Het Avondmaalsformulier (3)

Gedenken

Tot nu toe hebben we twee keer een element uit de zelfbeproeving voor het Heilig Avondmaal belicht. Ditmaal staan we stil bij het tweede element van de voorbereiding op het H. Avondmaal: Het overwegen waartoe de Heere Zijn Avondmaal voor ons heeft ingesteld. Het doel daarvan is, dat wij Christus en Zijn lijden en sterven zouden gedenken. En dat wij de oneindige waarde van Hem en van Zijn nalatenschap te beter zouden zien en geloven.

Het Testament van Christus

'Christus heeft eindelijk, met Zijn dood en bloedstorting het nieuwe en eeuwige Testament, het verbond der genade en der verzoening besloten, toen Hij zeide: Het is volbracht.'

Zo luidt de laatste zin van het gouden sieraad van het Avondmaalsformulier. Een gedeelte waarin op onovertroffen wijze het bittere lijden van onze Heere Jezus Christus in haar rijke betekenis voor ellendige zondaren is uitgeschreven.

Uit de woorden aan het slot maken we op, dat de zegeningen die Christus verdiend heeft, worden vermaakt aan de Zijnen op de wijze van een testament. Dat testament krijgt zijn rechtskracht als het door de Erflater met de woorden 'het is volbracht' is ondertekend. En het kan ten uitvoer worden gelegd, wanneer de Erflater is gestorven aan het kruis.

Nieuw en eeuwig

Nu zetten de bijvoeglijke naamwoorden 'nieuw' en 'eeuwig' dat testament in heilshistorisch perspectief. Die woordjes roepen op om dit testament te vergelijken met dat wat er voorheen was: Het Oude Testament.

Ook onder het Oude Verbond was er sprake van verzoening van de schuld. Er werden offers gebracht op het brandofferaltaar voor de tempel. Die offerdienst van de oude bedeling had echter zijn beperking. Ze droeg het karakter van de voorlopigheid. De offers ter verzoening golden altijd maar voor even. Ze waren nooit afdoende (vgl. de Hebreeënbrief).

Heel anders staat het erbij op de heuvel Golgotha. Het offer ter verzoening, dat daar gebracht wordt, is niet slechts voor even. Dat is het totaal nieuwe eraan. Dit offer is eens en voor altijd gebracht. Het is nieuw en eeuwig geldig!

En aangezien de waarde van dat offer de inhoud uitmaakt van de nalatenschap van Christus, is ook Zijn testament nieuw en eeuwig!

Waartoe het Heilig Avondmaal?

Wie eenmaal in geloof zijn/haar hand op de afkondiging van dit testament heeft mogen leggen, die krijgt te horen: 'En opdat wij vastelijk zouden geloven, dat wij tot dit genadeverbond behoren, nam de Heere Jezus in Zijn laatste Avondmaal het brood (...) Desgelijks, na het Avondmaal, nam Hij de drinkbeker (...).'

Belangrijk is het om te letten op het woordje 'opdat'. Dat woordje heeft hier grote betekenis. Veronderstel eens een ogenblik dat er iets anders zou staan, bijvoorbeeld: 'omdat'.

Dus: omdat wij vast geloven, dat wij tot dit genadeverbond behoren, enz. Stond dat er, dan zou de Heere Jezus Christus het H. Avondmaal alleen hebben ingesteld voor die mensen die vast en zeker geloven, dat zij tot het verbond van de verzoening behoren.

Dan zou het toegaan tot de Dis van het Verbond alleen zijn weggelegd voor de verzekerden in het geloof. Zo zou je moeten concluderen wanneer er stond: 'omdat'. Maar we lezen hier: 'opdat'. En dat geeft een heel ander zicht op de dingen! Opdat geeft het doel aan. Je zou kunnen lezen: Met het doel, dat wij vast zouden geloven, dat wij tot dit genadeverbond behoren (...). Het H. Avondmaal is dus door de Heiland ingesteld om het geloof van de Zijnen vaster te maken, te bevestigen.

Ook voor de zwakken in het geloof

Hier blijkt uit een enkel woordje, wat ook al eerder in het formulier is aangegeven: De toegang tot de Avondmaalstafel staat open voor een ieder die oprecht gelooft. Ook al is dat geloof nog klein. Ook al wordt het nog makkelijk door elke wind bewogen. Ook al is het omgeven door veel strijd en aanvechting. Legt u het troostrijke gedeelte er maar naast dat in het formulier op de lijst van ergerlijke zonden volgt: 'Maar dit wordt ons, zeer geliefde broeders en zusters in de Heere, niet voorgehouden om de verslagen harten der gelovigen kleinmoedig te maken. Alsof niemand tot het H. Avondmaal des Heeren gaan mocht, dan die zonder enige zonde ware. (...) Daarom al is het, dat zij nog vele gebreken en ellendigheid in ons bevinden, als namelijk, dat wij geen volkomen geloof hebben. (...) Overmits ons door de genade des Heiligen Geestes zulke gebreken van harte leed zijn en wij begeren tegen ons ongeloof te strijden (...) zo zullen wij gewis en zeker zijn, dat geen zonde, noch zwakheid die nog tegen onze wil in ons is overgebleven, ons kan hinderen, dat ons God niet in genade zou aannemen, en alzo dezer hemelse spijze en drank waardig en deelachtig maken.'

De zwakte niet koesteren

Ook vanuit een andere invalshoek is het goed om daar een streep onder te zetten. We mogen hier concluderen dat Christus de tekenen en zegels van het H. Avondmaal gebruikt om het geloof vaster te maken bij de Zijnen. De Heere Jezus Christus heeft er dus mee voor, dat ze erdoor zullen opwassen in de genade en de kennis aan Hem. Hij is er op uit, dat ze worden bevestigd en geschraagd in het geloof. Dat ze meer en meer ingeleid worden in de verborgenheden van de godzaligheid.

Daar wil per conclusie toch ook mee gezegd zijn, dat u de zwakte en de wankelmoedigheid van het beginnend geloof niet mag koesteren. Daar mag u zich niet mee tevreden stellen. Daar is de Heere Christus niet mee gediend, en in wezen ook niet van gediend. Je hoort wel eens van mensen, die zich zelfs op onvastheid van hun geloof beroemen. En anderen wegvegen die in de genade zouden zijn toegenomen. Dat rijmt ten enenmale niet op wat we hier vinden.

De Heere Jezus Christus geeft het Heilig Avondmaal om geestelijke groei te bewerkstelligen. Hij werkt van de voeding met melk heen naar de vaste spijze. Daar mag door de Avondmaalsganger dan ook naar worden uitgezien. Daar mag om worden gebeden.

Van eigen strafwaardigheid verzekerd

De tekenen van brood en wijn vermanen en verzekeren de oprechte Avondmaalsgangers in het geloof. Je zou.je kunnen afvragen: Wat wordt er dan versterkt? Wat is dan toename in het geloof? Laten we daarvoor eerst kijken naar de woordjes die een eindje verder in het formulier tussen haakjes staan: 'daar gij anders de eeuwige dood had moeten sterven.' Groeien in geloof is meer en meer beseffen: buiten Christus zou ik de zwaarste straf uitgemeten krijgen. Dat gaat een gelovige ook door de gang naar het Avondmaal al dieper inzien: ik zelf heb me de eeuwige duisternis waard gemaakt. Of, zoals het al eerder in het formulier staat: 'We komen tot dit Avondmaal niet om daarmee te betuigen dat wij in onszelf volkomen en rechtvaardig zijn, maar integendeel, aangezien wij ons leven buiten onszelf in Jezus Christus zoeken, zo bekennen wij daarmee, dat wij midden in de dood liggen.'

Christus' hartelijke liefde en trouw

Waar een gelovige met zichzelf al meer de diepte in gaat. Het dal van de verootmoediging in. Daar rijst de liefde en de trouw van Christus voor hem/haar al hoger op! Het brood dat u toegedeeld krijgt aan de Tafel en de beker die u aangereikt wordt, die twee vormen samen een pand, een waardevol bewijs van Christus' liefde en trouw jegens u. Het zijn waarmerken van dat wat Hij voor u gedaan heeft. Zo mag u ze tot u nemen. Waarmerken van Zijn liefde tot in de dood, voor u. 'Ik voor u'. Drie woorden zijn het maar. Ze bergen de kostbaarste schat in zich. De volle rijkdom die Christus aan Zijn geliefden schenkt. Ze spreken van Zijn liefde tot het bittere einde voor u. In plaats van u daalde Hij af in de peilloze diepte van de Godverlatenheid. Welk onzegbaar lijden heeft Hij daarin uitgestaan voor de Zijnen!

Aan Zijn Tafel hernieuwt Christus Zijn liefdesverklaring aan Zijn Bruidsgemeente. Hij houdt in tekenen en zegels aan u voor: Mijn liefde is diep en is echt, voor u.

Vermaand omtrent Zijn liefde

Aan de Avondmaalstafel wordt u van Zijn liefde en trouw vermaand.

Op het eerste oog kan dat woordje vermanen wat bevreemden. Toch is het zo vreemd niet, wanneer we onszelf een beetje in het vizier hebben. Hoe dikwijls is het niet nodig, dat de Bruidsgemeente vermaand wordt, bestraft wordt vanwege haar kleingelovigheid! Het gebeurt maar al te vaak, dat we klein denken van de Heere. Veel te klein. Daarom vermaant Christus ons om het oog en het hart te richten op brood en wijn. En klinkt het als een stil verwijt: Hoe kan het toch, dat u aan Mijn genade en aan Mijn oprechte liefde en trouw vertwijfelt?

We moeten echter niet vergeten, dat het woordje 'vermanen' ook een andere, positieve dimensie heeft: Die van krachtig onderwijzen, op het hart binden. Wat heeft een gelovige dat nodig! Wie de onvolkomenheid van geloof en de zwakheid in het strijden tegen de zonde en voor een leven met God bij zichzelf keer na keer moet belijden. Die durft haast niet hopen, dat de Heiland zo iemand nog trouw zal blijven. Dan is krachtig onderwijs van belang. Dan is het nuttig, dat het u op het hart gebonden wordt, dat Christus u toch hartelijk lief heeft, en u toch trouw blijft. Ondanks al het uwe. Dan is het aan Tafel zo: Hoor toch! En zie toch! En proef toch! Christus betoont Zijn hartelijke liefde en trouw jegens u!

Voedsel en drank voor de ziel

Deze vermaning en verzekering wordt allereerst gegeven door te wijzen naar wat Hij Zelf gedaan heeft in Zijn lijden. Hij heeft Zijn liefde bewezen toen Hij Zijn lichaam verbrak en Zijn bloed vergoot tot verzoening van al uw zonden. Maar daarmee is niet alles gezegd. Met dat verwijzen naar wat Hij volbracht heeft aan het kruis, verandert Christus ook wat bij ons van binnen. 'Even zeker als een ieder dit brood voor zijn ogen gebroken en deze beker hem gegeven wordt, en gij die tot Zijn gedachtenis met uw mond eet en drinkt, spijzigt Hij en laaft Hij uw hongerige en dorstige zielen met dit Zijn gekruisigd lichaam en dit Zijn vergoten bloed tot het eeuwige leven.' De Heere Jezus Christus heeft voor de Zijnen het werk van de verzoening volbracht aan het hout. Maar Hij werkt ook in hen, door Zijn Heilige Geest.

Hij voedt het geestelijke leven, dat Hij eens heeft gewekt door Woord en Geest. Hij voedt de hongerige zielen, en Hij geeft de dorstige zielen te drinken.

Gesterkt als Elia

Onwillekeurig doet je dat denken aan de geschiedenis van Elia. Die na het grootse gebeuren op de berg Karmel door een enkele brief van Izebel wordt tot een bange vluchteling. Een man die moedeloos het hoofd neerlegt onder een jeneverstruik. Een engel wekt hem uit de slaap. En dan blijkt er een fles met water voorhanden te zijn en gebakken koek. Elia krijgt te horen: 'Sta op, eet, want de weg zou voor u te veel zijn.' En die woorden richten hem op.

Hij staat op en eet en drinkt. En hij gaat, door de kracht van die spijs, veertig dagen en veertig nachten tot aan de berg Gods, de berg Horeb. Zoals de moedeloze Elia naar lichaam en ziel werd gesterkt door water en gebakken koek. Zo wil Christus uw afgematte ziel verkwikken met brood en wijn. Of beter: Hij versterkt geestelijk uw ziel met Hemzelf! Met Zijn lichaam en Zijn bloed! Hij reikt Zijn liefdeswerk aan, en Hij brengt het bij u binnen, tot in uw ziel. Hij maakt het tot uw eigendom. Uw ziel ontvangt het en omhelst het in geloof. Daar mag een oprechte Avondmaalsganger van verzekerd zijn: Christus sterkt zo zeker mijn ziel met Zijn lichaam en Zijn bloed, als ik met mijn mond dit brood en deze wijn eet en drink.

De Heiland heeft immers Zelf gezegd: 'Mijn vlees is waarlijk spijs en Mijn bloed is waarlijk drank. Die Mijn vlees eet, en Mijn bloed drinkt, die blijft in Mij en Ec in hem. Joh. 6.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen