De kanttekeningen van het Oude en Nieuwe Testament

Voor ons ligt een respectabel werk, tot stand gekomen door de jarenlange inzet van mevr. V. Tukker-Terlaak en dr. C. A. Tukker. Het vierdelige werk, met in totaal 3000 pagina's, bevat de ongewijzigde tekst van de kanttekeningen uit de Ravensteyneditie van de Statenbijbel (1657), overzichtelijk weergegeven per Bijbelboek, per hoofdstuk en per tekst in de middelste van de drie kolommen in dit werk. De eerste kolom bevat de woorden uit de Statenvertaling, waarop de kanttekeningen betrekking hebben. In de derde kolom is een verklaring van de kanttekeningen opgenomen van de hand van dr. Tukker. Hij verklaart moeilijke woorden en uitdrukkingen, maar geeft ook verwijsteksten, die bijdragen tot verduidelijking van de kanttekeningen. Zo kwam een waardevol standaardwerk tot stand, uitgegeven in vier fraaie, kloeke delen, waardoor de kanttekeningen en de theologie achter de kanttekeningen in hoge mate toegankelijk zijn gemaakt voor ieder die de Schrift wil onderzoeken en bestuderen.

Gereformeerd

Dr. Tukker merkt in zijn Inleiding bij deze uitgave op, dat de betekenis van de kanttekeningen ligt in het gereformeerd beginsel, dat de Schrif haar eigen uitlegster is. Gerefereerd wordt verder aan een uitspraak van dr. C. C. de Bruin, dat de kanttekeningen 'een geest van onbevangenheid ademen'. Dat doet denken aan het adagium van Groen van Prinsterer inzake de belijdenis: onbekrompen en ondubbelzinnig. Zo valt het theologisch beginsel van de statenvertalers te duiden. De inhoud van de meerderheid van de kanttekeningen, zegt Tukker, is positief van toon, terwijl verschillende opvattingen van een tekst worden opengelaten. De statenvertalers hebben in hun kanttekeningen ook een heel arsenaal van kerkelijke en joodse bijbeluitleg meegenomen. 'Dit putten uit de traditie van kerk en synagoge draagt sterk bij tot de blijvende waarde van de kanttekeningen.' Hoewel de statenvertalers in hun beginsel en hun Schriftopvatting één waren, hebben zij niet gestreefd naar uniformiteit, die geen nuances toelaat.

Aantekeningen

De vierdelige uitgave wordt gecompleteerd met een bijgevoegd geschrift in dezelfde uitvoering als het hoofdwerk, getiteld 'Aantekeningen bij kanttekeningen'. In een toelichtende inleiding memoreert dr. Tukker een woord van 'oom' ds. W. L. Tukker, die niet heeft nagelaten te zeggen, dat het onderzoek naar 'de theologie der kanttekeningen' meer dan de moeite waard is. Tukker merkt op dat de remonstranten weliswaar de Statenvertaling hebben aanvaard maar 'afkerig bleven van de kanttekeningen'.

Ook wordt met respect gememoreerd het standaardwerk van prof. dr. C. C. de Bruin 'De Statenbijbel en zijn voorgangers'. Na de inleiding volgen hoofdstukken over 'Het maken van kanttekeningen' (ontstaansgeschiedenis; leergeschillen in de kanttekeningen), 'De invloed van de kanttekeningen', 'De statenvertalers als kanttekenaren' ('Vertalers en herzieners', 'Sterfgevallen', 'Ieders bijdrage'), 'De Statenvertaling en de Nederlandse taal' en 'Het kiezen van bronnen', t.w. 'Geen joodse, wel klassieke schrijvers', 'Bijbelse humanisten', 'Het joodse volk in de kanttekeningen' en 'Antijudaïsme? ' In de rubriek 'Globaal bekeken' citeerden we al één en ander uit de paragraaf 'Het joodse volk in de kanttekeningen'. Alleen al op dit punt is dit boekje heel inzichtelijk, zoals trouwens ook in de Schrift-met-Schrift (en kanttekening-met-kanttekeningvergelijking in de uitgave zelf).

Foto's

In het geschrift van Tukker zijn ook opgenomen foto's van de statenvertalers, c.q. kanttekenaren: Johannes Bogerman, Guilielmus Baudartius, Franciscus Gomarus, Jacobus Revius, Antonius Walaeus, Festus Hommius, Arnoldus Cornelli, Sibrandus Lubbertus, Antonius Thysius, Petrus Plancius, Arnoldus Teeckmannus, Hermanns Faukelius en Jacobus Rolandus. Allen samen grondleggers van gereformeerde theologie in dit land, en bovendien wetenschappers met godsvrucht.

Intussen waren de statenvertalers ook taalvernieuwers. De Statenvertaling was de taal vooruit. In een apart hoofdstuk maakt dr. Tukker duidelijk, dat het Nederlands van de Statenbijbel staat tussen het Middelnederlands en de schrijftaal, die zich in de zeventiende eeuw ontwikkelde en zich verder ontwikkelen zou tot het algemene Nederlands.

Respect

We willen deze monumentale editie gaarne met respect voor de samenstellers, zowel dr. als mevr. Tukker, aankondigen. Een Fundgrube van gereformeerde theologie, geput uit het totaal getuigenis van de Schrift. Met als principe: Sola Scriptura.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen