Lectori salutem: de lezer heil!

Een ervaring

Kort geleden vertelde een evangelisatieouderling me hoe hij in contact gekomen was met een ongelovige man. Die legde zijn levensboek voor de ouderling open. Het was een levensverhaal vol ontsporingen. De ontmoeting kreeg een vervolg en liep erop uit dat de buitenkerkelijke in de Bijbel ging lezen en dat zijn hart open ging voor de liefde van God.

Op een gegeven moment ging de man naar de kerk en werd aangesproken door de boodschap van het Evangelie. Aanvankelijk zat hij als een onbekende anoniem in de kerk, maar van lieverlede leerde hij steeds meer mensen kennen. Het omgekeerde gebeurde ook: de mensen leerden hem kennen. Zijn geschiedenis paste nu niet direct in het geijkte patroon. Uiteindelijk bleek de afstand naar de gemeente te groot en raakte hij langzamerhand uit het zicht. Het Evangelie nodigde hem uit; de mensen stuurden hem weg...

Zorg, over wie?

De evangelisatie-ouderling die me deze ervaring vertelde, maakte me ook deelgenoot van zijn grote zorg: over de man die met het Evangelie in contact was geweest en weer verdween, maar evenzeer over de gemeente die niet in staat was geweest om een buitenkerkelijke op te vangen. Heel wat leden van evangelisatiecommissies en evangelisatieteams zouden soortgelijke ervaringen kunnen vertellen. Het zijn verhalen die zeker niet speciaal afkomstig zijn uit gemeenten van G.B.-signatuur, maar die dwars door alle modaliteiten heen te horen zijn.

Evangelisatie

Het verhaal van de evangelisatie-ouderling laat in klein verband zien, welke vragen er in het groot spelen rond de zaak van zending en evangelisatie. Het 'gewone' leven van de gemeente en het evangelisatiewerk zijn twee dingen die in de praktijk meestal ver van elkaar af staan. In ieder geval worden er in dit opzicht signalen afgegeven die ons aan het denken moeten zetten.

Evangelisatiewerk wordt nogal eens gezien als een zeer specialistische bezigheid van enkele gemeenteleden die daar een bijzondere roeping voor hebben. Er rijst dan het beeld op van een groepje mensen dat zingend op de markt staat of met een pakkend foldertje probeert op straat het winkelende publiek aan te spreken. Tegelijk roept dat beeld vaak ook een gevoel van vervreemding op. Evangelisatiewerk wordt al snel activistisch, gearriveerd of drammerig gevonden. Dat er ook een lijn loopt naar de gemeente, naar de houding van gemeenteleden, naar de kerkdienst, naar het praktische leven van de gemeente, dat alles voelen wij vaak nauwelijks.

Is dit beeld te somber? Ik denk dat het heel belangrijk is om de armoede van ons gemeentelijk leven niet toe te dekken en evenmin het gebrek aan werfkracht te verhullen, maar om de vragen eerlijk onder ogen te zien. Wat is er eigenlijk aan de hand? Het probleem zit er niet in dat wij met elkaar niet slim genoeg zijn om pakkende evangelisatie-acties te bedenken. Het probleem is veeleer dat wij de eerste en meest wezenlijke vorm van evangelisatie over het hoofd zien: het leven van de gemeente zelf. Evangelisatie is niet een activiteit naast het 'gewone' gemeentewerk, maar dat gewone gemeentewerk zelf hoort werfkracht te hebben.

De lezer heil!

In het Nieuwe Testament lezen wij niet over het soort evangelisatie-acties, zoals wij die nu vaak in onze gedachten verbinden met het woord 'evangelisatie'. Het gaat daar altijd in de eerste plaats om het leven van de gemeente (in woorden en daden!), dat een goed getuigenis voor de Naam van de Heere Jezus betekent. Denk slechts aan de bekende woorden van Paulus in 2 Kor.3 : 2: Gij zijt onze brief (...), bekend en gelezen van alle mensen'. Paulus heeft geen aanbevelingsbrief nodig om zijn apostelambt te verdedigen. De gemeente zelf, geboren uit de verkondiging van het Evangelie, is die brief. Zulke brieven horen wij te zijn. Dat is de allereerste en meest eigenlijke vorm van evangelisatie. Brieven waarboven als opschrift staat: de lezer heil! Brieven waarvan de inhoud overeenstemt met dit opschrift.

Het verhaal van de evangelisatie-ouderling laat zien dat elke bijzondere vorm van evangelisatie vruchteloos blijft, als er niet de meest gewone en natuurlijke vorm van evangelisatie is, ontsproten aan de verkondiging van het Evangelie zelf: het leven van de gemeente. Niet omdat die gemeente zo goed is, maar omdat de gemeente de plaats is waar het Evangelie van genade verkondigd wordt en omdat het Evangelie tastbaar wordt in het leven van de gemeente. Een brief die vol is van: lectori salutem! Het zijn deze dingen, waarmee de IZB bezig is.

De IZB

Toen de IZB in 1935 opgericht werd, wilden de mannen van het eerste uur krachten bundelen met het oog op evangelisatiewerk. Daaronder werd op dat moment vooral het werk van de 'richtingsevangelisaties' verstaan, die overigens vaak ontstonden in sterk ontkerkelijkte gebieden. In de na-oorlogse jaren werd deze inzet al snel verbreed en begon de IZB zich bezig te houden met het aanstellen van evangelisten in de grote steden.

Die ontwikkeling heeft zich doorgezet. In 1995 werken er evangelisten van de IZB in de steden zelf, maar ook in de groeikernen rond de grote steden. Meer en meer worden er evangelisten benoemd voor het werk in de nieuwbouwwijken van plattelandsgemeenten. Het aantal aanvragen van gemeenten om te komen tot de aanstelling van een evangelist blijft toenemen en de IZB beschouwt het evangelistenwerk nog altijd als een van zijn kernactiviteiten.

Ontwikkelingen

Deze ontwikkeling van het IZB-werk heeft alles te maken met de kerkelijke en maatschappelijke ontwikkelingen in Nederland na de oorlog. De secularisatie en de daarmee gepaard gaande ontkerkelijking zijn vanaf de zestiger jaren typerende verschijnselen voor onze samenleving geworden. Het na-oorlogse optimisme over de kerstening van het volksleven bleek niet gerechtvaardigd. De kerk is meer en meer terechtgekomen in de marge van de samenleving. De volkskerk werd een schuilkerk.

Deze verschijnselen zijn niet beperkt gebleven tot de grote steden, maar ze oefenen hun invloed ook uit op het platteland. Dorpsgemeenten worstelen evenzeer als stadsgémeenten met de invloed van het moderne levensgevoel. Dat is een schokkende ervaring, vooral voor oudere gemeenteleden. Meer en meer ontdekken we dat de gemeente in een zendingssituatie terechtgekomen is.

Toerusting

Dat roept opnieuw de vraag op naar de roeping van de gemeente in de wereld en naar de opdracht van christenen in de samenleving. Het is niet voor niets dat zovelen vandaag bezig zijn met de kwesties van gemeente-zijn en gemeente-opbouw. De IZB merkt heel duidelijk dat door de secularisatie de vraag naar toerusting is toegenomen en dat deze vraag ook dringender wordt naarmate een gemeente sterker de schokgolf van de moderne cultuur gevoeld heeft. Voor de IZB betekent dit dat de toerusting van de gemeente met het oog op het leven in de ontkerstende samenleving een steeds belangrijker plaats inneemt. Toerusting hoort daarom naast het evangelistenwerk bij de kern-activiteiten van de IZB.

De IZB en de gemeente

Uit het bovenstaande mag duidelijk zijn dat de IZB niet zelfstandig bezig is met evangelisatie. De IZB is niet meer dan een dienstverlenende vereniging: van en voor de gemeente. Het eigenlijke werk gebeurt niet op het bureau van de IZB in Amersfoort, maar in elke plaatselijke gemeente. Daaraan wil de IZB graag meehelpen. Immers: de roeping tot evangelisatie hoort vanuit het Nieuwe Testament ontegenzeglijk bij het wezen van de gemeente. Uiteraard komt dat niet in mindering op de betekenis die het Evangelie heeft voor de reeds bestaande gemeente, op de kracht van het Evangelie naar binnen. We zouden echter het hele Nieuwe Testament tegen ons krijgen, wanneer we geen oog zouden hebben voor de roeping van de gemeente naar buiten.

Vragen van ons allemaal

Ik ben ervan overtuigd dat in willekeurig welke gemeente, van welke signatuur die gemeente ook mag zijn, dit de dingen zijn die het hart van de mensen hebben. Het is immers de vraag van een vader en moeder over de weg die hun kinderen gaan in de wereld van vandaag. Het is de zorg die grootouders hebben over hun kleinkinderen, wanneer ze hen zien oproeien. Het is de verantwoordelijkheid die een kerkeraad voelt voor de gemeente die aan zijn zorgen is toevertrouwd.

De zaak waar het op aankomt, is dat de gemeente een toegewijde gemeente zal zijn. Toegewijd aan Christus Zelf en levend voor Hem alleen. Een gemeente als een brief die voor de lezer vol is van heil: lectori salutem!

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen