Een calvinistisch evangelical of evangelisch calvinist (1)

Levensloop

Op maandag 20 december zal het honderd jaar geleden zijn dat David Martyn Lloyd-Jones geboren werd in Cardiff, gelegen in Zuid-Wales. En dan gaat het om een prediker, aan wie de Engelstalige wereld in deze eeuw zeer veel te danken heeft gehad en die ook in ons land door velen werd en nog altijd wordt gelezen.
Het zag er eerst helemaal niet naar uit dat hij prediker van het Evangelie zou gaan worden, laat staan dat hij daarbij de plaats zou gaan innemen die hij tenslotte ingenomen heeft.
Zijn vader was een Congregationalist en zijn moeder een Anglicaanse, maar religie had niet zo'n grote plaats in zijn opvoeding of het moest zijn een moralistische van het Victoriaanse type.
De ietwat teruggetrokken en begaafde jongeman werd medisch student en als zodanig kreeg hij op den duur een succesvolle plaats in één van de beroemdste Engelse ziekenhuizen te Londen, namelijk in het St. Bartholomew's of kortweg genoemd 'Barts'. Zijn vooruitzichten waren daar zo uitstekend dat hij ongetwijfeld een briljant medicus zou zijn geworden.
Maar in deze periode kwam er een radicale verandering in zijn leven, en begon hij een prediking te zoeken die zijn hart aansprak. Zonder plaats en tijd te kunnen noemen en zonder veel zichtbare emoties onderging deze zeer intelligente jongeman dan toch een diepgaande bekering. Christus werd zijn leven!
Min of meer gelijktijdig met deze diep ingrijpende verandering in zijn leven gevoelde hij zich ook geroepen om zelf prediker te worden van datgene wat van nu voortaan zijn leven zo zeer bepaalde.

Aberavon

Na een enorme strijd neemt hij op 27 jarige leeftijd het besluit om zijn medische studie op te geven. En dit heeft dan veel weg van de keuze van Mozes. Een salaris van 1500 Engelse ponden per jaar met een vooruitzicht tot 5000 ponden per jaar als medicus wisselt hij in voor een salaris van 225 ponden per jaar als hij op 20 december 1926 predikant wordt te Aberavon in Wales in een gemeente van het methodistische type met een sterk evangelisatorische inslag. Een bepaalde vooropleiding was niet vereist en werd door Lloyd-Jones ook niet begeerd. Dit tekende deze traditie, maar tevens de man, die evenals C. H. Spurgeon in de vorige eeuw via zelfstudie dan toch maar een brede en sterke 'grip' kreeg op de theologie van de Reformatie en van het Puritanisme en in zekere zin ook wel op die van zijn eigen tijd.
Niet voor niets wist hij zich later sterk gebiologeerd en geïnspireerd door Spurgeon en werd ook hij na zijn dood, evenals deze, de 'laatste der Puriteinen' genoemd, waarmee dan tegelijkertijd de betrekkelijkheid en de rekbaarheid van dit begrip is aangegeven. Elf en een half jaar was Lloyd-Jones prediker in Aberavon, waar hij in zeker zin een opwekking meemaakte: Het bekende 'methodistische' patroon wordt dan zichtbaar van dronkaards en mensen uit de zelfkant van het leven, die tot bekering komen onder zijn prediking. Daarbij verdient het wel opmerkelijk te worden genoemd dat zijn prediking in deze methodistische sfeer nauwelijks emotioneel kan worden genoemd, maar wel sterk bijbels-inhoudelijk en recht op de man af.
Door zijn zeer existentiële manier van bezig zijn, raakt hij tenslotte oververmoeid en besluit het pastoraat te Aberavon neer te leggen.

Londen

Juist in deze tijd nodigt de in die tijd bekende prediker van de Westminster Chapel in Londen dr. Campbell Morgan hem uit om in de Westminster Chapel te preken. Deze 'Chapel' dichtbij Buckingham Palace zou de plaats worden waar dr. D. Martyn Lloyd-Jones dertig jaar lang het evangelie zou verkondigen aan een schare van 1500 tot 2000 kerkgangers, nadat dr. Campbell Morgan hem had gevraagd co-pastor (associate minister) te worden.

De Westminster Chapel was toen een van de grootste nonconformistische gemeenten in Londen en aldus de plaats geworden, van waaruit de invloedssfeer van Lloyd-Jones zich zou uitstrekken over heel Engeland, Wales, Schotland en in zeker opzicht ook ons land.
De begintijd was niet gemakkelijk omdat deze vooral gekenmerkt werd door oorlogs-omstandigheden, en vooral door de bombardementen van de Duitsers, met name in de eerste jaren van de Tweede Wereldoorlog (de 'Blitzkrieg'),
De Westminster Chapel werd een toevluchtsoord voor 'alle man (en vrouw) die bitter bedroefd was', aldus de enige troost zoekend in leven en in sterven, én een 'doorgangshuis' voor militairen, verpleegsters en studenten en allerlei lieden die kortere of langere tijd in Londen verbleven. Dr. M. Lloyd-Jones heeft hier dertig jaren lang zeer intensief gewerkt en dan vooral gepreekt.
Iedere week had hij drie preken voor te bereiden, één met een sterk evangelisatorische spits voor de zondagmorgen en één met sterke nadruk op het leerelement voor de zondagavond, en dan ten slotte nog een preek voor de vrijdagavond waarin een heel bijbelboek werd behandeld.
Dit jaarlijkse ritme werd alleen onderbroken door twee maanden zomervakantie. Tijdens zijn dertienjarig 'emeritaat' publiceerde hij vele van deze 'bepreekte' bijbelboeken, zoals de Brief aan de Romeinen en die aan de Efeziërs.
Als Lloyd-Jones sterft op 1 maart 1981, is hij meer dan vijftig jaar prediker geweest. En deze halve eeuw is dan in hoge mate bepalend geweest voor het Engelse 'Evangelicalisme'.

Prediking

De grote invloed van de 'Doctor', zoals Martyn Lloyd-Jones doorgaans werd genoemd, was er vooral via zijn prediking. Prediking was dan ook voor hem eerst en vooral de meest dringende noodzaak voor en in de kerk. En dan was er voor de kerk alles aan gelegen dat dit getrouwe en betrouwbare prediking zou zijn: 'De meest dringende nood in de kerk vandaag is ware prediking'. En daarom vond hij dat het apologetische element daar wezenlijk bij behoorde. En dit betekende weer dat achter iedere preek een stuk 'theologie' behoorde te zitten.
Uiteraard behoorde hierbij dat dit het hoogste was waartoe een mens op aarde geroepen kon worden. Samenvattend zou hij het zó zeggen: 'Prediking is theologie die door een man heen komt, die in brand staat'.
Zo vond hij de sleutel tot de 'geheimenisvolle' twee-eenheid van prediker en prediking: 'De ware prediker zoekt niet naar waarheid op de kansel, maar hij is daar omdat hij die gevonden heeft'. Dit mag geredelijk doen vermoeden dat dit een gezagvolle prediking tot gevolg moet hebben.
Althans in ieder geval bij de 'Doctor'. Eigenlijk maakt hij daarbij gebruik van een wat ongebruikelijke manier van spreken in die tijd, namelijk niet direct emotioneel maar recht op de man af, krachtig en bijbels.
Daarbij begon hij met heel zacht te spreken, cirkelde wat óm zijn thema heen als in een verkenningsvlucht, dook dan gaandeweg diep en breed in de onderhavige materie en liet het geheel overkomen als een fascinerend 'vuurwerk', waarbij zijn hoorders zich niet alleen betrokken wisten maar waardoor ze ook aangetrokken en getrokken werden tot voor Gods aangezicht.
Zijn stijl had alles van een scherpe klinische diagnose, waarbij zijn medische discipline geheel in dienst werd genomen van de prediking. Zijn medische training disciplineerde zijn denken. Daarbij gebruikte hij levendige en pakkende taal.
Uiteraard had hij zo bijzondere aandacht voor pastorale problemen in het grensgebied van lichamelijke en psychische klachten. Zijn analytisch vermogen kwam vooral uit bij zijn behandeling van de verzoekingen van de duivel of van valse profetie. Zo kwam er een wetenschappelijke benadering in zijn preken, die hem mede een overredende kracht gaf.
De gehele mens had daarbij zijn aandacht. Zijn vooral uitleggende prediking werd daardoor merkwaardig trefzeker, niettegenstaande het feit dat hij toch een eigenlijke theologische opleiding ontbeerde. Intelligentie en spiritualiteit vormden dan ook in hoge mate een eenheid in de doorgaans pastorale prediking van de 'Doctor'. Daarbij waren voor hem kunstgrepen of 'entertainment' letterlijk uit den boze. Voeg daarbij dat hij weinig gebruik maakte van illustraties en anekdotes.
Zijn kracht lag in zijn bijbelgetrouwheid en in een sterke, doorleefde betrokkenheid.
Alleen al zijn verschijning op het platform in de Westminster Chapel bracht de mensen onder 'beslag': klein, sober, en door en door écht! Hij stond daar om het Woord van God uit te leggen namens God! Jawel, in een voornamelijk leerstellige prediking. Naar de mening van de 'Doctor' was het echte probleem van en met moderne mensen dit, dat ze de bijbelse leer veronachtzaamden. Daarbij vond hij dat men al te snel praatte over 'praktisch zijn', omdat we nu eenmaal bijbels gezien niet praktisch kunnen zijn als we niet weten waar we het overhebben.
De gehele Heilige Schrift moest worden gelezen en dus ook gepreekt, dan wel uitgelegd!
Het lezen of behandelen van voorkeursteksten werkte maar een onevenwichtig christenleven in de hand. Dan ging men de kerk zien als een plaats waar 'drugs' of kalmerende middelen worden verstrekt. Daarbij behoort dan meestal dat men het alleen mag hebben over 'de liefde van God' en ieder die deze regel breekt is dan een storende factor en een verwerpelijk persoon! Hij keerde zich daarom niet alleen tegen Schriftkritiek, maar ook tegen 'verwatering' in de prediking wat een onevenwichtige prediking tot gevolg moest hebben.
Voor Lloyd-Jones stond Christus in het centnim van de bijbelse leer of Hij was nergens.
Gedurende zijn Westminster Chapel-jaren preekte hij vers voor vers de Brieven aan de Romeinen (op vrijdagavond) en die aan Efeze (op zondagmorgen).
Gods waarheid in de integrale prediking van de gehele Bijbel moest en zou effect hebben, en daarom was de 'Doctor' pertinent tegen 'calling for decisions' (het oproepen tot het nemen van een beslissing) als een geïsoleerd onderdeel van of na de prediking. Volgens hem kregen verscheidene psychologische factoren dan meer invloed dan de waarheid zelf. Het werd losgemaakt van de prediking van het Woord als zodanig. Bovendien suggereerde deze 'oproep' dat mensen een bepaald vermogen zouden hebben om zich te bekeren en dat de handeling van het eventueel naar voren komen op zich mensen behoudt. Wedergeboorte is immers geheel en alleen het werk van de Heilige Geest door het Woord, want geen zondaar beslist ooit werkelijk voor Christus. Hij vlucht tot Hem, helemaal hopeloos en wanhopig.

Rotterdam        C. A. van der Sluijs

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen