of er in deze boodschap sprake is van "nieuwe openbaring". "Al de raad van God" (Hand. 20 : 27), "de verborgen raad en wil van God tot onze verlossing is volkomen geopenbaard" (Heidelbergse Catechismus, zondag 12, antwoord 31) in de Heilige Schrift. In dit opzicht kunnen en mogen wij geen nieuwe openbaring verwachten. "Het is volbracht" en de canon van de Heilige Schrift heeft zijn afsluiting gevonden. Ten aanzien van het verstaan en de toepassing van Gods Woord wijst de Heilige Schrift zelf op voortgaande openbaring. Paulus bidt daarom: "Opdat de God van onze Heere Jezus Christus, de Vader der heerlijkheid, u geve de Geest der wijsheid en der openbaring in Zijn kennis; namelijk verlichte ogen van uw verstand, opdat gij moogt weten welke zij de hoop van Zijn roeping en welke de rijkdom zij der heerlijkheid van Zijn erfenis in de heiligen" (Ef. 1 : 17, 18). Wat in de geloofsleer de verlichting door de Heilige Geest wordt genoemd, noemt Paulus hier "openbaring". Gods werken hebben altijd iets nieuws, iets verrassends. Het gaat meestal anders dan wij denken of verwachten. De Heilige Schrift zelf spreekt over de Heilige Geest en Zijn voortgaand werk (Joh. 16 : 13), over de bedieningen (o.a. profeten) en de gaven van de Geest (o.a. de gave van de profetie). God de Heilige Geest is de sprekende Geest, ook vandaag. Hij spreekt door het Woord (bijbellezen, bijbelstudie, bijbelse prediking), maar ook door Zijn ambtsdragers en door Zijn gaven aan de gemeente (de gave van de profetie, door dromen en visioenen, zoals beloofd in Handelingen 2 : 17). Maar altijd overeenkomstig Zijn Woord. Het is niet alleen "door de Schrift alléén", maar ook door de hele Heilige Schrift (met Christus' bedieningen, Ef. 4 : 11, en met de gaven van de Heilige Geest, 1 Kor. 12 : 7-10). We mogen ook in dit opzicht niet aan Schriftkritiek doen. Daarbij is de gemeenschap der heiligen, ook in de gestalte van de ambtelijke vergaderingen, van grote betekenis. Zij zijn geroepen om de gaven van de Heilige Geest te toetsen om mogelijke ontsporingen te voorkomen.'

De vorm
Maar was de vorm, blijkens de aanhef van de brief ('Aan de opzieners van Mijn geliefde gemeente') niet van dien aard, dat hier toch van een spreken Gods buiten de Schrift om, rechtstreeks vanuit de hemel, plaatsvond? Het dagblad Trouw suggereerde zelfs, dat ds. Geuze als 'spiritistisch medium' had gediend.
Mensen schreven echter: 'maar zo gebeurde het toch ook in het boek Openbaring, toen Christus zich rechtstreeks tot Zijn gemeente richtte?' Jawel, maar het boek Openbaring staat in de canon, zeiden anderen!
'Denk eens aan Augustinus', schreef een ander. Hij hoorde een stem (van een kind) 'tolk lege'. Hij verstond die stem als een spreken Gods en werd er kerkvader door. Jawel, maar dat was niet de stem van Christus zelf, is dan het weerwoord.

Persoonlijk blijf ik de vorm uiterst kwetsbaar achten. Terecht is intussen de vrees uitgesproken, dat de discussie verder zou gaan over de vorm, terwijl de inhoud van de boodschap van ds. Geuze buiten beeld zou blijven. In commentaren ging het inderdaad vaak over de vorm, niet over de inhoud.
Terugziende op alles wat er echter over deze boodschap is gezegd en geschreven, moet worden gezegd, dat we weer ten volle zijn bepaald bij de vraag òf en hóé de Heilige Geest ook vandaag de gave van de profetie gebruiken wil in de verdorring van het kerkelijke leven. Hoe spreekt de Geest vanuit het Woord en middels het Woord? Daarom hebben we enkele weken geleden in deze kolommen ook nog eens heel bewust naar voren gehaald de indrukwekkende artikelen in De Waarheidsvriend, die ds. G. Boer in de zestiger jaren over deze zaken schreef, naar aanleiding van het hervormde synodale geschrift De kerk en de Pinkstergroepen. Die artikelen zijn, gegeven het rationalisme van onze dagen, wat ook uitdrukking kan vinden in louter léérstelligheid te onzent, een heruitgave in de vorm van een boekje waard. Temeer omdat G. Boer zelf momenten van profetie kende, blijkens zijn geschriften.

Tenslotte
In ditzelfde nummer (pag. 5) treffen de lezers de verantwoording aan van wat tot heden geschreven werd in allerlei bladen. Het is een dwarsdoorsnede van stemmen. We geven al deze stemmen door ter kritische opscherping.

Ds. Geuze zei in Koers, n.a.v. vragen van ondergetekende over de vorm van de boodschap, dat ik er blijk van had gegeven open te staan voor de boodschap. Die opmerking wil ik (persoonlijk) gaarne onderstrepen. Ik erken, als gezegd, graag ook voor vandaag de gave van de profetie, al moet er ook sprake zijn van onderscheiding door anderen met betrekking tot deze gave. En, wie zal dan onderscheiden?
Met Geuze ben ik bang, dat de bezinning op de inhoud wordt ondergesneeuwd door de vragen omtrent de vorm. Wanneer een boodschap niet strijdig is met het Schriftgetuigenis mag immers de vorm – die overigens wat mij betreft helemaal ter discussie mag staan – niet de inhoud naar achteren dringen.
Wat is er tégen – liever nog, is er niet alles vóór? – dat we door een profetische boodschap samen worden opgeroepen tot schuldbelijdenis en verootmoediging? En is er niet alle aanleiding tot het gebed 'Och, dat Gij de hemelen scheurdet, dat Gij nederkwaamt'?
Lopen we inderdaad niet allen de kans ons te verliezen in de structurele vragen met betrekking tot Samen op Weg – pro en contra – terwijl verootmoediging omtrent de werkelijke gestalte en het geestelijke gehalte van de kerke Christi, tot redding van zondaren en tot heil voor mens en samenleving vandaag, ontbreekt?
De kerk is niet gediend met een Geestloos SOW-proces maar ook niet met een Geestloos verzet ertegen.

De echtheid van de profetie, met als eerste en doorslaggevende criterium, dat deze bijbels verantwoord is, zal in de uitkomst blijken. De Heere zegent alleen Zijn eigen Woord. De Heere zegene daarin Zijn eigen gaven.

v. d. G.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen