In memoriam ds. J. van der Haar

Op de avond van nieuwjaarsdag overleed in zijn huis te Houten ds. J. van der Haar. Geboren op 18 juni 1917 mocht hij de leeftijd van 83 jaar bereiken.
We leerden elkander wat nader kennen bij onze komst in Houten. De gesprekken gingen dan over allerlei zaken, over preken, boeken van 'oude schrijvers', zijn vroegere gemeenten. Collega Van der Haar werd geboren in Genemuiden. Hij bezocht het Stedelijk Gymnasium te Amersfoort en het Gereformeerd Gymnasium te Kampen. Vervolgens studeerde hij theologie aan de Rijksuniversiteit Utrecht. Op 26 oktober 1941 deed kandidaat Van der Haar intrede in de hervormde gemeente van Poederoijen. In 1945 vertrok hij naar Kamperveen. Daar ontviel hem in 1946 zijn eerste echtgenote. Een moeilijke tijd volgde, echter: geen ongezegende tijd. De Heere heeft de drukwegen willen gebruiken tot nader onderwijs, er mocht verdieping van het geloofsleven komen.
In 1948 leidde God zijn weg naar Nederlangbroek, vanwaar hij in 1951 naar Waddinxveen ging. In 1958 werd hij predikant in Sint Maartensdijk op Tholen, in 1966 ging hij naar Achterberg. Houten werd in 1972 zijn laatste gemeente, die hij het Woord mocht bedienen tot zijn emeritaat op 18 mei 1982.
In zijn preken was hij accuraat, bijzonder daar waar het de exegese betrof. Hij was daarin volop dienaar des Woords. Maar zijn liefde betrof ook het onderzoeken van de geschriften der vaderen, en het schrijven van boeken. Graag trok hij zich terug op de studeerkamer, in bibliotheken en archieven. De overledene hield zich onvermoeid bezig met schrijven, vertalen en hertalen. Wie zijn naam hoorde noemen dacht aan boeken. Het eerste werk waarmee ds. Van der Haar zich een zekere bekendheid heeft verworven is zijn Het geestelijk leven bij Calvijn. In dit eind vijftiger jaren verschenen werk heeft hij getracht meer over de persoon van Calvijn zelf te weten te komen aan de hand van zijn commentaar op de Psalmen. Immers, daarin, en in zijn woord vooraf laat Calvijn iets zien van zijn innerlijk, en wie iets verstaat van de systematiek van Calvijns arbeid, en ook heeft leren inzien dat zijn totale werk één geheel is, zal ook inzien dat Calvijns psalmencommentaar een sleutel is tot het verstaan van zijn overige werken. Echter: ds. Van der Haar is daarin niet begrepen, mede door een vernietigende kritiek op zijn boek van een hoogleraar.
Veertig jaren later heeft een andere hoogleraar, dr. H. J. Selderhuis van de Theologische Universiteit te Apeldoorn, ds. Van der Haar 'eerherstel' gegeven. In een interview met het R.D. n.a.v. Selderhuis' boek God in het midden; Calvijns theologie van de Psalmen merkt hij op, dat ds. Van der Haar in zijn hiervoor genoemde boek 'eerder dan vele Calvijn-onderzoekers de betekenis van diens psalmencommentaar heeft gezien', en betreurt het daarom dat het boek geen bredere bekendheid heeft gekregen.
Het valt te verstaan dat ds. Van der Haar hiermee verblijd was. Overigens: in een gesprek met hem is mij gebleken, dat hij niet alleen dit artikel gelezen had, maar ook het boek van dr. Selderhuis zelf, en dat hij ook het 'notenapparaat' gecontroleerd heeft! Dit zegt wel iets over zijn accuratesse! Ten tweede moet genoemd worden zijn herschrijving in hedendaags Nederlands van Het schatboek der verklaringen over de Heidelbergse Catechismus van Ursinus. Daarmee heeft hij veel predikanten aan zich verplicht! Hij heeft ook aan de wieg gestaan van het Documentatieblad Nadere Reformatie, waaruit de Stichting Studie der Nadere Reformatie voortgekomen is. Steeds heeft hij deel uitgemaakt van de redactie, per 1 januari zou hij uit de redactie gegaan zijn...
Onder auspiciën van voornoemde stichting is in 1987 zijn hoofdwerk verschenen: de Schatkamer van de gereformeerde theologie in Nederland. De waarde van dit bibliografisch werk waarin een overzicht gegeven wordt van wat op theologisch gebied tussen 1600 en 1800 verschenen is kan moeilijk overschat worden, wat ook geldt voor zijn Internationale ökumenische Beziehungen im 17. und 18. Jahrhundert (1997).
Ds. Van der Haar was lid geweest van het hoofdbestuur van de Staatkundig Gereformeerde Partij en van het bestuur van de Gereformeerde Bijbelstichting. Van zijn hand verschenen preken in de prekenserie 'Genade voor genade' en meditaties in 'de Waarheidsvriend'. Ook was hij jarenlang redacteur van het 'Gereformeerde Weekblad'.
Er zou meer te noemen zijn. Aan een werkzaam leven is een eind gekomen. Zeker na het overlijden van zijn tweede vrouw in 1998 is er een verdere eenzaamheid gekomen. Vorig jaar verscheen zijn laatste boek, Tekenen ten goede, waarin hij schreef over ambtelijke ontmoetingen.
Maar ds. Van der Haar wist, dat al deze arbeid niet zalig maakt. Wat betreft zijn eigen geestelijk leven was hij nogal gesloten, tot enkele weken voor zijn dood. Hij wist zich zondaar voor God, en de laatste tijd heeft hij daarover mogen spreken. Maar ook hoe hij vanuit Gods Woord, in het bijzonder de Psalmen, onderwezen mocht worden en de zaligheid buiten zichzelf in Christus mocht kennen. De laatste preek die hij hoorde was op de morgen van nieuwjaarsdag, de dag van zijn overlijden. Over Ps. 90 : 16, 17.
Dat heeft de Heere ook waargemaakt. En waar dit gekend mag worden is sterven erven.

R. P. VAN ROOIJEN, HOUTEN

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen